پیت ماس

پیت ماس – خزه تورب

خزه تورب سرده‌ای از خزه‌ها است که بین ۱۵۱ تا ۳۵۰ گونه دارد. از آنجا که این خزه معمولا در خاک‌های تورب‌دار (دارای زغال سنگ نارس) می‌روید به این نام نامیده شده‌است. از آنجا که این لایه کلا از لاشه گیاهی و جانوری تشکیل می شود برای همین سرشار از عناصری است که در بافت گیاهان به کار میرود مانند فسفر پتاسیم و نیتروژن. لذا به عنوان یک مکمل کود گیاهی (در واقع از نظر ترکیبات قابل مقایسه با کود حیوانی) به کار برده میشود و به دلیل تجزیه‌های طولانی مدت آلودگی‌های محیطی بسیار کمتری دارد و با اعمال مختلفی میتوان آن را ضدعفونی کرد

پیت‌ماس‌ها در رنگها و جنس‌ها و بافتهای مختلفی رده‌بندی میشوند. اغلب پیت‌ماس‌ها دارای وزن کمی هستند و تا ۲۰ برابر وزن خود آب جذب میکنند ولی سرعت از دست دادن آب نیز در آنها زیاد است. ولی ظرفیت نگهداشت آب و مواد غذایی قابل قبولی دارند. در اصطلاح دو نوع پیت معروف هستند. پیت سفید (که واقع رنگ آن قهوه‌ای روشن است) و پیت سیاه. باغبانها در نوع و روش مصرف آنها معتقدند که هرکدام ممکن است برای یکسری از گیاهان مناسب و برای دیگری مناسب نباشند.
پراکندگی جغرافیایی :
خزه تورب عمدتا درشمال نیم کره شمالی در سرزمین‌های بسیار مرطوب توندرا – جائی که گیاهان بزرگ تر به دلیل سرمای شدید و شرایط سخت محیط فرصت رشد پیدا نمی‌کنند- پدید می‌آید مانند سرزمینهای منتهی به اقیانوس منجمد شمالی، نروژ و استونی و… همچنین در نیم کره جنوبی در کشور نیوزلند و جزایر تاسمانی و جنوب شیلی و آرژاتین که دارای تنوع گونه‌ای بسیار کمتری می‌باشد .
موارد مصرف پیت ماس :
کود این خزه که پیت ماس (peat moss) هم نامیده شده به ماده‌ای جامد شبیه خاک اطلاق می‌گردد که در مصارف عمومی باغبانی، گلخانه‌ای، پرورش گل و… کاربرد دارد. در حال حاضر اکثر تولیدکنندگان این ماده، درکنار مواد تشکیل دهنده پایه و اصلی خزه تورب ازمقادیری نیترات (ازت)، پتاسیم و کلسیم به منظور غنای بیشتر و تبدیل آن به نوعی کود بهره می‌گیرند. از نشانه‌های کیفت این ماده یکی کیفیت و کمیت عناصر تشکیل دهنده آن و مقادیر نسبی آنها و دیگری ریزتر بودن دانه‌های آن می‌باشد. در ایران رنگ سیاه و تیره این ماده بیشتر مقبولیت دارد.
در مرحله‌ای از چرخه عمر خزه تورب که بصورت پوسیده وگیاه خاک در آمده بعد از فشرده شدن به عنوان بهبود دهنده خاک و بسترهای کشت مورد استفاده قرار می‌گیرد ؛ که ظرفیت آبگیری و همچنین ظرفیت جذب مواد مغذی را بالا می‌برد. همچنین هنگام استفاده از خاکهای شنی و ماسه‌ای و به عنوان بستر کشت برای گیاهانی که برای رشد و نمو به رطوبت بالایی احتیاج دارند مانند بنفشه آفریقائی ، همچنین برای رشد قارچها که میسلیوم – بافت مولد قارچ – در کمپوست با لایه‌ای از پیت ماس روی سطح آن رشد و نمو پیدا می‌کنند. همچنین به عنوان ترکیب خاک برای گلدانها به خصوص برای گلدانهای آپارتمانی و کاشت نشاء گلیخانه ای و … مورد استفاده قرار می گیرد .

فواید کاربرد پیت ماس :
1- افزایش ماده آلی خاک: درصد ماده آلی در پیت ماس بالاست و باعث بهبود ساختمان حاک می‌گردد.
2- نگهداری رطوبت: پیت ماس قادر است تا۲۰ برابر وزن خشک خودش آب نگه دارد، و بتدریج آن را در اختیار گیاه قرار دهد
3- تهویه خاکهای سنگین: استفاده از پیت ماس در خاکهای سنگین و رسی به نرم و سست شدن خاک و رشد بهتر ریشه کمک می‌کند
4- بهم پیوستن خاکهای سبک و شنی
5- نگهداری کود و جلوگیری از آبشویی آن
6-حفاظت از خاک در برابر فرسایش .

موارد استفاده پیت ماس :
درختان: جهت کاشت درختان یک قسمت پیت ماس با دو قسمت خاک را مخلوط کرده و پس از حفر چاله (دو برابر طول ریشه) و سست کردن خاک در ته چاله ، درخت را در آن قرار داده و حفره را با مخلوط پیت ماس و خاک پر کرده و آبیاری می نمائید . جهت جابجایی درختان نیز یک قسمت پیت ماس و دو قسمت خاک را در اطراف ریشه قرار دهید .
سبزیجات، صیفی جات و گلها: کافیست دو اینچ پیت ماس را روی بستر بریزید و آنرا با شش اینچ عمق خاک مخلوط کنید وسپس دانه ها را بکارید. برای کاشت پیازچه بطور مساوی شن و خاک و پیت ماس را مخلوط نمائید.
چمن: برای کاشت چمن دو اینچ پیت ماس را با شش اینچ خاک مخلوط کرده و دانه و کود را اضافه نمائید و بعد از آن سطح را با یک چهارم اینچ پیت ماس بپوشانید.
قارچ: در تولید قارچ از پیت ماس جهت پوشش سطح Compost استفاده می شود.
نشاء: در تولید نشاء گلخانه ای پیت ماس و کوکوپیت را به تناسب با هم مخلوط کرده ، در سینی نشاء و … ریخته و بذر را در آن می کارند . در جنوب کشور به منظور تولید نشاء گلخانه ای گوجه فرنگی در فصل تابستان مورد استفاده قرار می گیرد .
پیت ماس تراکالت (Terracult) تولید شرکت تراکالت آلمان از پیت ماس های با کیفیت بالا است که دارای مشخصات فنی متنوع برای انواع کاربرد ها میباشد. در ذیل مشخصات فنی 2 نوع از پر مصرف ترین آنها در کشور آورده شده است