علت انجام آزمایش آهن

خانم دکتر محمدیاری
علت انجام:

آزمایش آهن به دلایل زیر انجام می شود:

- کنترل آنمی ناشی از کمبود آهن
- کنترل بیماری خاصی به نام هموکروماتوزیز
- کنترل وضعیت تغذیه ی فرد
- پزشک می تواند متوجه کارایی رژیم درمانی و غذایی حاوی آهنی که تجویز شده شود.

روش آمادگی :

از مکمل های آهن برای 12 ساعت قبل از انجام آزمایش آهن استفاده نکنید.
میزان آهن در طول روز تغییر می کند بنابراین بهتر است تا آزمایش آهن را صبح ها زمانی که سطح آهن در بالاترین حد است، انجام دهیم.

روش انجام :

انجام این تست با گرفتن خون از ناحیه بازو است.


نتایج:

آزمایش آهن میزان آهن را در خون کنترل می کند تا دیده شود که کارایی متابولیزه کردن آهن در بدن چقدر است.

نرمال

مقدار طبیعی آهن در جواب آزمایش در قسمت محدوده طبیعی (Reference Range ) ذکر می شود. بااین حال حتی در مورد جوابهای خارج از محدوده ذکر شده نیز، تصمیم طبیعی یا غیر طبیعی بودن با پزشک معالج شما است.

مقادیر بالا و پایین

اندازه گیری میزان سرمی آهن، ظرفیت کلی اتصال به آهن(TIBC )، و اشباع ترانسفرین به منظور آگاهی از وجود شرایط کمبود آهن مانند بیماری آنمی کمبود آهن وهمچنین تشخیص شرایط افزایش آهن مانند هموکروماتوزیز انجام می شوند. شرایط دیگری که بر میزان آهن ، TIBC و اشباع ترانسفرین تاثیر می گذارد شامل موارد زیر است:

- آنمی همولیتیک. این بیماری منجر به کاهش میزان هموگلوبین حمل کننده ی اکسیژن در گلبول های قرمز خون می شود. سطح آهن معمولا" نرمال است.
- تالاسمی. یک بیماری ارثی است. این بیماری نحوه ی ساخت هموگلوبین در بدن را تغییر می دهد. به طور معمول سطح آهن نرمال است اما سطح فریتین در افرادی که دفعات زیادی خون دریافت کرده اند، بالا است.
- سیروز. شرایطی است که التهاب به کبد صدمه می زند.
- مسمویت با قلع. شرایطی است که به دلیل قرار گرفتن برای مدت طولانی در معرض مقادیر بالای قلع در محیط ایجاد می شود.
- آنمی ناشی از کمبود آهن. شرایطی است که سطح پایین آهن منجر به کاهش هموگلوبین حمل کننده ی اکسیژن در گلبول های قرمز خون می شود. سطح آهن معمولا" پایین است ، اشباع ترانسفرین بالا است و سطح فریتین نیز پایین است.
- روماتویید آرتریت
- این نوع از آرتریت لایه ها و بافت های پوشاننده ی مفاصل را ملتهب می کند.
- استفاده ی بیش از حد از مکمل های آهن.
- خونریزی
- نقص در عملکرد کلیه
- عفونت شدید

مواردی که نتایج را تحت تأثیر قرار می دهند

خانم دکتر محمدیاری, [۰۱.۰۷.۱۶ ۱۶:۱۳]
- مصرف داروهایی مانند کلرامفنیکل(Chloromycetin )، قرص های ضد حاملگی
- کورتیکوتروپین،استروژن، آسپرین و مکمل های آهن
- استفاده از برخی داروهایی گیاهی
- دریافت مکمل های ویتامین B12 در 48 ساعت قبل از زمان انجام آزمایش
- نبود خواب کافی
- انجام انتقال خون در طی 4 ماه گذشته

مواردی که بایستی به آنها توجه نمود

دریافت مکمل های آهن برای رفع خستگی، وجود مشکلات مربوط به آهن را مخفی می کند. با پزشک خود در مورد مکمل های آهن صحبت کنید.
سطح آهن در طول روز تغییر می یابد. بهترین زمان برای انجام آزمایش در هنگام صبح است که سطح آهن در بالاترین حد خود است.
نتایج آزمایش اهن همراه با نتایج آزمایش های شمارش گلبول های خون (CBC )، فریتین و ترانسفرین کنترل می شود. آزمایش فریتین اغلب بهتر از آزمایش آهن وجود کمبود آهن را مشخص می کند. این دو آزمایش معمولا" در یک زمان انجام می شوند.
آزمایشی به نام رنگ آمیزی سیدروسایت(siderocyte)، تعداد سلول های قرمز خون را که دارای ذرات آهن متصل نشده به هموگلوبین(سیدروسایت ها) هستند را مشخص می کند. در حالت نرمال، تعداد بسیار کمی از ذرات سیدروسایت در خون وجود دارند. سطوح بالای سیدروسایت ها در افراد بالغ می تواند نشان دهنده ی نوعی از آنمی، آهن بیش از حد، مسمومیت با قلع، هموکروماتوزیز یا عفونت شدید باشد.
زمانی که کمبود آهن تشخیص داده شد، بایستی دلیل آنمی مشخص و درمان شود. کمبود آهن ممکن است به دلیل از دست دادن مزمن خون برای مدت طولانی به دلیل خونریزی قاعدگی شدید، حاملگی، عدم دریافت آهن کافی در رژیم غذایی یا خونریزی داخلی مجرای گوارشی( از زخم ها، پولیپ های روده ای، سرطان روده ای، همورویید ها، یا دیگر بیماری ها) باشد. در موارد نادری، مقدار زیادی آهن ممکن است از طریق پوست ( به دلیل بیماری هایی مانند سوریازیس) یا از طریق ادرار از دست رود. آنمی ناشی از کمبود آهن می تواند به آسانی توسط مکمل های آهن درمان شود، اما مهمترین مرحله تشخیص آن و متوقف کردن مسیر از دست دادن آهن می باشد.

برای درمان هموکروماتوزیز می توان از داروهایی که برای دفع آهن اضافی تجویز می شوند، استفاده نمود. فلبوتومی ( Phlebotomy) نوعی از عمل جراحی است که برای حذف آهن اضافی از بدن انجام می شود.

خانم دکتر محمدیاری, [۰۱.۰۷.۱۶ ۱۶:۱۸]
ري گليسريد، نوعي چربي موجود در بدن است. وقتي شما بيش از حد مورد نياز خود، انرژي دريافت مي کنيد (يا غذا مي خوريد)، اين کالري اضافي به تري گليسريد تبديل مي شود و در سلول هاي چربي بدن شما ذخيره مي شود.

خانم دکتر محمدیاری, [۰۱.۰۷.۱۶ ۱۶:۱۸]
تري گليسريدها به عنوان يک منبع ذخيره انرژي براي بدن عمل مي کنند. هنگامي که شما به مقدار زيادي انرژي نياز داشته باشيد، بدن اين چربي ها را تجزيه مي کند و به انرژي تبديل مي کند تا سلول ها بتوانند از آن استفاده کنند.
تري گليسريدها تركيب شيميايي هستند كه در مواد غذايي ، بدن و پلاسماي خون، موجودند و همراه با كلسترول ليپيدهاي پلاسما را تشكيل مي‌دهند.
ليپيدها ، نوعي چربي هستند و در بدن انسان نقش حياتي دارند. براي مثال غشاهاي سلولي، بدون ليپيدها از بين مي‌روند اما وقتي سطوح تري گليسريد كه نوعي ليپيد است افزايش مي‌يابد، مشكل‌آفرين مي‌شود.
اما افزايش مقدار تري گليسريد در خون مي تواند سرخرگ ها را مسدود کند و به پانکراس آسيب برساند.
مقدار طبيعي تري گليسريد خون کمتر از 150 ميلي گرم در دسي ليتر است. اگر مقدار تري گليسريد بيشتر از 200 شود، نشان مي دهد خيلي بالاست. تري گليسريد معمولاً در کنار ساير چربي هاي خون يعني LDL کلسترول و HDL کلسترول اندازه گيري مي شود.
تری گلیسریدها ترکیب شیمیایی هستند که در مواد غذایی، بدن و پلاسمای خون، موجودند و همراه با کلسترول لیپیدهای پلاسما را تشکیل می‌دهند. تری گلیسریدهای پلاسما ناشی از چربی مواد غذایی هستند و یا از سایر منابع انرژی مانند کربوهیدراتها در بدن ساخته می‌شوند.
انرژیی که از طریق غذا وارد بدن می شود فورا توسط بافت‌ها مورد مصرف قرار نمی‌گیرد، بلکه به تری گلیسرید تبدیل شده و به سلول‌های چربی منتقل می‌گردد تا ذخیره شود.
هورمون‌های بدن، آزاد شدن تری گلیسریدها را از بافت چربی تنظیم می‌کنند. لذا بین وعده‌های غذایی ، انرژی مورد نیاز بدن تامین می‌شود.
هنگامی که تری گلیسریدها به پروتئین‌های حامل متصل می‌شوند، لیپوپروتئین‌ها به وجود می‌آیند و ممکن است اضافات چربی در عروق کرونر(عروق خون رساننده به عضله قلب) باقی بمانند. مطالعات مختلف نشان داده‌اند افزایش تری گلیسرید خطر بیماری قلبی را به شدت افزایش میدهدحتی زمانی که هیچ ریسک فاکتور(عامل خطر)دیگری وجودنداشته باشد.
بالا بودن تری گلیسیرید در زنان به خصوص زنان میانسال بیشتر از مردان پیش بینی‌کننده احتمال بروز بیماری قلبی است.
تري‌گليسريد و خطر سكته مغزي :
مطالعات، ارتباط بين سطوح بالاي چربي تري گلسيريد را با افزايش خطر سكته مغزي نشان داده‌اند.
پس از در نظر گرفتن ساير ريسك فاكتورهاي سكته مغزي، احتمال نوع ايسكميك(عدم خون رسانی به مغز بر اثر لخته شدن خون) يا tia در افرادي با تري گلسيريد بيش از 200 ميلي گرم در دسي ليتر خون تقريبا 30 درصد بيشتر است.
سكته مغزي ايسكميك زماني روي مي‌دهد كه يك لخته خون يا رگ باريك شده مانع رسيدن خون به مغز ‌شود.اين سكته مسوول حدودا 80 درصد همه موارد سكته مغزي است. 20 درصد باقيمانده موارد سكته مغزي به پارگي عروق خوني در مغز مربوط مي‌شود.
تري گلسيريد بالا و سطوح كم HDL (كلسترول خوب خون) كه معمولا با هم همراهند ريسك فاكتور مهمي براي نوع عمده سكته مغزي، ايسكميك، در ميان مبتلايان به بيماري قلبي محسوب مي‌شود.نكته مهم درباره سنجش تري گلسيردي در خون اين است كه حتما 8 تا 12 ساعت قبل از آن چيزي خورده نشود.
محققان مي‌گويند نسبت تري گلسيريد به HDL يكي از مهم‌ترين فاكتورهاي پيش‌بيني كننده بيماري قلبي است.به طوري كه اگر رقم آن كمتر از 2 باشد شخص در معرض خطر كمتري قرار مي‌گيرد. بنابراين هر چه تري گلسيريد پايين‌تر يا HDL بيشتر باشد اين نسبت كوچكتر مي‌شود.
مطالعات مختلف نشان داده‌اند سطوح تري‌گلسيريد در خون به پيش‌بيني خطر حمله قلبي كمك مي‌كند.تري گلسيريد بالا به تنهايي احتمال حمله قلبي را سه برابر مي‌كند و افرادي با بالاترين نسبت تري گلسيريد به HDL بيشتر در معرض خطر حمله قلبي هستند.

خانم دکتر محمدیاری, [۰۱.۰۷.۱۶ ۱۶:۱۹]
عوامل افزایش تری گلیسیرید :
اکثر مردم در مورد تری گلیسرید اطلاع کافی ندارند و از سویی داروهای کاملا موثری که عوارض جانبی نداشته باشند نیز برای کاهش آن موجود نیست. محققان می‌گویند بیماران باید اطلاع بیشتری در این مورد پیدا کنند. علاوه بر بیماری مغزی و قلبی، افزایش تری گلیسرید بر خطر بیماری کلیوی و پانکراتیت(التهاب لوزالمعده) نیز می‌افزاید.
اغلب چربی‌های موجود در غذاها و بدن، به شکل تری گلیسیرید هستند، زیاد شدن مقدار این چربی ها عامل خطر جدی برای رخداد بیماری قلبی محسوب می‌شود. تری گلیسیریدها نوعی از چربی‌ها هستند که بدن می‌تواند آنها را از قند و کربوهیدارتهای(قند موجود در غذاها) دیگر و یا با دریافت کالری بیش از حد(استفاده از غذاهای پرچرب و پرخوری)، تولید کند. بنابراین در صورت پرخوری حتی اگر به شکل خوردن مقادیر بسیار زیاد کربوهیدارتها باشد مثل خوردن قند و یا نان بسیار زیاد، بدن آنها را به تری گلیسیرید تبدیل خواهد کرد.
مقدار تری گلیسیرید در صورت مصرف زیاد الکل، استرس، برخی بیماری‌ها، مصرف برخی داروها و هورمونها و در بعضی ساعات روز نیز افزایش می‌یابد.
طبقه‌بندي سطح تري گلسيريد:
كمتر از 150 ميلي‌گرم دردسي ليتر — نرمال
199-150 ملي‌گرم در دسي ليتر —- سطح مرزي – بالا
499-200 ميلي‌گرم در دسي ليتر — بالا
500 ميلي گرم در دسي‌ليتر — بسيار بالا

خانم دکتر محمدیاری, [۰۱.۰۷.۱۶ ۱۶:۲۱]
علاوه بر بیماری قلبی، سطوح بالای تری گلیسرید بر خطر بیماری کلیوی و پانکراتیت نیز می‌افزاید.
میزان طبیعی این چربی ۱۵۰ میلی گرم در دسی لیتر خون است و زمانی که به ۲۰۰ می‌رسد احتمال بیماری عروق کرونر دو برابر می‌شود.
اگر از این حد نیز بالاتر رود و کلسترول خوب زیر ۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد احتمال بیماری عروق کرونر چهار برابر می‌شود.
وقتی تری گلیسرید به ۲۰۰ می‌رسد بیماری قلبی در میان زنان شایع‌تر از مردان است.
بیماران دیابتی نیز مستعد تری گلیسرید بالا هستند بنابراین باید به دقت آن را تحت کنترل داشته باشند.