الزامات عمومی در طراحی انبار
در طراحي انبارها نكاتي را الزاما بايد لحاظ كرد كه بعد از پياده سازي و ساخت انبار دچار كمترين مشكل باشيم. اين نكات غالبا عمومي ومشترك ويك سري نكات اختصاصي مي باشندكه در مرحله
طراحي بايد در نظر گرفته شود. هركدام از اين انبارها بايد داراي نكاتي ايمني باشند كه رعايت آنها موجب كاهش خسارات وآتش سوزي خواهد گردد.
1- در انبارهاي سرپوشيده و مسقف ديوارها وسقفهاي تمام انبارها بدون استثناء بايد از مصالح غير قابل اشتعال ساخته شود وبكاربردن چوب وپلاستيك ومواد قابل اشتعال در انبارها ممنوع است.
2 - كف انبارهابايد ازبتون مسلح ومقاوم باشد تا دربرابر فشار وزن اجسام قابليت تحمل فشار راداشته باشد.
3 - كف انبارها بايد داراي شيب ملايم باشد تادرصورت شستشوي مرتب آب درمكانهايي ازانبار جمع نشود .
4 - فاصله بين انبارها بايد بنحوي باشد كه براحتي ماشينهاي آتش نشاني درحدفاصل بين انبارها حركت كنند وانباررادور بزنند .
5 – هر انبارمسقف بايد حداقل داراي دو درب يكي در طول و يكي در عرض باشد و يكي از دربها بايد ماشين رو طراحي شود .
6 - درب انبارها بايد ازجنس فلز وسطح داخلي آن صاف وبدون شكاف ودرز باشد. درب بزرگ انبار بايد داراي يك درب كوچك جهت تردد پرسنل و دريافت جنس نيز باشد.
7 - پنجره انبارها بايد فلزي ومجهز به حفاظ فلزي وتور سيمي باشد .
8 - داخل انبارها به نسبت حجم ووسعت انبار مي بايد دستگاه تهويه وهواكش مجهز گردد .
9 - در داخل انبارها بايد وسيله ارتباطي (تلفن – بي سيم آيفون و… ) باشد ،تادرصورت بروز حريق سريعاً اطلاع داده شود.
10 - سيستم سيم كشي برق درداخل انبارها بايد (توكار) واز داخل لوله هاي مخصوص انجام گيرد وكليدوپريزهاي روشنائي نوع ضدجرقه وانفجارانتخاب شود. در صورتي كه مجموعه انبارها در يك جا ساخته ميشود تعبيه چاه ارت مخصوص انبارها الزامي است.
11 - لامپهاي روشنائي بايد داراي حفاظ با حباب باشد واز وسائل ودستگاههاي حرارتي شعله بازدرداخل انبارهرگز نبايد استفاده كرد .بهتر آن است كه از دستگاه حرارت مركزي استفاده كرد.
12 - انبارها بايد مجهز به وسائل وابزارهاي آتش نشاني باشد .
13 - درصورت ترددوسائل نقليه درداخل انبارها( ليفتراك) اگزوز اين وسايل بايد مجهز به فيلتر جرقه گير باشد.
14 – ارتفاع ديوار انبارهاي مسقف بايد حد اقل 4.5 متر باشد.
15 – هر انبار يا مجموعه انبار نياز به يك سري دفاتر اداري دارد به طور كلي هر 1000 متر انبار نياز به 100 متر فضاي اداري دارد كه بهتر است در مرحله طراحي ديده شود ضمن اينكه بخشي از اين فضا در داخل انبار مسقف در نظر گرفته ميشود.
نكات مهم در طراحي انبارهاي عمومي
به طور کلی چون مواردی که در طراحی انبار لازم است دیده شود حالت عمومی دارد. مسائل مطروحه به کلیه انبارها بازخواهد گشت. انبارها از نظر فرم ساختماني به سه صورت زير مي باشند:
1. انبارهاي پوشيده: که از تمام اطراف
بسته است و داراي سقف و وسايل ايمني کامل مي باشد.
2. انبارهاي سر پوشيده يا هانگارد: اين
انبار داراي سقف بوده ولي چهار طرف آن باز است و فاقد حفاظ جانبي است. اين نوع
انبارها کالاها را فقط از باران و آفتاب حفظ مي نمايد.
3. انبارهاي باز يا محوطه: اين انبار
بصورت محوطه بوده و جهت نگهداري ماشين آلات و لوازم سنگين مورد استفاده قرار مي
گيرد.
عوامل مؤثر در تعيين موقعيت فيزيكي انبار در كارگاه:
جهت تعيين طراحي مناسب فيزيك انبار، بايد در ابتدا
محل مناسبي را براي انبار در نظر رفت كه در اين راستا مهم‌ترين عوامل عبارتند
از:
1- ظرفيت مورد انتظار: تعيين ظرفيت فعلي و
توسعه‌اي انبارها بر حسب براورد مقدار اجناسي كه بايد در آنها ذخيره شود.
2- مكان‌يابي درون كارگاه: به نحوي كه هزينه‌هاي
حمل و نقل حداقل و خدمت‌رساني به كارگاه حداكثر شود.
3- تعيين تقريبي مبدأ و مقصد كالاهاي انبارشده:
جهت حداقل رساندن مسافت كل (مينيمم هزينه حمل و نقل و زمان) لازم است كه بهترين
نقاط ورودي و خروجي انبار تعيين شود.
4- آزادي عمل و فضاي كافي براي تسريع امور:
فضاي كافي براي تخليه، بارگيري يا عبور وسايل نقليه يا تردد افراد
5- هزينه‌هاي راه‌اندازي و آماده‌سازي: انتخاب
زمين‌هاي مسطح و با ارتفاع مناسب و شيب كم جهت كاهش هزينه‌ةآي تسطيح، خاكبرداري
و خاكريزي
6- ايمني انبارها: انبار حتي‌المقدور در مكاني
از كارگاه باشد كه از نظر مسائلي حفاظتي و آسيبهاي محيطي ايمن باشد.
ساير الزامات و ملاحظات
1- موقعيت انبار و بخش‌هاي مختلف آن:
a. قسمت
دريافت درخواست كالا و تحويل جنس بايد به‌گونه‌اي (تعبيه دريچه‌اي جهت مراجعه)
طراحي گردد تا نياز به تردد مراجعين به داخل انبار و يا دفاتر نباشد .
b. انبار
بايد در محلي ساخته شود كه از يك طرف اجرا جهت دريافت اقلام وقت زيادي را صرف
ننمايد و از طرف ديگر نزديك به مبادي ورودي باشد تا كنترل روي ورود اقلام داشته
باشد و راه‌هاي دسترسي جهت تردد وسايل نقليه وحمل بار نيز وجود داشته باشد.
c. ايجاد
سكوهاي تخليه و بارگيري با ارتفاع و شيب‌هاي مناسب و رعايت شرايط اقليمي در ساخت
سكوها لازم است. ارتفاع محلي كه بار در آنجا تخليه مي‌گردد بايد بين 1220 تا
1320 ميليمتر باشد. (به Table
3 در پيوست
مراجعه شود.)
d. حداقل
عرض راهروها بايد بين 80 تا 100 سانتيمتر باشد.
e. فضاي
اصلي انبار بايد محصور و جدا از دفاتر باشد به نحوي كه نياز به تردد پرسنل غير
به داخل انبار نباشد.
2- درب و پنجره انبار:
a. اتاق‌ها
و انبار بايد داراي پنجره كافي باشند. (ابعاد پنجره‌ها 120*100 متر اتاق‌ها و
انبار 120* 50 سانتيمتر)
b. درب
اصلي انبار بايد به نحوي باشد كه امكان ورود وخروج دستگاه‌هاي حمل بار به آساني
صورت گيرد.
c. معمولا
حداقل ارتفاع درب اصلي 3.5 متر مي‌باشد و عرض دربها حداقل 3 متر مي‌باشد و
ترجيحاً از درب‌هاي كشويي يا كركره‌اي استفاده شود.
d. وجود و
نصب درهاي كوك جهت عبور و رور افراد ضروري است.
e. كليه
پنجره‌هاي بيروني با حفاظ باشند.
f. جلو
پنجره تحويل كالا به صورت شيرواني يا سقف‌دار باشد جهت ارباب رجوع.
g. انبارها
بهتر از داراي دو درب بزرگ (ماشين‌رو) و كوچك (انسان‌رو) باشد.
3- سقف و كف انبار:
a. سقف
انبار به نحوي باشد كه امكان تعبيه ريل و جرثقيل سقفي 3 تن روي آن باشد تا جهت
جابجايي بارهاي سنگين از آن استفاده شود
b. كف
انبار بايد به نحوي باشد كه تردد چرخ دستي و ليفتراك دستي روي آن به راحتي امكان
پذير بوده و تحمل مناسبي داشته باشد. (به Figure 18 در پيوست
مراجعه شود.)
c. كف
انبار داراي زهكشي مناسب باشد (شيب كف نيز مناسب باشد). (به Figure 35 در پيوست
مراجعه شود.)
d. شيب سقف
سوله‌ها نبايد زياد باشد به گونه‌اي كه اختلاف ارتفاع زيادي را در كنار و وسط
انبار به وجود آورد.
e. معمولا
از فضاي بيرون انبار كه كنار ديوار انبار مي‌باشد جهت انبار نمودن اقلام حجيم
(مانند لوله‌ها و سيمان پاكتي و روغن و ...) استفاده ميشود كه اين قضا بايد به
نحوي باشد كه داراي سقف بوده (امتداد سقف انبار) و از اطراف باز باشد. عرض اين
قسمت 3 متر مي‌باشد.
f. شيب رمپ‌ها
نبايد بيش از 10% باشد.
g. ارتفاع
و اختلاف شيب كف در هيچ كجاي انبار نبايد بيش از 13 ميليمتر باشد.
4- ارتفاع انبار:
a. ارتفاع
انبار در پروژه هايي كه محدوديت فضا وجود دارد بايد به نحوي باشد كه بتوان از
ارتفاع استفاده نمود. (قفسه‌بندي دو طبقه)
b. براي
انبارهاي با ارتفاع كمتر از 4.570 متر فضاي آزاد بالاي آن بايد 460 ميليمتر
وبراي انبارهاي با ارتفاع بيشتر از 4.570 متر ، فضاي آزاد آن 915 ميليمتر مي‌باشد.
