بهینه سازی مصرف انرژی

روشن کردن پنکه در زمستان با دور کم نه تنها خانه را سرد نمی‎کند، بلکه با راندن هوای گرم جمع شده زیر سقف به پایین، دمای اتاق را یکنواخت می‎کند و از تلفات حرارت می‎کاهد.
اولین گام برای استفاده کارآمدتر از انرژی در بخش خانگی، یافتن نقاطی از خانه است که بیشترین مصرف انرژی را دارد. ممیزی انرژی، این نقاط را نشان داده و با ارائه اندازه‌گیری‌های دقیق، راه‌هایی برای کاهش هزینه‌های انرژی پیشنهاد می‌کند.

مصرف بالای انرژی در ساختمان‎های مسکونی یکی از عمده‎ترین مشکلات کشورهای در حال توسعه است که دارای اثرات اقتصادی و زیست محیطی می‎باشد . در واقع رعایت نشدن برخی استانداردها در ساختمان‌سازی و لوازم انرژی‌بر، موجب شده مصرف انرژی از حد متعارف خود خارج شود. 

مصرف انرژی در ایران به دلیل شرایط اجتماعی و فرهنگی در حد بالایی می‎باشد. طبق آمار موجود سالانه حدود ۱۵۰هزار تا ۲۰۰هزار واحد مسکونی جدید در سطح کشور ساخته می‎شود. از آنجایی که بخش ساختمان با مصرف بیش از ۴۰ درصد کل انرژی تولید شده در کشور و صرف هزینه‎ای معادل ۳۰ درصد از درآمد حاصل از فروش نفت، بیشترین میزان مصرف انرژی را به خود اختصاص داده است، لذا بهینه‎سازی مصرف انرژی در ساختمان، تأثیرات مثبتی بر اقتصاد خانواده و نیز ملی خواهد داشت.

امروزه ساختمان‎های ساخته شده در کشورهای پیشرفته از لحاظ مصرف انرژی درجه‎بندی می‎شوند. مثلاً در استرالیا منازل را به منظور استفاده بهینه از انرژی توسط برنامه کامپیوتری ارزیابی می‎کنند و اصطلاحاً به آنها ستاره اعطا می‎شود. یعنی به هر میزانی که یک ساختمان از لحاظ مصرف انرژی بهینه باشد به همان میزان به آن ساختمان ستاره داده می‎شود.

اولین گام برای استفاده کارآمدتر از انرژی در بخش خانگی، یافتن نقاطی از خانه است که بیشترین مصرف انرژی را دارد. ممیزی انرژی، این نقاط را نشان داده و با ارائه اندازه‌گیری‌های دقیق، راه‌هایی برای کاهش هزینه‌های انرژی پیشنهاد می‌کند. در مورد ممیزی انرژی نکاتی یادآور می‌شود:

۱ – در صورت امکان، از طراح ساختمان خود، نقشه‌های اجرایی کف،‌ دیوار و سقف را بخواهید و از میزان صحیح عایق‌کاری حرارتی در آن اطمینان حاصل کنید.
۲ – تمام سوراخ‌ها و شکاف‌های دیوارها، سقف‌ها، درها، اتصالات روشنایی، سوییچ‌ها و خروجی‌های برق را که موجب نشت هوا به بیرون یا درون می‌شوند، کنترل کنید.
۳ – از باز نبودن دریچه شومینه اطمینان حاصل کنید.
۴ – از صحت عملکرد کلیه وسایل منزل و نیز سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی اطمینان حاصل کنید.
۵ – روشنایی‌های مورد نیاز خانواده را بررسی کنید و با استفاده از الگویی مناسب، نورهای مناطق پرمصرف مانند اتاق نشمین، آشپزخانه و قسمت‌های بیرونی را مورد توجه قرار دهید. راه‌‌های استفاده از نور روز و کاهش زمان روشن بودن لامپ‌ها را بررسی کرده و لامپ‌های رشته‌ای را با لامپ‌های استاندارد فلورسنت یا لامپ‌های کم مصرف جایگزین کنید.

بیشترین تلفات انرژی در واحدهای مسکونی و آپارتمانی مربوط به دیوارهای خارجی می‎باشد که می‎توان با انجام راهکارهایی از اتلاف انرژی جلوگیری کرد:

۱٫ اتاق‎های نشیمن و اتاق‎هایی که از آنها بیشتر استفاده می‎شود در طرف جنوب ساختمان قرار گیرد. به این ترتیب از نور طبیعی خورشید استفاده کرده و در زمستان نیز بیشترین بهره را از گرمای خورشید می‌برد.
۲٫ بهتر است اتاق‎های پذیرایی، ناهارخوری، خواب و نشیمن در طرف جنوب و بقیه جاها مانند آشپزخانه، سرویس بهداشتی، حمام، انباری و مانند آن در طرف شمال قرار گیرد.
۳٫ به منظور کاهش تلفات حرارتی، دودکش‎های موجود در ساختمان بسته شده و به جای بخاری از سیستم حرارت مرکزی استفاده شود.
۴٫ مسیر مستقیمی برای حرکت هوای بیرون در ساختمان پیش‎بینی شده باشد که در تابستان به خنک کردن ساختمان کمک کند.
۵٫ اتاق‎هایی که کاربرد همانند دارند در کنار هم قرار گیرد. به ویژه اتاق‎هایی که کاربرد خاص دارند از بقیه اتاق‎ها جدا شده باشند. این کار به شما کمک می‎کند تا فقط اتاق‎هایی را گرم کنید که در آنها زندگی می‎کنید .
۶٫ بخش‎هایی از ساختمان‎ که نیاز به آب دارند نزدیک هم قرار گیرند. این قسمت‎ها عبارتند از آشپزخانه، دستشویی و حمام . با این کار طول لوله‎های آب کم می‎شود و در نتیجه حرارت کمتری از لوله‎های آب گرم به هدر می‎رود.
۷٫ سقف تا ارتفاع ۷/۲ متر پایین باشد. اگر این کار انجام نشده است می‎توانید تمام و یا فقط سقف بعضی قسمت‎ها را پایین بیاورید. برای این کار می‎توانید از سقف‎های کاذب استفاده کنید. بالا بودن سقف باعث افزایش تلفات حرارتی می‎شود. بیشتر حرارت تولید شده توسط بخاری یا شوفاژ در سقف جمع می‎شود و قسمت پایین اتاق که ما در آن قرار داریم گرم نمی‎شود. در این حالت هم مصرف انرژی بالا می‎رود و هم آسایش ساکنین تأمین نمی‎شود.

در صورت عدم امکان کاهش ارتفاع سقف به ۷/۲ متر ، نصب یک پنکه سقفی کمک بسیار زیادی به گرم کردن خانه می‎کند. روشن کردن پنکه در زمستان با دور کم نه تنها خانه را سرد نمی‎کند، بلکه با راندن هوای گرم جمع شده زیر سقف به پایین، دمای اتاق را یکنواخت می‎کند و از تلفات حرارت می‎کاهد.  اجرای صحیح سقف کاذب در ساختمان‌ها با حذف بخشی از فضای مورد سرمایش و گرمایش، میزان مصرف انرژی را که برای این منظور به کار می‌رود، کاهش می‌دهد.

سقف کاذب در طبقات فوقانی می‌تواند از انتقال حرارت بین فضای داخل و خارج ساختمان بکاهد. یکی از سریع‌ترین و سودآورترین روش‌ها  عایق‌کاری حرارتی و هوابندی است.  استفاده از عایق‌های حرارتی در سقف‌های کاذب و اجرای صحیح و بدون درز اینگونه سقف‌ها تبادل حرارتی را کاهش می‌دهد . این کار باعث استفاده مناسب‌تر از هزینه‌های پرداختی انرژی می‌شود. تولید یک عایق مناسب با استفاده از ترکیب مصالح و تفکیک‌های ساخت و ساز، منجر به ایجاد بنایی با خصوصیات حرارتی مطلوب می‌شود؛ به طوری که نیاز به عملیاتی نظیر تصفیه هوا و کنترل میزان رطوبت ضروری نیست. با صرف هزینه‌ای اندک می‌توان با استفاده از محصولات عایق کار و هوابندی خاص، هزینه‌های سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای تأمین سرمایش و گرمایش را تا ۳۰درصد کاهش داد.

نشت هوای گرم از بیرون به خانه در تابستان و خروج آن در طول زمستان دلیل عمده هدر رفتن‌های زیاد پرداختی انرژی در خانه است. از جمله سریع‌ترین راه‌های صرفه‌جویی در هزینه؛ گچ گرفتن، درزگیری یا هوابندی تمامی شکاف‌ها، ترک‌ها و روزنه‌های مرتبط با فضای بیرون است. با کاهش دادن راه‌های نفوذ هوا می‌توان ۱۴درصد در پرداخت قبوض انرژی صرفه‌جویی کرد.

این راه‌ها عبارتنداز: آبریز سقف،‌ ورودی اتاق شیروانی، جعبه و کابل‌های برق، لوله‌کشی‌ها، دودکش آب گرمکن، کانال‌ها، در‌ها و چارچوب‌ها، هواکش شومینه، ورودی هوای گرم، چارچوب پنجره‌ها، کف و تزئینات داخلی، فضاهای دسترسی به لوله‌کشی، کلیدها و پریزهای برق، اتصالات روشنایی و آستانه در‌ها.

منبع :

www.smsm.ir