مروارید سیاه یا ورمی کمپوست
|
مروارید سیاه یا ورمی کمپوست سمیه بیگی (کارشناسی ارشد شیمی و حاصلخیزی خاک) با رشد روزافزون جمعيت، افزايش سطح رفاه و تنوع کمي و کيفي در مصرف مواد غذايي، توسعه صنايع تبديلي و رشد پديده شهرنشيني، دفع زباله و مواد زايد آلي به يک مشکل به ويژه در شهرهاي بزرگ تبديل شده است. امروزه فرآوري مواد زايد آلي به سه روش سوزاندن، دفن در محل‌هاي خاص و بازيافت يا استفاده مجدد انجام مي‌پذيرد. روش بازيافت علاوه بر اينکه در حفظ محيط‌زيست و کاهش آلودگي موثر است، مي‌تواند مواد زايد را به عنوان مواد خام، مجدد در چرخه مصرف قرار دهد و از تخريب بيشتر محيط‌زيست پيشگيري کند. از بين انواع محصولات بازيافتي مي‌توان به ورمي‌کمپوست يا کمپوست کرمي که در کشورهاي مختلف جهان با استقبال گسترده‌اي روبه رو شده است، اشاره کرد. ورمي‌کمپوست چيست؟ ورمي‌کمپوست، عبارت است از کود آلي بيولوژيک که دراثر عبور مداوم و آرام موادآلي در حال پوسيدگي از دستگاه گوارش گونه‌ايي از کرم‌هاي خاکي و دفع اين مواد از بدن کرم، حاصل مي‌شود. اين مواد هنگام عبور از بدن کرم آغشته به مخاط دستگاه گوارش، ويتامين‌ها و آنزيم‌ها شده که در نهايت بهعنوان يک کودآلي غني شده و بسيار مفيد براي ساختمان و بهبود عناصرغذايي خاک، توليد و مورد مصرف واقع مي‌گردد. بنابراين، ورمي‌کمپوست عبارت است از فضولات کرم به همراه درصدي از مواد آلي و غذايي بستر و لاشه کرم‌ها. برتري ورمي‌کمپوست به کمپوست معمولي ورمي‌کمپوست ماده‌اي شبيه به پيت است که به خوبي تغيير شكل‌يافته و ساختار، تخلخل، تهويه، زه کشي و ظرفيت نگهداري رطوبت آن در حد آلي مي‌باشد. توليد ورمي‌کمپوست تعداد ريز موجودات بيماري زاي گياهي را به شدت کاهش داده و بنابراين از اين نظر برتري نسبي به کمپوست معمولي دارد. توليد کمپوست به عنوان يک فرآيند هوازي منجر به معدني شدن نيتروژن مي‌شود که در مورد توليد ورمي‌کمپوست، استفاده از کرم‌هاي خاکي باعث تسريع اين روند مي‌گردد. فرآيند هوموسي شدن که در مرحله رسيدگي کمپوست سازي اتفاق مي‌افتد، در طول فرآيند توليد ورمي‌کمپوست، بزرگتر و سريع‌تر اتفاق مي‌افتد. کود توليدي در اين روش به علت بالا بودن نسبت کربن به ازت (C/N15 ) فاقد بوي نامطبوع و فعاليت حشرات مزاحم مي‌باشد. بيش از 3000 گونه کرم خاکي در طبيعت وجود دارند ولي تعداد معدودي عامل تهيه ورمي‌کمپوست هستند كه بسته به موضوع کار و هدف، گونه انتخابي متفاوت خواهد بود. اين اهداف مي‌تواند شامل موارد ذيل باشد: 1 ـ افزايش حاصلخيزي خاک و بهبود ساختمان و مديريت خاک 2 ـ افزايش محصول 3 ـ توليد مکمل غذايي جهت خوراک دام و آبزيان 4 ـ توليد مواد آرايشي مناسب‌ترين گونه کرم خاکي براي توليد ورمي‌کمپوست مناسب‌ترين گونه براي توليد ورمي‌کمپوست، گونه ایزینیا فتیدا بوده که به رنگ قهوه‌اي مايل به قرمز و کوچکتر از کرم‌هاي خاکي معمولي مي‌باشد. کرم‌ها جزو جانوران هرمافروديت مي‌باشند، يعني هر کرم اندام‌هاي نر و مادگي را توامان دارد، ولي نهايتا کرم با اتصال به جفت ديگر از طريق دو کليتلوم و تبادل اسپرم عمل جفتگيري را انجام مي‌دهد. سپس هر کرم يک کيسه تخم ريزي در کليتلوم خود تشکيل مي‌دهد. (کليتلوم قسمتي برجسته در تنه کرم است و در بند‌هاي نزديک سر يک کرم بالغ قرار دارد). کيسه‌هاي تخمريزي يا همان کوکون‌ها به رنگ زرد کهربايي بوده و در داخل آن حدود 7-3 نوزاد لارو وجود دارد. بنابراين افزايش تعداد کرم‌ها در هر نسل به صورت تصاعد نسبتا هندسي، خواهد بود. وزن هر کرم بالغ بين 5/0 تا 1 گرم بوده و در هر کيلوگرم حدود 1000 تا 2000 نخ کرم وجود دارد. فاصله بين دو نسل (از تخم تا تخم) در شرايط نرمال حدود 3 ماه بوده و عمر مفيد کرم‌ها بين يک تا دو سال متغير است. کود ورمي‌كمپوست کودي است جهت احياي اراضي و پرورش کليه گياهان زينتي و نهال‌ها، باغات، سالنهاي توليد صيفي‌جات و گلخانه، اين کود فرموله شده و توسط باکتري‌هاي مفيد خاکزي و زئوپونيکس غني شده و داراي خواص ويژه ذيل گشته است بهبود ويژگي‌هاي فيزيکي و شيميايي خاک، نرم نمودن ذرات رس، اتصال به ذرات شن، آزاد سازي تدريجي نيتروژن، فسفر، پتاسيم، منيزيم، کلسيم، گوگرد و تحريک حاصلخيزي فيزيکي خاک حاوي درصد بالاي اسيد هوميک و اسيد فوليک که عاملي است براي رها سازي مواد غذايي جذب شده و تنظيم مواد غذايي که اثر آن تا 5 سال ادامه دارد افزايش جذب در گياه افزايش ريشه زني در بذر يا قلمه افزايش ريشه‌هاي افشان در کليه گياهان، کنترل و مبارزه با قارچ‌هاي خاکزي از جمله فوزاريوم، فيتوفترا باعث انتقال مستقيم هورمون‌ها، ويتامين‌ها، پروتئين‌ها و ديگر فاکتورهاي مهم تشکيل دهنده خاک براي گياهان مي‌گردد. ورمی کمپوست داراي خواص کلوئيدي بوده و باعث افزايش تخلخل خاک و تهويه و همچنين کمک به نفوذ آب و نگهداري آن و توسعه ريشه مي‌شودهمچنین محتوي انيون‌ها و بارگيري باکتريابي زيادي است که افزايش توليد هوموس در خاک را منجر مي‌شود داراي کيفيتي برتر نسبت به ساير کودها بوده و محدوديت مصرف کودهاي شيميايي را نداردخاصيت شوري زدايي داشته و مي‌توان براي اصلاح خاک‌هاي شور از اين کود استفاده کرد |
