در این مقاله قصد داریم راجع به بیمه مسئولیت مدنی، همچنین دسته بندی و انواع بیمه مسئولیت صحبت کنیم. اما قبل از بررسی بیمه مسئولیت مدنی باید بدانیم مسئولیت چیست و چرا باید آن‌را بیمه کرد؟
- مسئولیت چیست؟
- بیمه مسئولیت مدنی
- بیمه مسئولیت مدنی عمومی
- بیمه مسئولیت مدنی حرفه ای
- بیمه مسئولیت فنی مدیران
- بیمه مسئولیت تولید کنندگان کالا
- بیمه مسئولیت قراردادی
- بیمه مسئولیت طرح های نوین
مطلب مرتبط ویژه:
راهنمای جامع بیمه مسئولیت مدنی و کرونا(ویژه معلمین،اولیاء و مدیران مراکز آموزشی)
1-مسئولیت چیست؟
بر اساس قوانین کشور ایران، همگی افراد جامعه اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی باید برای اعمالی که انجام می‌دهند، پاسخگو باشند. در اصل تمامی افراد برای اعمالی که انجام یا عدم انجام آن‌ها موجب خسارتی به دیگران شود، باید پاسخگو باشند و بر طبق قانون برای جبران خسارت وارد شده، تعهد و التزام دارند. به این تعهد و التزام در جبران خسارت، “مسئولیت” گویند. در واقع می‌توان مسئولیت را چنین تعریف کرد؛ هر کس باید پاسخگوی اعمال خود در برابر دیگری باشد.
خسارت وارد شده به دیگران میتواند عمدی یا غیرعمدی باشد. بر همین اساس دو نوع مسئولیت شکل می‌گیرد. اگر خسارت عمدی باشد به آن مسئولیت کیفری و اگر خسارت غیرعمد باشد به آن مسئولیت مدنی می‌گویند.
برای مثال، در یک کارگاه نجاری کارگر و کارفرما به دلیل اختلاف نظر درگیر می‌شوند و کارگر بر اثر ضربه عمدی کارفرما به سرش فوت می‌کند. در اینجا کارفرما به عمد کارگر را به قتل رسانده و برای جبران آن از نظر کیفری مسئول است.
اما در حالتی دیگر امکان دارد به خاطر عدم رعایت نکات فنی در دپوی الوارهای چوب، طی حادثه‌ای الوارها روی سر کارگر بریزند و کارگر بر اثر این حادثه کاری فوت کند. در اینجا کارفرما عمداً تمایل به مرگ کارگر نداشته و به طور غیرعمد و به دلیل عدم رعایت مقررات ایمنی، باعث مرگ کارگر شده است. در اینجا کارفرما از نظر مدنی مسئول جبران خسارت می‌باشد.
نکته مهم: در صنعت بیمه فقط جرائم مدنی قابلیت بیمه شدن دارند و برای هیچ کدام از جرائم کیفری پوشش بیمه‌ای وجود ندارد (بنابراین بیمه مسئولیت مدنی هم پوششی برای جرائم کیفری ندارد).
بنابراین می‌توان مسئولیت مدنی را به این شکل تعریف نمود؛ تعهد و التزامی که شخص عاملِ زیان نسبت به جبران خسارت وارده به دیگران دارد را مسئولیت مدنی گویند. خسارت وارد شده میتواند بر اثر عوامل زیر باشد:
عمل یا فعالیت مستقیم شخص عامل: برای مثال، در یک غروب سرد زمستانی، صاحب مغازه فرش فروشی بعد از پایان کار و به هنگام تعطیلی، آب آشامیدنی درون کتری برقی را داخل پیاده رو خالی می‌کند. آب به دلیل سردی هوا یخ می‌زند و زمین لغزنده می‌شود. عابر پیاده‌ای که از آنجا عبور می‌کرده، به خاطر لغزندگی تعادل خود را از دست داده، به زمین خورده و لگن وی دچار شکستگی می‌شود. در اینجا عابر پیاده به دلیل عمل مستقیم صاحب مغازه فرش فروشی آسیب دیده و صاحب مغازه مسئول جبران خسارت است.
در نتیجه اعمال اشخاص وابسته به شخص عامل: برای مثال، در یک کارگاه ریخته‌گری، عدم بازرسی صحیح مواد شارژ داخل کوره منجر به انفجار شده و باعث سوختگی چندین نفر از کارگران می‌شود. در اینجا اعمال اشخاص وابسته به کارفرما باعث سوختگی شدید کارگران شده است و کارفرما مسئول جبران خسارت می‌باشد.
ناشی از اشیا و اموال تحت مالکیت یا تصرف قانونی شخص عامل: خانم خانه‌داری که علاقه بسیاری به گل و گیاه دارد، تعدادی گلدان را جلوی پنجره آپارتمان خود گذاشته است. یکی از گلدان‌ها به علت وزش شدید باد از بالا روی خودروی پارک شده در محل سقوط و خسارت شدیدی به آن وارد می‌کند. در اینجا خسارت وارد شده به خودرو ناشی از اشیاء تحت مالکیت خانم خانه‌دار بوده است و وی برای جبران خسارت وارد شده به خودرو مسئول است.
در کل، مسئولیت مدنی تنوع بسیار زیادی دارد و در هر زمانی و برای انجام دادن یا عدم انجام هر کاری مصداق دارد. مثلا اگر پزشکی در مداوای بیمارش به طور غیر عمد موجب خسارت جانی به وی شود بر اساس مسئولیت مدنی باید زیان وارد شده را جبران کند. همچنین اگر فردی در حین رانندگی با ماشین دیگری برخورد کند و مقصر حادثه باشد، باید زیان وارد شده به خودروی مقابل را جبران نماید.
۲- بیمه مسئولیت مدنی
همانطور که در قسمت قبلی بیان شد تنوع مسئولیت‌های مدنی بسیار زیاد است و جبران خسارت ناشی از آن‌ها در برخی موارد بسیار دشوار است. به همین منظور برای جبران خسارت برخی از مسئولیت‌های مدنی متداول، محصول بیمه‌ای با نام بیمه مسئولیت مدنی طراحی شده است. در اصل در بیمه مسئولیت مدنی، شرکت بیمه مربوطه در ازای دریافت حق بیمه تعهد می‌کند که خسارت ناشی از تخلف مدنی فرد عامل را به عهده گیرد. بر اساس مسئولیت‌های مدنی مختلف، بیمه‌های مسئولیت مدنی متفاوتی طراحی شده‌اند که در ادامه به معرفی برخی از مهم‌ترین آن‌ها خواهیم پرداخت.
۲-۱- بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان
بیمه مسئولیت مدنی : قابل توجه تمامی کارفرمایان(ویدئو)
بر اساس قانون کار، کارفرما موظف است مقررات حفاظت فنی و خدمات بهداشت کار را رعایت نماید. بدین معنی که باید محیط کاری ایمنی به همراه تجهیزات حفاظتی برای کارگران فراهم کند. همچنین باید به طور منظم آموزش‌های لازم در جهت حفظ سلامت و ایمنی در مقابل حوادث کار را به آن‌ها ارائه بدهد. در انتها نیز باید بر عملکرد آنان به منظور جلوگیری از بروز حوادث کار نظارت داشته باشد.
بر همین اساس کارفرما در قبال حوادث کاری که ناشی از عدم رعایت مقررات حفاظت فنی و خدمات بهداشت کار باشد، مسئول و ملزم به جبران خسارت جانی حاصله است. در همین راستا محصول بیمه‌ای به نام بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان طراحی شده است. در واقع این نوع از بیمه مسئولیت مدنی، مسئولیت مدنی کارفرما را برای جبران خسارت حوادث کار که برای پرسنل وی رخ می‌دهد، تحت پوشش قرار می‌دهد. بدین معنی که اگر در محل کار، در اثر حادثه کار زیان بدنی به کارگران وارد شود و مسئولیت کارفرما در این ارتباط برای مراجع قضائی محرز گردد، خسارت وارده توسط بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان جبران خواهد شد.
1- هزینه‌های پزشکی
بیمه مسئولیت مدنی : قطع انگشتان دست با دستگاه پرس(ویدئو)
2- دیه نقص عضو
بیمه مسئولیت مدنی : دیه نقص عضو(ویدئو)
3- دیه فوت
بیمه مسئولیت مدنی : فوت بر اثر برق گرفتگی(ویدئو)
همچنین بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان بر اساس نوع فعالیت کارفرما به سه دسته کلی تقسیم می‌شود:
- بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان ویژه فعالیت‌های ساختمانی
- بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان ویژه فعالیت‌های عمرانی
- بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان خدماتی، صنعتی، تولیدی، بازرگانی، تجاری و …
در نتیجه، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی به عنوان صاحب کار و مالک کارگاه‌های تولیدی، تعمیراتی و خدماتی، کارخانجات، مجریان پروژه‌های عمرانی و ساخت و ساز بناهای مسکونی و تجاری باید این نوع از بیمه مسئولیت را تهیه کنند. به بیان دیگر، هر جایی که فضای کار و کسبی فراهم است و از یک نفر تا چندین هزار نفر تحت امر کارفرما مشغول به کار هستند، همیشه امکان دارد حوادث کار رخ دهند بنابراین نیاز به بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان وجود دارد.
در ادامه به معرفی سه دسته کلی از بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان می‌پردازیم:
۲-۱-۱- بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان ویژه فعالیت‌های ساختمانی
این نوع از بیمه مسئولیت مدنی ، خسارت وارد شده ناشی از حوادث کار به کارگران را در پروژه ساختمانی پوشش می‌دهد. اگر کارگری در محدوده کارگاه و در حین انجام کار دچار حادثه کار شود، شرکت بیمه‌گر موظف به جبران خسارت می‌باشد. این نوع از بیمه مسئولیت را می‌توان برای کلیه مراحل یک پروژه ساختمانی از تخریب بنای قدیمی، خاکبرداری و احداث بنای جدید تهیه نمود. بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان ساختمانی را با توجه به مراحل پیشرفت کار، به صورت‌های زیر می‌توان تهیه کرد:
- تخریب و احداث بنا: از ابتدا تا انتهای پروژه پوشش دارد.
- صرفاً نصب اسکلت: فقط در زمان نصب اسکلت پوشش دارد.
- انجام نمای ساختمان: فقط در دوره اجرای نمای ساختمان پوشش دارد.
نکته: اگر بیمه‌گذار صرفاً تقاضای پوشش بیمه‌ای جهت نصب اسکلت یا انجام نمای ساختمان را داشته باشد، تا ۵۰% اضافه نرخ در حق بیمه نهایی اعمال می‌شود.
در همین رابطه بخوانید: ایران رکورد دار حوادث کارگری در دنیا.
ملاک محاسبه حق بیمه در بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان ساختمانی، مساحت کل بنا می‌باشد. مساحت کل بنا یعنی کل مساحت ساخته شده شامل مساحت تمام طبقات به همراه تمام مشاعات ساختمان. در اینجا باید دقت شود که مساحت کل بنا با مساحت زیر بنا اشتباه نشود. زیر بنا مساحت اشغال شده زمین توسط ساختمان است.
در بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان به طور کلی مبنای محاسبه حق بیمه، ضریب نیروی کار است. در بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان ساختمانی نیز مبنای محاسبه ضریب نیروی کار، متراژ بنا می‌باشد. متراژ بنا هم طبق پروانه ساخت یا اظهار بیمه‌گذار، تعیین می‌گردد.
نکات مهم درباره بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان ساختمانی:
- برای ساختمان‌های اسکلت بتونی به دلیل ریسک پایین‌تر وقوع حادثه، ۱۰% تخفیف در نرخ اعمال می‌گردد.
- گچ‌کار، برقکار، کاشی‌کار، آرماتوربند، کانال‌ساز کولر، تاسیساتی و لوله‌کش، همگی پیمانکار فرعی محسوب می‌شوند. از آنجایی که اجرای بخش‌هایی از پروژه‌های ساختمانی توسط پیمانکاران مختلف انجام می‌شود، دریافت کلوز پیمانکار فرعی برای بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان ساختمانی الزامیست.
- احداث سوله، تعمیر و بازسازی بناهای قدیمی، زیر مجموعه بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان ساختمانی محسوب نمی‌شود.
۲-۱-۲- بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان پروژه‌های عمرانی
این نوع از بیمه مسئولیت مدنی خسارت وارد شده ناشی از حوادث کار به کارگران شاغل در پروژه‌های عمرانی مانند پل‌ها، سدها، تونل‌ها، کانال‌های شبکه‌های آب و فاضلاب، خطوط گاز، مترو، نیروگاه‌ها و … را پوشش می‌دهد.
حق بیمه در بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان عمرانی، بر اساس نوع پروژه در حال اجرا و تعداد پرسنل تعیین می‌گردد.
یکی از مهم‌ترین موارد برای صدور و پرداخت خسارت در بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان عمرانی، قرارداد پیمان می‌باشد. موضوع کار و نوع فعالیت، مدت زمان پروژه، محدوده دقیق مکانی، مبلغ پروژه و غیره، با توجه به قرارداد پیمان مشخص می‌شود. بنابراین با استناد به قرارداد پیمان احتمال وقوع حوادث کار تعیین می‌گردد و با توجه به آن حق بیمه نهایی بیمه مسئولیت مشخص می‌شود.
نکته: با توجه به مطالب گفته شده برای خرید این نوع از بیمه مسئولیت، ارائه قرارداد پیمان به شرکت بیمه الزامیست.
در همین رابطه بخوانید: نداشتن بیمه مسئولیت میتواند موجب تعطیلی مراکز ورزشی شود.
۲-۱-۳- بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان صنعتی، تولیدی و خدماتی
کلیه فعالیت‌هایی که مربوط به احداث بنا و همچنین فعالیت‌های عمرانی نباشد را فعالیت‌های صنعتی، تجاری، بازرگانی و خدماتی گویند. برای مثال شرکت‌ها و سازمان‌های اداری، خدماتی، فروشگاهی، مراکز تجاری، کارگاه‌های کوچک و بزرگ مانند نجاری و جوشکاری، کارخانجات نساجی، صنایع آهن و فولاد، محصولات لاستیکی و پلاستیکی و غیره، از این دسته هستند.
این نوع از بیمه مسئولیت مدنی خسارت وارد شده ناشی از حوادث کار به کارگران شاغل در فعالیت‌های صنعتی، خدماتی و تجاری را پوشش می‌دهد. کلیه فعالیت‌ها در این بیمه‌نامه به هشت طبقه شغلی تقسیم می‌شوند و هرچه به سمت طبقات بالاتر حرکت کنیم ریسک خطر بیشتر و در نتیجه نرخ حق بیمه هم بالاتر می‌رود. نرخ حق بیمه در این بیمه‌نامه بر اساس سه پارامتر زیر تعیین می‌شود:
- طبقه شغلی
- ضریب نیروی کار (تعداد پرسنل)
- سرمایه بیمه‌نامه به ازای هر نفر
در بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان صنعتی، تولیدی و خدماتی، تعداد پرسنل به عنوان مهم‌ترین پارامتر محاسبه حق بیمه، اهمیت بالایی برای شرکت‌های بیمه‌گر دارد و حتماً باید در تعیین آن دقت بسیار شود.(ویدیو ضریب نیروی کار را ببینید)
چنانچه بیمه‌گذار در چند نوبت کاری(شیفت کاری) فعالیت داشته باشد، ضریب نیروی کار در بیمه مسئولیت، مجموع پرسنل شاغل در تمامی شیفت‌هاست. به ازای هر شیفت کاریِ اضافه، ۵% تخفیف در حق بیمه اعمال خواهد شد.
بیمه مسئولیت مدنی: شیفت کاری در بیمه مسئولیت مدنی(ویدئو)
بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان صنعتی، تولیدی و خدماتی، به دو صورت بانام و بینام صادر می‌گردد. در صورت صدور بیمه‌نامه بانام حدود ۱۰ الی ۱۵ درصد تخفیف در حق بیمه اعمال خواهد شد.
۲-۱-۴- کلوزها (پوشش‌های اضافی) بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان(ساختمانی/عمرانی/صنعتی، خدماتی و تجاری)
1- کلوز تعدد دیات (دیه دوم)
بیمه مسئولیت مدنی : سقوط برقکار از ارتفاع(ویدئو)
2- کلوز مأموریت خارج از کارگاه
بیمه مسئولیت مدنی : مأموریت خارج از کارگاه(ویدئو)
3-کلوز اماکن وابسته به کارگاه
بیمه مسئولیت مدنی : اماکن وابسته به کارگاه(ویدئو)
4- کلوز مسئولیت مجری ذیصلاح
بیمه مسئولیت مدنی : مسئولیت مجری ذیصلاح(ویدئو)
5- کلوز حوادث نقلیه موتوری
بیمه مسئولیت مدنی : کلوز حوادث نقلیه موتوری(ویدئو)
6- کلوز مسئولیت مدنی بیمه‌گذار در قبال کارکنان پیمانکاران
بیمه مسئولیت مدنی : مسئولیت پیمانکاران فرعی(ویدئو)
7- کلوز مسئولیت مهندسین ناظر یا مشاور
بیمه مسئولیت مدنی : مسئولیت مهندسین ناظر یا مشاور(ویدئو)
8- کلوز خسارت وارده به شخص بیمه‌گذار، کارفرما، پیمانکار و مهندسین ناظر و مشاور
بیمه مسئولیت مدنی : خسارت‌های وارده به شخص بیمه‌گذار، کارفرما، پیمانکار و مهندسین ناظر یا مشاور(ویدئو)
9- کلوز خسارات جانی اشخاص ثالث
بیمه مسئولیت مدنی : خسارات جانی اشخاص ثالث(ویدئو)
10- کلوز مطالبات تأمین اجتماعی
بیمه مسئولیت مدنی : کلوز مطالبات تأمین اجتماعی(ویدئو)
11- کلوز پرداخت خسارت بدون رأی دادگاه
بیمه مسئولیت مدنی : کلوز پرداخت خسارت بدون رأی دادگاه(ویدئو)
12- کلوز مابه‌التفاوت افزایش دیه هر سال (پرداخت دیه به روز)
بیمه مسئولیت مدنی : کلوز مابه‌التفاوت افزایش دیه هر سال(ویدئو)
13- کلوز صدمات جسمی کارکنان بر اثر حوادث نامرتبط به فعالیت بیمه شده
بیمه مسئولیت مدنی : سقوط از روی چهارپایه و قطع نخاع(ویدئو)
14- کلوز پرداخت هزینه پزشکی بدون اعمال تعرفه در بیمه مسئولیت مدنی
بیمه مسئولیت مدنی : کلوز پرداخت هزینه پزشکی بدون اعمال تعرفه(ویدئو)
۲-۲- بیمه مسئولیت مدنی عمومی
هر فردی در اثر فعالیت‌های روزانه ممکن است به افراد ثالث خسارت جانی و مالی وارد کند و اگر بر طبق قانون مقصر شناخته شود باید خسارت وارد شده را جبران نماید. به این مورد مسئولیت عمومی گویند. بیمه مسئولیت مدنی عمومی این قبیل حوادث را پوشش می‌دهد. در این نوع از بیمه مسئولیت، مسئولیت مدنی بیمه‌گذار در مقابل اشخاص ثالث (غیر مرتبط با فعالیت بیمه‌گذار) طبق قوانین جاری کشور تحت پوشش است و خسارت‌های جانی و مالی زیان دیدگان جبران می‌گردد. برخی از مهم‌ترین بیمه‌های مسئولیت مدنی عمومی عبارت اند از:
- بیمه مسئولیت مدنی ناشی از اجرای عملیات ساختمانی
- بیمه مسئولیت مدنی ناشی از آتش سوزی
- بیمه مسئولیت مدنی جامع شهرداری
- بیمه مسئولیت شهربازی‌ها
- بیمه مسئولیت نگهداری آسانسورها
در ادامه به معرفی انواع بیمه مسئولیت مدنی عمومی خواهیم پرداخت:
در همین رابطه بخوانید: بیمه مسئولیت مدنی بادیگارد در غل و زنجیر.
۲-۲-۱- بیمه مسئولیت مدنی ناشی از اجرای عملیات ساختمانی (ثالث ساختمانی)
در بخش بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان ساختمانی بیان شد که به وسیله این بیمه‌نامه، مسئولیت کارفرما برای جبران خسارت حوادث کار پرسنل پوشش داده می‌شود. اما علاوه بر این، کارفرما در قبال خسارت‌های جانی و مالی که به افرادی غیر از کارگرانش وارد می‌شود هم مسئول است. در یک پروژه ساختمانی، افراد عبوری و همسایگان، بازدید کنندگان و کلیه افرادی که هیچگونه ارتباط کاری با بیمه‌گذار ندارند به عنوان اشخاص ثالث تلقی می‌شوند. اموال همسایگان، تاسیسات زیرزمینی، خودروهای پارک شده در محل و غیره به عنوان اموال اشخاص ثالث محسوب می‌شوند. ممکن است در صورت بروز حادثه خسارت‌های زیادی به اموال اشخاص وارد گردد. همچنین ممکن است بر اثر سقوط اشیا از ساختمانِ در حال ساخت و یا تخریب ناگهانی ساختمان‌های مجاور در هنگام گودبرداری، افرادی دچار خسارت جانی شوند. کارفرما بر طبق قانون برای جبران چنین خسارت‌هایی مسئول است و میتواند با خرید بیمه مسئولیت مدنی ناشی از اجرای عملیات ساختمانی این حوادث را تحت پوشش بیمه قرار دهد.
در ادامه برای روشن شدن مطلب، چند نمونه از خسارت‌هایی که ممکن است به اشخاص ثالث وارد شود بیان شده است:
- ریزش ساختمان‌های مجاور در اثر گودبرداری
- نشست و ترک خوردگی ساختمان‌های مجاور در اثر تخریب و گودبرداری ساختمان در حال ساخت
- خسارت‌های مالی وارده به اثاثیه و تاسیسات ساختمان‌های مجاور در اثر ریزش
- خسارت‌های وارده به خیابان و پیاده رو و اموال عمومی از جمله فضای سبز
- خسارت‌های وارده به تاسیسات زیر زمینی شامل خطوط انتقال آب ،گاز و تلفن
- خسارت‌های وارده به خودروهای عبوری و پارک شده در محیط اطراف پروژه در اثر پرتاب مصالح ساختمانی
- خسارت‌های جانی شامل فوت و نقص عضو و هزینه‌های پزشکی همسایگان و عابرین
- خسارت‌های جانی وارده به افراد ثالث که وارد محوطه ساختمان مورد بیمه می‌شوند.
- خسارت‌های ناشی از دپو مصالح در خیابان و پیاده‌رو
۲-۲-۲- بیمه مسئولیت مدنی ناشی از آتش‌سوزی
در بیمه‌نامه‌های آتش‌سوزی، اگر یکی از خطرات تحت پوشش این بیمه‌نامه مثل حریق، سیل، طوفان، شکست شیشه و ترکیدگی لوله آب اتفاق افتاده و به بیمه‌گذار خسارتی وارد شود، بیمه‌گر نسبت به جبران خسارت‌های مالی اقدام می‌نماید. اما امکان دارد دامنه حادثه آنقدر وسیع باشد که به ساختمان همسایگان یا قسمت‌های مشاع هم خسارتی وارد شود. در این موارد فرد در قبال جبران خسارت وارد شده به همسایگان خود مسئول است اما بیمه‌نامه آتش‌سوزی پوششی برای این مورد ندارد. در این صورت بیمه‌گذار باید در کنار خرید بیمه‌نامه آتش‌سوزی اقدام به خرید بیمه مسئولیت مدنی ناشی از آتش‌سوزی نماید. بوسیله این نوع از بیمه مسئولیت مدنی ، خسارت‌های جانی و مالی وارد شده به همسایگان و افراد ثالث درصورتیکه علت آن یکی از خطرات تحت پوشش بیمه‌نامه آتش‌سوزی باشد، توسط شرکت بیمه‌گر(تا سقف تعهدات بیمه‌نامه و به میزان قصور بیمه‌گذار) پرداخت می‌شود.
۲-۲-۳- بیمه مسئولیت جامع شهری (ویژه شهرداری‌ها و دهیاری‌ها)
بر اثر فعالیت‌های شهرداری‌ها همیشه امکان بروز خسارت‌های جانی و مالی برای افراد ثالث وجود دارد. در چنین شرایطی بر طبق قانون، شهرداری به عنوان یک شخصیت حقوقی مسئول جبران خسارت وارد شده می‌باشد. برای این‌گونه موارد، محصول بیمه‌ای با نام بیمه مسئولیت جامع شهری طراحی شده است. شهرداری میتواند با تهیه این نوع از بیمه مسئولیت مدنی ، در مواردی که سبب زیان به اشخاص ثالث می‌شود، جبران خسارت را بر عهده شرکت بیمه‌گر بگذارد. برخی از مهم‌ترین موارد تحت پوشش بیمه مسئولیت جامع شهری عبارت اند از:
- حوادث ناشی از سقوط درختان بر روی خودروها، منازل، اماکن و افراد عبوری در صورتی که شهرداری مسئول باشد.
- حوادث ناشی از سقوط افراد و خودروها در گودال یا کانال‌های حفاری شده توسط شهرداری
- حوادث مربوط به برق‌گرفتگی افراد از پایه‌های روشنائی معابر و پارک‌ها
- خسارات ناشی از آب افتادگی در منازل و واحدهای تجاری
- خسارات ناشی از سمپاشی توسط شهرداری
- خسارات جانی و مالی ناشی از نریختن شن و نمک در معابر و پل‌ها هنگام بارش برف
- اتفاقات ناشی از طعمه گذاری و معدوم نمودن حیوانات موذی و ولگرد
- خسارات ناشی از رفع سد معبر
- خسارات ناشی از جلوگیری از تخلیه ضایعات ساختمانی در مکان‌های غیر مجاز
- خسارات وارده به پارک‌ها یا اماکن مجاور پروژه‌های در دست احداث شهرداری در هنگام انجام عملیات عمران
- خسارات ناشی از عدم رفع خطر از دیوارها و طاق‌های قدیمی ساختمان‌ها
- خسارات ناشی از سقوط اجسام از ارتفاعات و پشت بام‌های ساختمان‌های شهرداری بر روی اشخاص ثالث
- خسارات ناشی از سقوط تابلوهای نصب شده توسط شهرداری
۲-۲-۴- بیمه مسئولیت شهر بازی
در جریان استفاده از دستگاه‌ها و وسایل بازی، چنانچه خسارت جانی به استفاده‌کنندگان و اشخاص ثالث وارد شود، مالک و یا مدیر شهربازی برای جبران خسارت وارد شده مسئول است. بنابراین بر اساس مسئولیت مدنی مدیران شهربازی در برابر استفاده‌کنندگان از دستگاه‌ها، محصول بیمه‌ای با نام بیمه مسئولیت شهربازی طراحی شده است. در صورت وقوع حادثه و احراز مسئولیت مدیران شهربازی در قبال زیان وارد شده، شرکت بیمه‌گر جبران خسارت را تا سقف تعهدات بیمه مسئولیت بر عهده می‌گیرد .
نکته مهم: کلیه دستگاه‌های موجود در شهر بازی باید دارای مجوز استاندارد باشند، در غیر اینصورت ارائه پوشش بیمه‌ای از طریق بیمه مسئولیت شهربازی مقدور نمی‌باشد.
۲-۲-۵- بیمه مسئولیت مدنی شرکت‌های نصب، نگهداری وسرویس آسانسور در قبال استفاده‌کنندگان
حین استفاده از آسانسورها ممکن است خسارات جانی و مالی به استفاده‌کنندگان وارد آید. چنانچه شرکت نصب و نگهداری و سرویس آسانسور مقصر شناخته شود، بر اساس قانون مسئول جبران خسارت وارد شده می‌باشد. به همین منظور محصول بیمه‌ای با نام بیمه مسئولیت مدنی شرکت‌های نصب، نگهداری و سرویس آسانسور در قبال استفاده‌کنندگان طراحی شده است. بنابراین در صورت بروز حادثه، شرکت بیمه‌گر با رعایت قوانین و مقررات بیمه نسبت به جبران خسارت اقدام می‌نماید.
تعهدات شرکت بیمه منوط به رعایت موارد ذیل می‌باشد:
- کلیه کارکنان بیمه‌گذار که عملیات سرویس و نگهداری آسانسور را انجام می‌دهند باید دارای تجربه و تخصص و مهارت‌های لازم باشند.
- ادوات و وسایل کار مورد استفاده در محل کار طبق اصول فنی و استانداردهای متداول بین‌المللی باشند.
۲-۳- بیمه مسئولیت حرفه‌ای
هرکس بر اساس شغل خود با افرادی تعامل دارد و همیشه این امکان وجود دارد که به خاطر فعالیت شغلی، به این افراد خسارت‌های مالی و جانی وارد شود. بر طبق قانون، اگر فردی به دلیل فعالیت شغلی خودش به افرادی که در تعامل با آن‌هاست خسارت وارد کند، برای جبران زیان وارد شده مسئول است. به همین منظور و برای جبران این قبیل خسارات، محصولی با نام بیمه مسئولیت حرفه‌ای طراحی شده است. در این نوع از بیمه مسئولیت مدنی ، مسئولیت قانونی صاحبان حِرَف در مقابل کسانی که در رابطه با حرفه آنان دچار خسارت جانی و مالی شده‌اند تحت پوشش قرار می‌گیرد.
مهم ترین انواع بیمه مسئولیت حرفه‌ای عبارتند از:
- بیمه مسئولیت حرفه‌ای مهندسین ناظر، طراح و محاسب
- بیمه مسئولیت حرفه‌ای پزشکان
- بیمه مسئولیت حرفه‌ای پیراپزشکان
- بیمه مسئولیت حرفه‌ای مدیران بیمارستان، کلینیک، داروخانه و آزمایشگاه
- بیمه مسئولیت حرفه‌ای وکلای دادگستری
۲-۳-۱- بیمه مسئولیت حرفه‌ای مهندسین ناظر، طراح و محاسب
مهندسین هر پروژه ممکن است به دلیل سهل‌انگاری در انجام وظایف شغلی خود، باعث بروز خسارت‌های جانی و مالی شوند. برای جبران چنین خسارت‌هایی توسط شرکت‌های بیمه، محصولی با نام بیمه مسئولیت حرفه‌ای مهندسین ناظر، طراح و محاسب طراحی شده است. در این نوع بیمه‌نامه، مسئولیت مهندسین ناظر، محاسب و طراح در قبال کارگران تحت پوشش قرار می‌گیرد.
در زمان صدور این نوع از بیمه مسئولیت مدنی ، پایه و رتبه مهندسین بسیار مهم است. زیرا بیان کننده مجوز آن‌ها جهت مقدار متراژ طراحی، نظارت و یا محاسبه و نیز عاملی جهت محاسبه حق بیمه می‌باشد. مهندسین می‌توانند در ابتدا کل متراژی را که اجازه محاسبه، طراحی و نظارت دارند بیمه نمایند؛ یا می‌توانند پروژه‌های مختلف را تک تک تا حد میزان مجوز فعالیت بیمه مسئولیت کنند . از دیگر پارامترهای مورد نیاز برای صدور بیمه مسئولیت حرفه‌ای مهندسین ناظر، طراح و محاسب، شماره نظام مهندسی است که حتما باید بررسی شود. نکته مهم دیگر، بحث تاریخ صدور و مدت زمان اعتبار بیمه مسئولیت است. درصورتیکه بیمه‌گذار مایل به پوشش تبعی خسارت‌های بیمه‌نامه نیز باشد میتواند با پرداخت اضافه نرخ، تبعات بعد از مدت اعتبار بیمه‌نامه را نیز با توافق بیمه‌گر پوشش بدهد.
۲-۳-۲- بیمه مسئولیت حرفه‌ای پزشکان
اگر بیمار به دلیل نوع مداوای پزشکی دچار خسارت جانی و بدنی شود و یا پزشکی به دلیل اهمال و قصور غیرعمدی موجب زیان به شخص بیمار گردد، پزشک برای جبران خسارت وارد شده مسئول است. بیمه مسئولیت حرفه‌ای پزشکان میتواند مسئولیت حرفه‌ای آن‌ها را در قبال خسارات جانی غیرعمد وارد شده به بیماران پوشش دهد. بیمه مسئولیت پزشکان میتواند از محل تعهدات خود خسارت وارده را به میزان قصور پزشک وتا سقف تعهدات بیمه‌گر جبران نماید. تمامی پزشکان می‌دانند که به دلیل امکان اشتباه در تشخیص یا اهمال غیرعمدی خود، و همچنین به دلیل افزایش آگاهی مردم از حق و حقوقشان، ممکن است در معرض شکایت بیمار قرار گیرند. بنابراین می‌توانند با خرید بیمه مسئولیت پزشکان با آرامش و اطمینان خاطر بیشتری به کار خود بپردازند.
بیمه مسئولیت پزشکان یکساله است. اما پزشکان با خرید آن می‌توانند تبعات حاصل از درمان دارویی و جراحی خود را که در یکسال اعتبار اولیه بیمه‌نامه صورت گرفته، از زمان انقضای بیمه‌نامه تا دو سال و در صورت بروز شکایت از طرف بیمار، تحت پوشش بیمه مسئولیت پزشکان قرار دهند.
حق بیمه پایه در بیمه مسئولیت پزشکان بر اساس تخصص پزشک و میزان تعهدات درخواستی وی محاسبه می‌گردد. محدوده فعالیت تاثیری در حق بیمه ندارد. پزشکان در این نوع از بیمه مسئولیت هیچگونه محدودیت مکانی و فعالیتی در داخل کشور نداشته و معمولاً در تمام مراکز مجاز درمانی کشور تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند. بیمه‌گذاران یا همان پزشکان، چنانچه اعمال خاصی غیر از تخصص خود در مطب و یا در مراکز درمانی انجام می‌دهند(مانند جراحی‌های کوچک و سرپایی و غیره)، باید حتماً در زمان صدور بیمه‌نامه به اطلاع بیمه‌گر خود برسانند. بیمه‌گر پس از تأیید آن و در صورت نیاز با اخذ مبلغ حق بیمه اضافی، این موارد را در شرایط خصوصی بیمه‌نامه آن‌ها ثبت و جزء پوشش‌های بیمه مسئولیت پزشکان قرار می‌دهد. بدیهی است چنانچه بیمه‌گر از این موارد مطلع نباشد و آن موارد موجب خسارت گردد، بیمه‌گر هیح تعهدی نسبت به جبران آن‌ها ندارد.
۲-۳-۳- بیمه مسئولیت حرفه‌ای پیراپزشکان
پیراپزشکان افرادی هستند که در بخش‌های مختلف درمانی و بر اساس شرح وظایف سازمانی خود در حال انجام خدمت می‌باشند. مانند: ماماها، پرستاران، دندان‌پزشکان تجربی، فیزیوتراپیست‌ها، رادیولوژیست‌ها، کارشناسان و تکنسین‌های پزشکی و دارویی و غیره.
این افراد بسته به نوع کار خود، در یک خسارت پزشکی و بنا به نظر کمیسیون و رأی دادگاه می‌توانند مقصر باشند. به همین منظور محصول بیمه‌ای با نام بیمه مسئولیت حرفه‌ای پیراپزشکان طراحی شده است. بنابراین اگر خسارت ناشی از قصور پیراپزشک غیر عمدی باشد، شرکت بیمه‌گر تا میزان قصور تعیین شده و تا سقف تعهدات بیمه مسئولیت پیراپزشکان، خسارت را پوشش می دهد.
ملاک محاسبه حق بیمه مسئولیت حرفه‌ای پیراپزشکان، بر اساس تخصص و تعهدات درخواستی می باشد. مدت اعتبار بیمه مسئولیت پیراپزشکان نیز یک سال است و پیراپزشکان می‌توانند تبعات کار خود را به شرط آن که مربوط به یک سال پوشش بیمه‌ای بوده باشد، تا دو سال از تاریخ انقضاء بیمه پوشش بگیرند. بیمه مسئولیت پیراپزشکان نیز مانند بیمه مسئولیت حرفه‌ای پزشکان، محدودیت پوشش مکانی ندارد و پیراپزشکان در تمام کشور به شرط فعالیت در مراکز قانونی و مجاز تحت پوشش بیمه مسئولیت هستند.
۲-۳-۴- بیمه مسئولیت مدنی مدیران فنی بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها و کلینیک‌ها
در بروز حوادث پزشکی در فرایند درمان ممکن است افرادی زیادی مقصر شناخته شوند. برای مثال درصدی از قصور به پزشک معالج و درصدی نیز به پرستاران و همچنین درصدی نیز به مدیر فنی مراکز درمانی نسبت داده می‌شود. مسئوولین فنی بیمارستان‌ها دارای شرح وظایفی هستند که از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین گردیده است. در این شرح وظایف، مسئولیت‌های مسئول فنی بیمارستان در مقابل بیمارستان، بیماران، عیادت‌کنندگان و به عبارت جامع‌تر مسئولیت کلیه امور مؤسسات پزشکی به عهده مسئول فنی گذاشته شده است. به همین منظور برای جبران قصور غیرعمد مدیران فنی مراکز درمانی در انجام وظایف، محصولی با نام بیمه مسئولیت مدنی مدیر فنی بیمارستان طراحی شده است. این نوع از بیمه مسئولیت مدنی کمک می‌کند تا درصد قصوری که در حوادث پزشکی، قانون به عهده مدیر فنی مراکز درمانی قرار داده توسط شرکت بیمه‌گر به زیان‌دیده پرداخت شود. کسانی که توسط این بیمه مسئولیت می‌توانند به حقوق خود برسند عبارتند از کلیه بیمارانی که در آن بیمارستان یا مرکز درمانی بستری شده‌اند؛ و نیز کلیه افراد یا اشخاص ثالث که به طریقی در آن مرکز رفت و آمد داشته و دچار صدمات شده‌اند از جمله ارباب رجوع، بازدیدکنندگان، ملاقات‌کنندگان، همراهان بیمار و غیره.
در بیمه مسئولیت مدنی مدیر فنی بیمارستان بیمه‌گر هیچگونه تعهدی در قبال هزینه‌های پزشکی نداشته و تنها مسئول پرداخت غرامت‌های فوت و نقص عضو در حد قصور مدیر فنی و تا سقف تعهدات بیمه‌نامه می‌باشد.
در این نوع از بیمه مسئولیت مدنی معیارهای محاسبه حق بیمه به عوامل بسیاری بستگی دارد. برای مثال در مورد بیمارستان‌ها تعداد تخت یا ظرفیت بیمارگیری، یا در مورد درمانگاه‌ها یا کلینیک‌ها شیفت کاری یعنی روزانه یا شبانه‌روزی بودن مهم است.
نکته مهم: این بیمه‌نامه بنام مدیر فنی مرکز درمانی صادر می‌گردد. بنابراین حتماً باید در صورت تعویض مدیر فنی با شخص دیگر، بیمه مسئولیت نیز با صدور الحاقیه اصلاح گردد.
۲-۳-۵- بیمه مسئولیت حرفه‌ای وکلای دادگستری
وکلای دادگستری در برابر موکلین خود مسئول هستند و امکان دارد مرتکب قصور شوند. چنانچه در نتیجه اشتباه و قصور حرفه‌ای و غیر عمد وکیل در انجام وظایف، خسارت مالی به موکل وارد شود، وکیل مسئول جبران خسارت می‌باشد. به همین منظور محصول بیمه‌ای با نام بیمه مسئولیت حرفه‌ای وکلای دادگستری طراحی شده است. بنابراین چنانچه وکیل(در اینجا بیمه‌گذار) بر اساس رأی مراجع قضائی برای جبران خسارت مسئول شناخته شود، شرکت بیمه‌گر باید برای جبران خسارت اقدام نماید.
۲-۴- بیمه مسئولیت فنی مدیران
افرادی که به عنوان مدیر در مجموعههای مختلف مشغول به فعالیت هستند در قبال اشخاص ثالث، مراجعه‌کنندگان و اشخاصی که به آن‌ها خدمت رسانی می‌کنند مسئول هستند. اگر حادثه‌ای رخ دهد و به این اشخاص خسارتی وارد شود، مدیر مربوطه به میزان درصد قصوری که از طرف دادگاه تعیین می‌شود مسئول جبران خسارت می‌باشد. به همین منظور محصولی طراحی شده است با نام بیمه مسئولیت فنی مدیران که مسئولیت شخص مدیر را در برابر اشخاص ثالث و مراجه کنندگان پوشش می‌دهد. بیمه مسئولیت فنی مدیران با توجه به نوع فعالیت در انواع مختلفی ارائه می‌شود. در ادامه به معرفی چند نمونه از این نوع بیمه مسئولیت مدنی خواهیم پرداخت.
۲-۴-۱ بیمه مسئولیت مدیران مهد کودک
عبارت است از مسئولیت مدیریت، مربیان و کارکنان مهد کودک در مقابل کودکانی که در مهد پذیرفته می‌شوند. این مسئولیت هم داخل و هم خارج از مهد را شامل می‌شود. ذکر این نکته ضروری است که گردش‌های روزانه(تورها) آموزشی و تفریحی تحت پوشش بیمه مسئولیت مدیران مهد کودک می‌باشد. همچنین مربیان باید همگی دارای مجوز کار در مهد بوده و دوره‌های آموزشی مخصوص را طی نموده و دارای مدارک معتبر در این خصوص باشند.
همچنین در این نوع از بیمه مسئولیت مدنی امکان پوشش برای نوزادان و کودکان استثنایی با در نظر گرفتن اضافه نرخ وجود دارد.
۲-۴-۲- بیمه مسئولیت مدیران مجموعههای ورزشی
بر اساس این نوع از بیمه مسئولیت مدنی ، چنانچه افراد در زمان حضور در مجموعه ورزشی و استفاده از امکانات آن، استفاده از وسایل ورزشی مجموعه یا انجام تمرینات و مسابقات ورزشی، دچار حادثه منجر به صدمات جسمانی گردند و مسئولیت مدیر مجموعه در خصوص خسارت وارده محرز گردد، شرکت بیمه نسبت به جبران آن اقدام می‌نماید. همچنین مدیر مجموعه میتواند با پرداخت حق بیمه اضافی نسبت به پوشش بیمه‌ای تماشاچیان نیز اقدام نماید.
۲-۴-۳- بیمه مسئولیت مدیران واحدهای اقامتی
بر اساس این نوع از بیمه مسئولیت مدنی، خسارت‌های جانی و مالی مسافرین در اثر حوادثی که ممکن است در طول اقامت در هتل یا مسافرخانه اتفاق بیفتد، بیمه می‌گردد. ضمناً چنانچه واحد اقامتی دارای امکاناتی نظیر استخر، مجموعه ورزشی، پارکینگ و غیره باشد، خسارت‌های مالی و جانی وارده به استفاده کنندگان به دلیل استفاده از امکانات مذکور نیز میتواند در بیمه مسئولیت مدیران واحدهای اقامتی تحت پوشش قرار گیرد.
۲-۴-۴- بیمه مسئولیت مدیران تورهای سیاحتی و زیارتی
بیمه مسئولیت آژانس‌های مسافرتی (ویژه تورهای سیاحتی، زیارتی و تفریحی) به منظور پوشش خسارت‌های جانی احتمالی برای مسافران تورهای مذکور می‌باشد. بنابراین چنانچه در طول مدت مسافرت به مسافرین تحت سرپرستی تور خسارت جانی و مالی وارد آید و موجب مسئولیت مدیریت تور گردد، شرکت بیمه نسبت به جبران خسارت اقدام می‌نماید.
۲-۴-۵- بیمه مسئولیت مدنی مدیر یا هیأت مدیره ساختمان
موضوع این بیمه‌نامه عبارت است از بیمه مسئولیت مدیر ساختمان در قبال ساکنین و اشخاص ثالث. همیشه این امکان وجود دارد که هنگام استفاده از پارکینگ ساختمان، آسانسور، استخر و سونا، یا به دلیل اتفاقاتی چون سقوط اشیاء در محوطه ساختمان و اطراف آن، آتش سوزی، ترکیدگی لوله آب، نشت و ریزش چاه، خسارتی به ساکنین یا اشخاص ثالث و ساختمان‌های مجاور وارد آید؛ یا نظافتچی و سرایدار حین انجام کار دچار آسیب شود. در این‌گونه موارد شرکت بیمه پس از احراز مسئولیت مدیریت و سایر ساکنین ساختمان و در صورت لزوم طبق رأی مراجع قضائی نسبت به پرداخت خسارت اقدام می‌نماید.
این نوع از بیمه مسئولیت مدنی در حال حاضر برای آپارتمان‌های مسکونی، اداری و ساختمان پزشکان صادر می‌گردد. مبنای محاسبه حق بیمه تعداد واحدهای آپارتمان و تعهدات جانی و مالی مورد درخواست می‌باشد.
۲-۵- بیمه مسئولیت تولیدکنندگان کالا
احتمال دارد به خاطر عدم ایمنی یا عیب و نقص موجود در کالای تولیدی، به مصرف کنندگان و اشخاص ثالث خسارات جانی و مالی وارد شود. همچنین عدم کیفیت و کارایی مطلوب کالا نیز میتواند مشکلات زیادی را ایجاد نماید. در چنین مواردی تولید کننده مسئول جبران خسارت می‌باشد. به همین منظور محصولی با نام بیمه مسئولیت تولیدکنندگان کالا برای پوشش دادن این خسارات طراحی شده است. بیمه مسئولیت تولیدکنندگان کالا دارای دو بخش می‌باشد:
بخش اول- بیمه مسئولیت تضمین کیفیت محصول: چنانچه تولید کننده به دلیل عیب و نقص کیفی محصولات تولیدی و مورد فروش خود در برابر مصرف کننده مسئول جبران خسارت شناخته شود، شرکت بیمه پس از احراز مسئولیت بیمه‌گذار نسبت به جبران خسارت اقدام می‌نماید. پرداخت خسارت شامل هزینه تعمیر یا تعویض قطعات و یا تعویض کلی دستگاه پس از کسر فرانشیز می‌باشد.
بخش دوم- بیمه مسئولیت تبعی ناشی از محصول: چنانچه به دلیل کیفیت نامطلوب و عدم کارایی محصولات تولیدی و مورد فروش تولید کننده، خسارت مالی و جانی به مصرف کننده و اشخاص ثالث وارد آید و تولید کننده مسئول جبران آن شناخته شود، شرکت بیمه پس از احراز مسئولیت تولید کننده نسبت به جبران خسارت اقدام می‌نماید.
برای مثال می‌توان به بیمه‌نامه‌های زیر اشاره نمود:
- بیمه مسئولیت تولید کنندگان عایق‌های رطوبتی، لوله و اتصالات و محصولات ساختمانی شامل: کاشی و سرامیک،شیرآلات،انواع کف پوش‌ها و دیوار پوش‌ها، نمای داخلی و خارجی، درب و پنجره UPVC و غیره.
- بیمه مسئولیت تجهیزات پزشکی شامل انواع ایمپلنت‌های پزشکی و دندانپزشکی و دستگاه قند خون و غیره.
- بیمه مسئولیت محصولات مربوط به قطعات خودرو: شامل انواع فیلتر روغن، فیلتر هوا، تسمه تایم، لاستیک، بوستر ترمز و دزدگیر خودرو و غیره.
- بیمه مسئولیت انواع دستگاه‌ها و تجهیزات صنعتی شامل پمپ‌های صنعتی، مخازن و غیره.
- بیمه مسئولیت تولیدکنندگان کپسول های آتشی نشان
- بیمه مسئولیت تولیدکنندگان لوله‌های آب رسانی و شبکه آبیاری
۲-۶- بیمه مسئولیت قراردادی
به طور کلی اگر شخصی(حقیقی یا حقوقی) قراردادی با شخص دیگری برای انجام تعهدی داشته باشد و به طور غیر عمد نتواند به تعهدات خود عمل نماید، موجب خسارت به طرف مقابل شده است. در این شرایط شخص اول برای جبران خسارت وارد شده مسئول می‌باشد. به همین منظور محصولی با نام بیمه مسئولیت قراردادی طراحی شده است. موضوع بیمه مسئولیت قراردادی، جبران خسارات مالی و جانی است که به طرف قراردادِ بیمه‌گذار به دلیل عدم تحقق تعهدات بیمه‌گذار در قرارداد وارد شده است.
انواع بیمه‌های مسئولیت قراردادی که در حال حاضر ارائه می‌گردند عبارتند از:
- بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل داخلی
- بیمه مسئولیت متصدیان شرکت‌های بین‌المللی کالا از طریق جاده
۲-۶-۱- بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل داخلی
صاحب کالا، کالای خود را به شرکت حمل و نقل تحویل می‌دهد تا این شرکت کالای وی را از مبدأ به مقصد مورد نظر، بدون ایجاد خسارت ارسال نماید. حال اگر برای کالای حمل شده حادثه‌ای ناشی از آتش‌سوزی، انفجار، واژگونی وسیله نقلیه، تصادف، تصادم، برخورد وسیله نقلیه با جسم ثابت یا سرقت کلی محموله به همراه وسیله نقلیه وارد شود، متصدی حمل و نقل موظف است این خسارت را پرداخت نماید. شرکت متصدی حمل و نقل میتواند مسئولیت خود را در قبال بار حمل شده تحت عنوان بیمه مسئولیت مدنی متصدیان حمل و نقل پوشش دهد تا در صورت وقوع هر یک از خطرات ذکر شده، به میزان ارزش اظهار شده محموله خسارت را از شرکت بیمه دریافت و به صاحب کالا پرداخت نماید.
۲-۶-۲- بیمه مسئولیت متصدیان شرکت‌های بین المللی کالا از طریق جاده(CMR)
موضوع قرارداد عبارتست از مسئولیت بیمه‌گذار در مقابل صاحبان کالا و یا ذوی‌الحقوق دیگر، طبق مقررات کنوانسیون CMR در رابطه با راهنامه‌های حمل و نقل بین المللی کالا از طریق جاده که توسط بیمه‌گذار صادر می‌شود.
راهنامه‌هائی مشمول این نوع از بیمه مسئولیت مدنی می‌باشند که توسط بیمه‌گذار مطابق با فرم راهنامه مورد تائید سازمان حمل و نقل و پایانه‌های کشور تهیه شده و پس از شروع قرارداد صادر شده باشد. این بیمه مسئولیت شامل راهنامه‌هائی که کشور مبدا و مقصد هیچ کدام عضو کنوانسیون CMR نیستند نیز خواهد بود، مشروط بر آنکه راهنامه مطابق شرایط کنوانسیون صادر شده باشد.
۲-۷- بیمه مسئولیت طرح‌های خاص و نوین
تنوع در فعالیت‌های بشری در زمینه‌های مختلف، همچنین تنوع در مشاغل و فعالیت‌های تجاری، سبب شکل‌گیری مسئولیت‌های مختلف می‌شود. بنابر تعریف مسئولیت که در ابتدای این مقاله بیان شد، می‌توان هزاران نوع مسئولیت مختلف برای انواع فعالیت‌های بشری تعریف نمود. مسئولیت‌هایی که بر طبق قانون، جبران بسیاری از خسارت‌ها را به عهده فرد می‌گذارند. اما به دلیل تنوع بالا، نمی‌توان برای همگی انواع مسئولیت، محصولات بیمه‌ای طراحی کرد.
بسیاری از مسئولیت‌ها را می‌توان با موارد ذکر شده تا به اینجای مقاله تحت پوشش بیمه قرار داد. باقی مسئولیت‌ها را نیز باید با بیمه مسئولیت طرح‌های خاص و نوین پوشش داد. در این نوع از بیمه مسئولیت، اشخاص حقیقی یا حقوقی با توجه به نیاز خود پیشنهاد طراحی محصولی جدید را به شرکت بیمه می‌دهند. سپس شرکت بیمه با بررسی عوامل مختلف برای ریسک‌های مورد درخواست پیشنهاد دهنده، پوشش بیمه‌ای با نرخ و حق بیمه مشخص طراحی می‌کند.
نکته: خسارات تحت پوشش این نوع از بیمه مسئولیت با توجه به نوع و پوشش بیمه‌ای، میتواند شامل خسارت‌های مالی و جانی وارده به اشخاص ثالث و خسارت مالی وارده به مورد بیمه باشد.
در همین رابطه بخوانید: خرید بیمه مسئولیت مدنی
