انواع شیر های راه دهنده

ساختمان و پیکربندی شیر های راه دهنده
 شیرهای راه دهنده عناصری هستند که بر مسیر جریان هوا تاثیر میگذارند.که معمولاً این پروسه شامل بازکردن مسیر هوا و هدایت آن به خطوط مشخص هوایی و یا مسدود کردن سـیگنالهای هـوا و یـا تخلیـه کـردن هـوا بـه اتمسفر از طریق دهانه تخلیه می باشـند.

شـیر راه دهنـده براسـاس تعـداد دهانـه هـای اتـصالی ،تعـداد موضـعهای سوئیچی و روش راه اندازی تقسیم بندی می شوند. 

اگر چه سمبولهای شیر راه دهنده/ شیر کنترل جهت هیچگونه اطلاعاتی در مـورد ساختمان آنها نمی دهند اما صرفا" نحوه عملکرد اینگونه شیرها را نمایش می دهند. 

موضع نرمال در شیرهای برگشت فنر اشاره دارد به موقعیت سوئیچینگ ایجاد شده به وسـیله قطعـات متحـرک شیر در حالتی که تحریک نباشند.  

موضع اولیه به موضع سوئیچینگ گفته میشود . پس از اینکه شیر در یک سیستم تحریک گردید و فشار موجـود در سیستم باعث سوئیچ شدن قسمتهای متحرک می شود،و یا در اثر ولتاژ برق و جـایی کـه برنامـه سـوئیچینگ مشخص گردیده تا شیر تغییر وضعیت دهد.

اصول ساختمان شیر راه دهنده/ شیر کنترل جهت برای دانستن عمر کاری، زمان تغییر موضع(سوئیچینگ)، نـوع تحریـک، روشـهای اتصال و اندازه آن فاکتور مهمی می باشد. 

براساس نوع ساختمان، این شیرها به دو دسته زیر تقسیم بندی می شوند: 

شیرهای نشستی 
 شیر نشستی ساچمه ای 
 شیر نشستی دیسکی  
دهانــه هــای شــیرهای نشــستی بوســیله قطعــاتی ماننــد ســاچمه، دیــسک ، صــفحه یــا مخــروط، بــاز و بــسته میگردند.درزگیری این شیرها اغلب بطریق ساده و با درزگیرهای انعطـاف پـذیر صـورت مـیگیـرد.در ایـن نـوع شیرها تعداد قطعاتی که درمعرض سائیدگی هستند، کم می باشند و بدین جهت عمر کاری آنها زیاد میباشد و در مقابل گرد و خاک حساس نبوده و مقاوم میباشند. نیروی راه انداز آنها نسبتاً زیاد بوده،زیرا که این نیرو بایستی بتواند بر نیروی فنر داخل شیر و همچنین فشار هوا غلبه نماید.

شیرهای کشویی
شیر کشویی طولی
شیر کشویی مسطح طولی 
شیر کشویی صفحه ای (کف گرد)
  شیرهای کشویی دهانه های شیرهای کشویی توسط پیستون کشویی، پیستون سطح کـف گـرد و یـا صـفحه کـف گـرد بهـم دیگـر متصل شده و یا قطع می گردند.

 شیر راه دهنده/ شیر کنترل جهت 2/2
 شیر راه دهنده/ شیر کنترل جهت 2/2 دارای دو دهانه و دو موضع (باز ، بـسته) می باشـد. اکثـراً بعنـوان شـیر قطـع و وصـل مـورد استفاده قرار می گیرند، زیرا عملکرد این نوع شیر طوری میباشد که فقط مسیر هوا را باز نموده و یـا مـی بنـدد و در موضع بسته نمیتواند مانند شیر   عمل کند و هوا را به اتمسفر تخلیه نماید. این شیر می تواند با تحریک دستی، تحریک مکانیکی و یا تحریک پنیوماتیکی عمل نماید. 

شیر راه دهنده/ شیر کنترل جهت   

شیر راه دهنده/ شیر کنترل جهت   یک شیر تولید کننده سیگنال است که دارای این خصوصیت می باشد که سـیگنال را در دهانـه خروجی خود تولید نموده و یا آن را حذف می کند. شیر راه دهنده/ شیر کنترل جهت 3/2 دارای سه دهانه و دو موضع اسـت. دهانـه تخلیه 3 این شیر را قادر میسازد که سیگنال تولید شده را حذف نماید.درموضع اولیه شیر، دهانه 2 بـه دهانـه 3 متصل می شود و بنابراین هوا به اتمسفر تخلیه میشود نیروی فنر باعث میـشود کـه سـاچمه در نـشیمنگاه خـود نشسته و از عبور هوای فشرده،از دهانه 1 به دهانه کاری 2 جلوگیری نماید.

با تحریک شاخک شیر، ساچمه از محل نشست خود بلند می شود و البته نیروی تحریـک بایـستی از نیـروی فنـر و نیروی حاصله از فشار هوا بیشتر باشد.  درحالت تحریک دهانه 1 به دهانه 2 متصل شده و شیر برای عبور جریان تغییر موضع می دهد. شیر هم به طریـق دستی یا مکانیکی تحریک می شود. که البته نیروی تحریک مورد نیاز به فـشار منبـع هـوا، نیروی فنـر و اصـطکاک داخل شیر بستگی دارد.نیروی تحریک به اندازه شیر بستگی دارد. ساختمان شیر نشستی ساچمه ای بسیار ساده می باشد.

 
طرح مدار کنترل یک سیلندر یکطرفه

 در این مدار شیر   (1S) ،سیلندر یکطرفه A1 را کنترل می کند. شیر با تحریک دکمه فشاری تحریـک مـی شـود و درحالت نرمال دهانه 1 بسته می باشد و هوای داخل سیلندر با استفاده از اتصال دهانه 2 به 3 تخلیه می گـردد. بـا تحریک دکمه فشاری شیر، دهانه تغذیه 1 به دهانه 2 متصل شده و پیستون بیرون می رود. هنگامیکه دکمه فشاری آزاد می شود، شیر با نیروی فنر بـه موضـع قبلـی خـود بـاز می گـردد و پیـستون توسـط نیـروی فنـر بـه موضـع ابتدائی اش باز میگردد. 

شیر راه دهنده/ شیر کنترل جهت نشستی دیسکی   باموضع نرمال بسته ، تحریک نشده

شیری که در اینجا نشان داده شده است بر اساس نشستن دیسک سـاخته شـده و دارای درزگیـری سـاده ولـی موثر میباشد.این شیر دارای زمان پاسخگویی کوتاهی بوده و یک جابه جایی کوچک باعث ایجاد یک سطح مقطـع بزرگ برای عبور جریان هوا می شود. این شیر مانند شیر ساچمهای در مقابل گرد و خاک حـساس نبـوده و دارای عمر کاری طولانی می باشد.شیرهای   برای کنترل سیلندرهای یکطرفه و یا ایجاد سیگنال برای قطعات کنتـرل کننده بکار می روند.

یک شیر   که در وضعیت نرمال، دهانه 1 به دهانه 2 برای عبـور جریـان هـوا بـاز اسـت، بعنوان شـیر موضـع نرمــال بــاز شــناخته می شود. در ابتــدا دهانــه 1 بــه دهانــه 2 متــصل میباشــد و دهانــه 3 شــیر دیسکی، بــسته می باشد. هنگامیکه اهرم شیر تحریک میشود، در ابتدا دهانه 1 بوسیله دیـسک مـسدود میـ شود و سـپس فـشار بـر سطح دیسک باعـث می گـردد هـوای خروجـی از طریـق اتـصال دهانـه 2 بـه 3 تخلیـه گـردد، واز جـای خـود بلنـد می شود. هنگامیکـه اهـرم رهـا می شود، پیـستون بـا دو درزگیـر نـشیمنگاهی، توسط فنـر بـه مکـان ابتـدایی خـود بازمی گردد. دراین حالت دوباره دهانه 3 مسدود میگردد و هوا از طریق اتصال دهانه 1 به 2 راه پیدا می کند.

این شیرها می توانند توسط تحریک های دستی، مکانیکی، الکتریکی و یا پنیوماتیکی تحریک شوند. روشهای راه اندازی مختلفی را می توان برای عملکرد مناسبتر بکار برد. 

 در این مدار،فشار هوا از طریق شیر 3/2 بـا موضـع نرمـال بـاز،برای یـک سـیلندر یـک طرفـه بکـار بـرده شـده است.پیستون سیلندر در این حالت پیشروی کرده و در موضع آغـازین حرکـت خـود قـرار مـی گیـرد.اگـر شـیر تحریک شود، تغذیه هوا از دهانه 1 به 2 مسدود میشود و هوای محفظه پیستون از طریـق اتـصال دهانـه 2 بـه 3 تخلیه میگردد و در نتیجه نیروی فنر میله پیستون را به داخل برمی گرداند.

 شیر   کشویی با تحریک دستی
 ساختمان این شیر ساده بوده و با کشیدن پوسته در جهت طولی،شـیر تحریـک میـشود.از ایـن شـیر معمـولاً در سیستمهای کنترل پنیوماتیکی بعنوان شیر اصلی جهت قطع و وصل استفاده میشود. 

تحریک پنیوماتیکی شیر   

شیر   با تحریـک پنیومـاتیکی بوسـیله عبـور سـیگنال هـوا از دهانـه 12 عمـل میکنـد.مـدار شـکل نـشان داده شده،نمایانگر یک شیر   موضع نرمال بسته،با تحریک پنیوماتیکی است. 

شیر راه دهنده/ شیر کنترل جهت   تحریک پنیوماتیکی،موضع نرمال بسته،برگشت فنر و تحریک نشده

 هوای دهانه 12 پیستون شناور(پلانجر)را در جهت خلاف نیروی فنر برگشت حرکت داده و ارتباط بین دهانه 1 و دهانه 2 بر قرار میشود.به محض قطع شدن سیگنال در دهانه ،12پیستون شناور توسط فنـر بـه موضـع ابتـدایی خود برمیگردد.دیسک،ارتباط بین دهانه 1 و 2 را قطع مینماید و هوای اضافی درخـط کـاری 2 از طریـق دهانـه 3 تخلیه میگردد.شیر 3/2 تحریک هوایی با فنر برگشتی،میتواند بصورت موضع نرمال باز یـا موضـع نرمـال بـسته ساخته شود.

 شیر با تحریک پنیوماتیکی میتواند به عنوان یک عنصر کنترل در کنترل غیر مستقیم استفاده شود.که در اینجا سیگنالی برای بیرون رفتن سیلندر A1 توسط یک شیر تحریک دستی S1 که به عنصر کنترل V1 داده میشود بصورت غیر مستقیم وارد می گردد. 

برای بدست آوردن موضع نرمال باز،باید دهانههای 1و3 شیر نرمال بسته را بصورت معکوس بهم متصل نمود.در این حالت سر شیر با دهانه 12 می تواند 180 درجه چرخیده و این بار دهانه 10 نامگذاری شود

 اگر شیر با موضع نرمال باز بجای شیر V1 استفاده شود،پیستون درابتدا بیرون خواهد بود و در نتیجـه بعـد از تحریک شیر S1 سیلندر به داخل خواهد آمد.

کنترل سرو شیر راه دهنده/ شیر کنترل جهت   غلطکی
 شیرهای پیلوتی به نیروی کمی جهت تحریک نیاز دارند.یک سوراخ کوچک،اتصال بین دهانـه فـشار (1) و پیلـوت شیر را برقرار میسازد.اگر شیر غلطکی تحریک شود،پیلوت شیر باز شده و هوای فـشرده را بـه سـمت دیـافراگم هدایت می کند و در نتیجه باعث تحریک دیسک اصلی شیر میـشود.در ابتـدا مـسیر 2 بـه 3 بـسته شـده و سـپس توسط دیسک نشستی دوم مسیر 1 به 2 باز میشود. با آزادن شدن غلطک، شیر به موضع ابتدایی خود برگشته و پیلوت شیر را میبندد.و هوای شیر مزبـور از طریـق اهرم توخالی تخلیه گشته و پیستون پیلوتی شیر اصلی،توسط فنر به موضع ابتدائیاش باز میگردد. 

با معکوس کردن دهانههای 1 و 3 و چرخش 180 درجه ای سر شیر، شیر مزبور هم بصورت نرمال بسته و هـم بصورت نرمال باز، میتواند استفاده شود.