نحوه کار با کروز کنترل
آشنایی با سیستم کروز کنترل
در خودروهای امروزی کروزکنترل یکی از ویژگی‌های پرکاربردو با ارزش می باشد. در مسافت‌های طولانی بدون این ویژگی سفر بسیار خسته‌کننده خواهد بود. با افزایش ترافیک به صورت روز افزون ، نسخه‌های اولیه وساده‌تر کروزکنترل دیگر کارایی گذشته را ندارند؛ به خاطر همین موضوع، خودروسازان با کار کردن روی نسخه‌های اولیه، کروزکنترل تطبیق‌پذیر یا هوشمند را به جای نسخه‌های پیشین آورده اند. در این سیستم، خودرو به طور متوالی و اتوماتیک با تنظیم سرعت در مقایسه با خودرو جلویی همواره فاصله‌ی ایمن را حفظ می نماید و راننده در کنترل پدال گاز و ترمز حداقل دخالت را دارد.
در کروزکنترل تصویر بالا، به‌ترتیب دکمه‌های روشن (On)، خاموش (Off)، تنظیم/افزایش سرعت (Set/Accel)، بازگشت به قبل (Resume) و کاهش سرعت (Coast) وجود دارد. همین طور، اگر خودرویی به جعبه‌دنده‌ی دستی مجهز باشد، سیستم کروزکنترل به پدال کلاچ نیز متصل می باشد. البته این ویژگی فقط در کروزکنترل‌های پیشرفته وجود دارد. درادامه، کار هریک از این دکمه‌ها توضیح داده خواهد شد.
استفاده از دکمه (Set) و (Accel)
همان‌طورکه ازنام دکمه روشن و خاموش پیداست، برای فعال وغیرفعال کردن کروزکنترل استفاده می گردد. در برخی از سیستم‌های کروزکنترل، دکمه‌ی روشن و خاموش موجود نیست و درعوض با فشردن پدال ترمز، کروزکنترل خاموش و با فشردن دکمه‌ی تنظیم (Set) روشن می‌شود.
استفاده ازدکمه‌ی تنظیم/افزایش سرعت (Set/Accel) باعث می‌شود کروزکنترل سرعت فعلی خودرو را ثابت نگه دارد، مثلا اگر در سرعت ۷۰ کیلومتربرساعت این دکمه را فشار دهید، بدون فشردن پدال گاز، خودرو با همان سرعت به حرکت ادامه خواهد داد. همچنین با پایین نگه‌داشتن این دکمه، خودرو در هر لحظه یک کیلومتربرساعت بر سرعتش افزوده می شود.
استفاده از دکمه (resume) و (coast)
درصورتی که با فشردن پدال ترمز کروزکنترل را غیرفعال کرده اید، می‌توانید با فشردن دکمه‌ی بازگشت به قبل (Resume) به کروزکنترل فرمان دهید سرعت را تا آخرین سرعت قبل فشرده‌شدن پدال ترمز افزایش دهد.
جهت کاهش سرعت خودرو بدون گرفتن ترمزازدکمه‌ی کاهش سرعت (Coast) استفاده می‌شود. این دکمه نیز سرعت را به‌اندازه‌ی یک کیلومتربرساعت در هربار فشردن کاهش می دهد. جهت غیرفعال کردن کروز کنترل با فشردن هر یک از پدال های ترمز و کلاج این اتفاق می افتد.
روند افزایش و کاهش سرعت در کروزکنترل
با فشار دادن پدال گاز دریچه‌ی گاز پیشرانه باز می‌گردد و سرعت بیشتر می شود. سیستم کروزکنترل نیز به همین صورت با کنترل دریچه‌ی گاز سرعت خودرو را تنظیم می نماید. تنها تفاوت این است که به‌جای فشار دادن پدال گاز، در سیستم کروز توسط عملگر (Actuator) متصل به دریچه‌ی گاز سرعت کنترل می گردد. این عملگر با کنترل و ایجاد محدودیت در میزان هوای ورودی به پیشرانه سرعت خودرو را در هر لحظه تنظیم می نماید.
در تصویر بالا، می بینید که دو کابل به دریچه‌ی گاز متصل هستند. یکی از کابل‌ها به‌طور مستقیم به پدال گاز و کابل دیگر به عملگر متصل می باشد. زمانی که سیستم کروز فعال است، عملگر با کشیدن یا شل‌کردن کابل متصل به دریچه‌ی گاز سرعت را کنترل می‌نماید. مطابق با تصویر، کابل متصل به عملگر سبب کشیده‌شدن کابل متصل به پدال گاز نیز می گردد؛ به همین علت، راننده شاهد تکان‌خوردن پدال گاز هنگام فعال‌بودن کروزکنترل می شود.
در خودروهای بسیاری از عملگر خلأ در سیستم کروز استفاده می نمایند. این سیستم‌ها به شیر کنترل الکترونیکی مجهز ومیزان خلأ را ازطریق دیافراگم کنترل می نمایند. طرز کار سیستم دیافراگمی بسیار شبیه بوستر ترمز می باشد.
سیستم کنترل
همانطور که می‌دانید سیستمی که اجازه کنترل سرعت در یک وضعیت ثابت را برای راننده می‌دهد، سیستم کروزکنترل نام دارد. هسته‌‌ی سیستم کروزکنترل به صورت کامپیوتری کوچک است که در زیر کاپوت خودرو یا پشت داشبورد جای گرفته است. این کامپیوتر کوچک به واحد کنترل الکترونیکی عملگر و چندین حسگر دیگر وصل است. یکی از کاربردهای تئوری کنترل سیستم‌ها، کنترل سرعت خودرو است که با تنظیم دریچه‌ی گاز سرعت خودرو را کنترل می‌کند. برای اطلاع از سرعت و موقعیت دریچه یک حسگر قوی مورد نیاز است.
می‌توان گفت سرعت لحظه‌ای خودرو برای تحلیل توسط کامپیوتر کروزکنترل یکی از مهم‌ترین داده‌ها است. سیستم کنترل نسبی از ابتدایی‌ترین سیستم کنترل است که در این سیستم کروزکنترل میزان باز بودن دریچه‌ی گاز را به نسبت خطای سرعت (اختلاف میان سرعت تنظیم شده و لحظه‌ای) را تنظیم می‌کند.
بنابراین، اگر سرعت کروزکنترل روی ۱۰۰ کیلومتربرساعت تنظیم شده باشد و سرعت لحظه‌ای برابر ۷۰ کیلومتربرساعت باشد، دریچه‌ی گاز باید به میزان بیش‌تری باز شود. هنگامی‌که سرعت خودرو به ۸۵ کیلومتربرساعت رسید، دریچه‌ی گاز نصف حالتی که سرعت ۷۰ کیلومتربرساعت بود، باز می‌ماند. در نتیجه نزدیک‌تر شدن سرعت لحظه‌ای به سرعت مطلوب کاهش شتاب خودرو را به دنبال دارد.
کروزکنترل تطبیق‌پذیر
در‌حال‌حاضر، دو شرکت وجود دارند که در حال ساخت نسخه‌ی پیشرفته‌ای از کروزکنترل هستند. این سیستم می‌تواند به‌صورت خودکار سرعت خودرو را برای حفظ فاصله‌ی ایمن از وسیله‌ی نقلیه‌ی جلویی تنظیم کند. این تکنولوژی به کار رفته را کروزکنترل تطبیق‌پذیر نام گذاشته‌اند. کارکرد این سیستم به گونه‌ای است که از رادار نصب‌شده در پشت جلوپنجره‌ی خودرو برای تشخیص سرعت و فاصله از خودرو جلویی بهره می‌برد. برای تحقق این امر، کروزکنترل تطبیق‌پذیر از رادار و پردازنده سیگنال دیجیتال و کنترل‌کننده‌ی طولی استفاده می‌کند.
این سنسور ترافیک مسیر روبرو یا خودرو جلویی را شناسایی کرده و روی آن قفل می کند و با تشخیص کاهش سرعت خودرو جلویی یا وجود مانعی سر راه خودرو، به پیشرانه یا ترمزها فرمان می‌دهد تا سرعت خودرو را کاهش دهند. در این جا ترمز اضطراری اولین قدم است. سپس به‌محض فاصله‌گرفتن خودرو جلویی یا کناررفتن مانع، دوباره فرمان افزایش سرعت و رسیدن به سرعت از پیش تنظیم‌شده صادر می‌شود. کروز کنترل تطبیق پذیر سیستمی هوشمند است که برای ایمنی خوردو تعبیه شده است. در صورتی که در زمان استفاده از این سیستم به خودروی جلویی خیلی نزدیک شوید در ابتدا به شما هشدار داده و در ادامه و در صورت نیاز از ترمز استفاده می کند.
مزایای کروز کنترل
استفاده از کروز کنترل مزایایی مانند تثبیت سرعت خودرو در شرایط مختلف بدون استفاده از پدال گاز، جلوگیری از تجاوز ناخواسته سرعت از محدوده سرعت مجاز، افزایش و یا کاهش دقیق سرعت خودرو تنها با استفاده از کلیدهای واسط، کاهش نوسانات دریچه گاز و در نتیجه کاهش مصرف سوخت و… را دارد. توسعه‌ی سیستم کروز انطباق‌پذیر دری به دنیای قابلیت‌های بی‌شمار دیگری نظیر سیستم‌های هشدار تصادف از جلو و بهبود ویژگی‌های ایمنی خودروهای مدرن در دنیای امروزه است.
