آشنایی با دستگاه های تصفیه هوا
اگر تاکنون هیچ گاه از دستگاه های تصفیه هوا استفاده نکرده اید، احتمالا از بسیاری از ویژگی ها و فوایدی که این دستگاه ها برای سلامتی شما دارند بی اطلاعید. هرچه مردم بیشتر و بیشتر از خطرات آلودگی هوا مطلع می شوند، به همان میزان تاکید بر اهمیت کیفیت هوا در محیط های بسته بیشتر می شود. وقتی بدانیم که ما 90 درصد از عمر خود را در داخل خانه یا اداره و محیط های سربسته می گذرانیم، اهمیت کیفیت هوا در این فضاها بیشتر برایمان روشن می شود. امروزه به دلیل افزایش آگاهی عمومی نسبت به آلودگی هوا، دستگاه های تصفیه هوا بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته اند. ولی آیا شما با این دستگاه ها آشنایی دارید؟ اگر نه، در ادامه مطالب مفیدی در این زمینه خواهید یافت.
پیش از خرید یک دستگاه تصفیه هوا، لازم است بدانیم که اصلا قرار است با چه چیزهایی مقابله کنیم. اگر شک دارید که هوای منزل یا محل کارتان آلوده است یا نه، بهتر است بیشتر با انواع آلودگی های موجود در هوا آشنا شویم. گرد و خاک، دوده، قارچ های میکروسکوپی، انگل های ذره بینی (mites)، گرده گیاهان و شوره بدن حیوانات تنها چند نمونه از ذرات معلق موجود در هوای خانه های ماست. ترکیبات آلی فرار (VOC) هم از جمله سایر آلوده کننده ها هستند. این مواد که اغلب از مواد شیمیایی مورد استفاده در خانه مانند شوینده ها و سفید کننده ها و یا مبلمان و دکوراسیون منزل متصاعد می شوند، سلامتی ما را تهدید می کنند.
اکنون که می دانیم با چه مشکلی سر و کار داریم، باید بدانیم دستگاه های تصفیه هوا چگونه کار می کنند. دستگاه های تصفیه هوا امروزه تنوع زیادی دارند. آگاهی از خواص مفید و ویژگی های غیر ضروری آن ها، شما را به یک خریدار با تجربه تبدیل می کند.
- فیلترهای الکترواستاتیک: این نوع از دستگاه های تصفیه هوا دارای صفحاتی هستند که توسط الکتریسیته ساکن باردار شده و ذرات معلق را بر روی این صفحات به تله می اندازند. اگر این صفحات به موقع و مرتب تمیز نشوند، کارایی دستگاه کاهش می یابد و هوا بدان اندازه که ممکن است تمیز نمی شود.
- فیلتر کربن فعال: انواع کامل تر دستگاه های تصفیه هوا دارای فیلتر کربن فعال هستند. این فیلترها از طریق واکنش های شیمیایی که با کربن روی می دهد، گازها، مواد آلی فرار و بخارات شیمیایی را جذب کرده و از هوا جدا می کنند. با این کار بوهای زائد و نامطلوب نیز از هوا حذف می شود.
- فیلتر هپا: این نوع فیلتر که از لایه های متعدد الیاف مصنوعی درست شده، بر حسب نوع و کیفیت خود می تواند تا 99.97% از ذرات بسیار ریز (تا 0.3 میکرون) هوا را در خود جذب کند. انواع بسیار عالی این فیلتر که با نام هایی هم چون هایپرهپا (HyperHEPA) یا ULPA شناخته می شود حتی قادر است ذرات تا 0.003 میکرون را با راندمان بسیار عالی جذب کند. چنین عملکردی باعث شده که فیلترهای هپا در کاربردهای بیمارستانی یا نظامی استفاده شود.
- فیلترهای مرکب: بعضی از انواع دستگاه های تصفیه هوا، ترکیبی از چند نوع فیلتر را به کار می گیرند. استفاده از فیلتر الکترواستاتیک به همراه فیلتر هپا از رایج ترین آن هاست. با این کار دیگر نیازی به فیلتر هپای خیلی عالی نیست و می توان با هزینه کمتری عملکرد قابل قبولی به دست آورد.
این دستگاه ها را باید نزدیک به محل سکونت و زندگی افراد قرار داد. بهترین محل، اتاق خواب است چون در هر صورت ما نزدیک به یک سوم از عمر خود را در اتاق خواب سپری می کنیم. در صورت امکان باید در هر اتاق یک دستگاه قرار داد و یا دستگاه را در طول روز و شب از اتاق خواب به اتاق نشیمن جا به جا کرد.
همچنین باید این دستگاه ها را با فاصله کافی از دیوار و یا موانع دیگر قرار داد تا گردش هوا کامل و موثر باشد. بهتر است این دستگاه ها به طور مداوم کار کنند تا تاثیرشان کامل و پایدار گردد.
چگونه یک دستگاه تصفیه هوا انتخاب کنیم؟
- راندمان جذب ذرات معلق
- توانایی جذب گازها و بو
- تعداد و نوع فیلترها
- طول عمر فیلترها
- مصرف برق
- محل استفاده از دستگاه
- فضای پوشش دهی
- ابعاد و وزن
- قیمت
ذکر یک نکته در این جا بسیار مهم است. در انتخاب یک دستگاه تصفیه هوا، نباید فقط به ادعاهای سازنده و یا شعارهای تبلیغاتی روی بسته بندی آن اکتفا کرد. کلماتی هم چون پلاسما، هپا، الکترواستاتیک، کربن فعال و امثال این ها اصطلاحاتی علمی هستند که به تنهایی نشان دهنده کیفیت محصول نیستند. داشتن استانداردهای معتبر و نیز جایگاه و اعتبار شرکت سازنده و فروشنده، باید در هنگام خرید مورد نظر قرار گرفته شود.
بر اساس تجربه و اندازه گیری های انجام شده، اغلب دستگاه های تصفیه هوای موجود در بازار ایران و حتی جهان، از نظر کارایی و عملکرد فاصله زیادی با ادعاهای سازندگانشان دارند. اغلب دستگاه های مجهز به فیلتر هپا بیش از 70% تا 80% از ذرات معلق هوا را جذب نمی کنند.
همچنین فیلتر کربن فعال، دارای کیفیت های متنوعی است که قدرت جذب مواد شیمیایی در آن ها متفاوت است.
در مجموع، با در نظر گرفتن نکات فوق، دستگاه هایی که دارای فیلتر هپا هستند دارای راندمان بالاتری در جذب ذرات معلق هستند. بنابراین چنانچه محدودیتی در پرداخت هزینه نباشد، بی شک این دستگاه ها انتخاب بهتری می باشند. ولی با در نظر گرفتن هزینه، در بعضی مصارف و کاربردها، دستگاه های ساده تر نیز عملکرد مناسب و قابل قبولی دارند.
