نمایشگاه و چگونگی حضور در آن
آموزش چگونگی حضور و بهره برداری از نمایشگاهها
نیرویی که صرف برگزاری یک نمایشگاه یا ایجاد یک غرفه نمایشگاهی می‌شود؛ بیشتر از نیرویی است که در هر فعالیت بازاریابی دیگری صرف می‌شود. اما علیرغم همه تلاشها، گاهی نتیجه کار نامطلوب و حتی اندوهبار می‌شود.
سازمان دهندگان هر نمایشگاهی به عنوان میزبان می‌کوشند تا راه را بر شما (شرکت‌کننده) هموار سازند. اما، در نهایت سرنوشت موفقیت یاشکست شما در این تلاش جمعی، به دست خودتان رقم زده می‌شود.
تعریف نمایشگاه
نمایشگاه چیست؟ کارشناسان در مورد تعریف یک نماشگاه با یکدیگر وحدت نظر ندارند. اصولاً مفهوم نمایشگاه در طول تاریخ و طی قرون و اعصار دستخوش تغییر و تحول شده است برخی از افراد، نمایشگاه را محل داد و ستد کالا تعریف کرده‌اند. گروهی برای عقیده هستند که نمایشگاه صرفاً محلی برای عرضه کالاست. در روزگاران باستان نمایشگاه را فستیوال یا جشنی می‌دانستند که در خلال آن امکان عرضة کالا یا خدمات به خریداران بالقوه فراهم می‌شد.
اصولاً واژه نمایشگاه FAIR از کلمة لاتینی FERIA با FERIAE مشتق شده است که معنی جشن یا فستیوال می‌دهد. زیرا در دوران قدیم مردم عادت داشتند که در طول هفته یا در ایام مشخصی در هر ماه یا هر سال در مکان یا محل خاصی به انگیزة جشن یا مراسم خاصی دور هم جمع شوند و ضمن برپایی جشن و پایکوبی و برگزاری برخی از آداب و رسوم به تجارت نیز بپردازند و کالاهایی را که قصد فروش آنها را دارند همراه خود بیاورند. امروزه نمایشگاه از شکل ابتدایی آن خارج شده و صرفاً دیگر محلی برای خرید و فروش کالا نیست بلکه برخی از افراد در خلال برپایی یک نمایشگاه بدنبال پیداکردن موقعیت‌های استثنایی یا تحقیقی در مورد مسأله خاصی هستند و چه بسا نوآوریها و ابتکارات و اختراعاتی پس از بازدید یک صنعتگر یا محقق از یک نمایشگاه اتفاق افتاده است. تکامل و توسعه تولید یا دستیابی به منابع جدید عرضة کالا نیز از دستاوردهای تبعی یک نمایشگاه می‌تواند باشد.
نمایشگاه محل تلاقی بازدیدکنندگان و عرضه‌کنندگان کالاها و خدمات و نقطه برخورد عرضه و تقاضاست. در یک نمایشگاه عرضه‌کنندگان کالا، ماشین آلات یا اقلام مورد نظر خود را به معرض نمایش می‌گذارند. نوآوریها، خلاقیت‌ها، ابتکارات خود را عرضه می‌دارند. قیمت کالاهای خود را بیان می‌کنند. ویژگی‌های اساسی و جنبه‌های قابل ذکر متاع یا کالای خود را به منصه ظهور می‌گذارند و بازدیدکنندگان نیز ذوق و سلیقه، تمایلات و امکانات خود را عرضه می دارند. بدین ترتیب این دو گروه، مناسب‌ترین شرایط را برای انجام داد و ستد یا برقراری ارتباط در آینده در برابر خود مهیا می بیننند.
نمایشگاه، هزینه جستجو برای یافتن کالا یا دسترسی به اطلاعات را کاهش می‌دهد. در یک نمایشگاه، مهمترین عاملی که به پیشرفت می‌انجامد، رقابت است. نقش اطلاعاتی یک نمایشگاه در جوامع امروزین، از نهایت اهمیت برخوردار است. اصولات مبادله اطلاعات، درست به اندازة مبادله کالا و خدمات دارای ارزش و اعتبار است.
مهمترین خصیصه یا ویژگی یک نمایشگاه آن است که فعالیت‌های اقتصادی را در یک محدودة خاص [از نظر زمان و مکان] متمرکز می‌سازد به گونه‌ای که عرضه‌کنندگان کالا و خدمات یا افرادی که علاقه‌مند به انتخاب کالا هستند میتوانند از این «تمرکز» حداکثر بهره را ببرند. با توجه به نکات پیش گفته می‌توانیم بگوییم که:
نمایشگاه عبارتست است از یک فضای اقتصادی استثنایی یا یک موقعیت اقتصادی ویژه و خارق‌العاده که در آن عرضه‌کنندگان و بازدیدکنندگانن میتوانند با فعالیت‌های سازمان یافته و هماهنگ به مبادله کالاها، خدمات و اطلاعات اقدام کنند.
تاریخچه نمایشگاهها
در دوران قدیم، مردم عادت داشتند که در طول هفته و یا در ایام و مناسبت‌های خاصی در هر ماه یا سال در مکان خاصی به انگیزه برگزاری جشن یا مراسم ویژه، دور هم جمع شوند آنان ضمن برگزاری جشن ومراسم، به تجارت نیز مبادرت می‌ورزیدند و کالاهای خود را نیز با یکدیگر مبادله می‌نمودند.
در کشورهای باستانی نظیر ایران، یونان، مصر و روم در هر سالن چندین بار در نقاطن پرجمعیتن (خصوصاً پس از جنگها، نمایشگاههایی بر پا می شد. (در این نمایشگاهها، غنائم جنگی به نمایش گذاشته می‌شد و به مناسبت پیروزی و شادی بر پا می‌داشتند.)
بتدریج، نمایشگاه به صورت بازارهای مکاره در نقاط مختلف دنیا و بویژه اروپا برگزار گردید. برگزاری نمایشگاه به شکل امروزی پس از انقلاب صنعتی انگلستانن آغاز شد و در آغاز قرن بیستم تکامل یافته و امروزه به صورت یکی از ارکان مهم بازرگانی در آمده است.
در کشورمان نیز در زمانهای گذشته در سر راه کاروان‌های تجاری، بازارهای مکاره تشکیل می‌گردیده است. بازرگانان و مردم در این بازارها، به عرضه و نمایش کالاهای خود و داد و ستد آنها مبادرت می‌کردند.
برای نخستین بار در دوران صدارت میرزاتقی‌خان امیرکبیر، بر اساس اعلامیه‌هایی که در گوشه و کنار شهر تهران نصب گردید، از تجار وصاحبان صنایع آن روز دعوت شد که در نمایشگاه بین‌المللی لندن مشارکت نمایند.
سال 1337: در این سال نمایشگاهی به شکل امروزی آن، در زمینه تولیدات صنایع ایتالیا در ایران (با هزینه دولت و صاحبان صنایع ایتالیا در تهران) برگزار گردید.
سال 1343: در این سال با تصویب قانون ”تشکیل شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران“، راه برگزاری نمایشگاهها در ایران ومشارکت در نمایشگاه‌های خارجی هموار شد.
سال 1348: در این سال، نخستینن نمایشگاه بین‌المللی آسیایی (13 مهر لغایت 2 آبان) در تهران برگزار شد. در این نمایشگاه 33 کشور جهان مشارکت نمودند. (از جمله: استرالیا، اتریش، بلژیک، بلغارستان، کانادا، سیلان، چین، چکسلواکی، فرانسه، آلمان، افغانستان، انگلستان، مجارستان، هند، اندونزی، ایتالیا، ژاپن، اردن، کره، کویت، مالزی، هلند، پاکستان، لهستان، سنگاپور، اسپانیا، سوئیس، تایلند، آمریکا، روسیه و...)
سال 1352: به دنبال برگزاری نمایشگاه آسیایی تهران، مقدماتن تشکیل منظم نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران فراهم گردید. در این سال نخستین نمایشگاه بازرگانی تهران با مشارکت 22 کشور در محل فعلی آن برگزار شد.
علل برگزاری نمایشگاه
در دنیای امروز، برگزاری نمایشگاهها یک امر لازم و ضروری به حساب می‌آید که مهمترین علل آن عبارتند از:
1- تغییرات روزافزودن تکنیک، ظهور کالاهای جدید، متنوع بودن کالاها، عدم آشنایی مصرف‌کننده توام با رقابت شدید و نامطلوب تولیدکنندگان و... از مهمترین علل لزوم برگزاری نمایشگاه است.
2- قطع رابطه بین خریدار و فروشنده؛ به طوری که رابطه میان مصرف‌کننده (یا خریدار) و تولید‌کننده از بین رفته است. این مورد نیز عامل مهمی در توسعه نمایشگاهها به حساب می‌آید.
3- افزایش درآمد سرانه کشورها همراه با درآمد ملی آنها، موجب بالارفتن قدرت خرید می‌گردد. از طرفی نیز بالا رفتن قدرت خرید مردم، موجب تغییر در تولید می‌شود. تولیدات هم احتیاج به شناسایی کالا به مصرف کننده دارد. این امر با نشان دادن کالا در نمایشگاهها انجام می‌گیرد.
انواع نمایشگاه
نمایشگاهها دارای، انواع مختلفی هستند که از ابعاد و دیدگاه‌های گوناگون نیز طبقه‌بندی می‌شوند.
1- انواع نمایشگاهها از نظر جغرافیای محل برگزاری
نمایشگاه داخلی: نمایشگاهی است که در داخل یک کشور و برای مردم همان کشور برگزار می‌گردد. در این نمایشگاهها، معمولاً تولیدات داخلی به معرض تماشا گذاشته می‌شود. مانند: نمایشگاههایی که توسط تولیدکنندگان و هنرمندان داخلی برای معرفی کالاها و آثار هنری برگزار می‌گردد.
نمایشگاه خارجی: نمایشگاهی است که یک کشور در کشور دیگر برگزار می‌کند. هدف آن نیز شناساندن کالاها و خدمات و پیشرفت‌های یک کشور به مردم سایر کشورها است.
نمایشگاه جهانی (بین‌المللی): نمایشگاهی است که با مشارکت چندین کشور در سطح جهانی برگزار می‌گردد. این نمایشگاهها، معمولاً به مناسبت‌های خاص با دعوت از کشورهای داوطلب و... در یکی از شهرهای مهم دنیا تشکیل می‌شود. هدف عمده آن نیز گسترش بازرگانی بین‌المللی است.
2- انواع نمایشگاهها ازنظر مدت زمان برگزاری
نمایشگاه موقت: این نمایشگاهها برای مدت محدودی برگزار می‌شوند و پس از پایانن مدت تعیین شده، تعطیل می‌گردند. بیشتر نمایشگاهها از این گروه به حساب می‌آیند. مدت تقریبی این نمایشگاهها بین 20 روز تا 6 ماه است.
نمایشگاه دائمی: این نمایشگاه برای همیشه تشکیل و برگزار می‌شوند. اگر چه، احتمالاً در شکل ظاهری یا در نوع کالاهای آن، ممکن است تغییراتی ایجاد شود.
3- انواع نمایشگاهها از نظر هدف
نمایشگاه تجارتی (انتفاعی): نمایشگاهی است که با هدف تبلیغ محصولات تجارتی برگزار می‌شود. مانند تمام نمایشگاههایی که بازرگانان و تولیدکنندگان در کشورهای دیگر برای تسلط بر بازارهای جهانی برگزار می‌کنند.
نمایشگاه غیرتجارتی (غیرانتفاعی): نمایشگاهی است که هدف آن مسائلی غیر از کسب سود و منفعت تجارتی است. بلکه مواردی مانند شناساندن مسائل مذهبی، فرهنگی و سیاسی از جمله هدف‌های آن است. مانندک نمایشگاهها کتاب، فیلم و...
نمایشگاه تولیدی: این نمایشگاه برای تشویق تولیدکنندگان در جهت ساخت وسایل مورد نیاز یک کشور برگزار می‌شود. مانند: نمایشگاههایی که وزارت صنایع و معادن برای تامین خودکفایی برگزار می‌کند.
4- انواع نمایشگاهها از نظر تنوع کالا
نمایشگاه عمومی: نمایشگاهی است که در آن انواع کالاها به نمایش گذاشته می‌شود. مانند: نمایشگاه‌های تولیدات صنعتی، صنایع دستی، پیشرفت‌های تکنیکی و محصولات کشاورزی.
نمایشگاه تخصصی: نمایشگاهی است که اختصاص به نمایش یک نوع یا یک سری از کالاها داشته باشد. مانند: نمایشگاه‌های فرش، نقاشی، انواع منسوجات و...
آشنایی بیشتر با برخی نمایشگاهها
نمایشگاه‌های بین‌المللی عمومی: تا قبل از جنگ جهانی دوم، نمایشگاهها و به تبع آن، نمایشگاه‌های جهانی چندگانه‌ای که تا آن زمان برگزار شده بود؛ بیشتر صورت نمایشگاه‌های بین‌المللی عمومی بودند. این نمایشگاهها هنوز هم در پاره‌ای از نقاط جهان و بیشتر در کشورهای درحال توسعه برگزار می‌شوند.
نمایشگاه‌های عمومی بتدریج اهمیت خود را از دست داده‌اند و جای خود را به نمایشگاه‌های بین‌المللی تخصصی داده‌اند. در حال حاضر از کل تعداد نمایشگاه‌های بین‌المللی عضو اتحادیه جهانی نمایشگاهها، تنها 10% به نمایشگاه‌های عمومی اختصاص دارد و بقیه در رشته‌های تخصصی برگزار می‌شوند.
