چگونگي طراحي پرچم ايران
چگونگی طراحی پرچم ایران
پرچم جمهوری اسلامی و چند آرم ماندگار چگونه طراحی شدند؟
حال با گذشت سی سال پر فراز و نشیب از انقلاب شكوهمند اسلامی بر آن شدیم تا با انتخاب چندین آرم و معرفی طراحان آنها از حال و هوا و جریان طراحی آرم‌های آن دوران كه در ذهن مردم ثبت شده است بیشتر بدانیم.
هرچند برخی از آرم‌هایی كه این روزها به چشم ما كم و بیش آشنا می‌آیند فاقد نام طراح هستند و شناسنامه آنها چندان مشخص نیست اما در پرس و جوهای به عمل آمده اینچنین به نظر می‌آید كه در روزهای انقلاب، هنگامی كه شور و هیجانی بر تمام ایران اسلامی حاكم بوده است تمامی مبارزین و مردم انقلابی سعی بر تغییر و تحول همه چیز داشته‌ان حتی بسیاری از آرم‌های نهادهای تاسیس شده در بدو انقلاب از ذهن همان انقلابیون بوده است و در نهایت مهر تاییدی از جانب گرافیستی بر آن می‌خورده است.
آرم جمهوری اسلامی ایران؛ طراح حمید ندیمی
همان طور كه پیش‌تر اشاره شد در راس تمامی آرم‌های طراحی شده در دوران پس از انقلاب اسلامی، آرم جمهوری اسلامی ایران كه توسط حمید ندیمی طراحی شده است از قداست و توجه ویژه‌ای برخوردار است و همین قداست و بزرگی سخن گفتن درباره آن را برای خالقش سخت كرده است.
این آرم در درون خود معانی زیادی را جای داده و سادگی و ظرفیت ویژه‌ای كه برای دربرگیری معانی متعدد دارد كه آن را از دیگر آرم‌های طراحی شده در این سال‌ها متمایز كرده است.
داستانی كه از طراحی این آرم نقل شده است تنها به مصاحبه‌ای از حمید ندیمی با مجله پاسدار اسلام در سال 1362 و همچنین جزییاتی دقیق از استانداردهای طراحی این آرم در مجله استاندارد ایران (كه توسط مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران منتشر شده است) محدود می‌شود. در فرصتی كه به خبرنگار فارس برای ملاقات با حمید ندیمی دست داد، وی با ارجاع به همان مطالب منتشر شده سؤالات مطرح شده را پاسخ داد. داستان این آرم آنطور كه در منابع ذكر شده نقل شده است از آنجا نشات می‌گیرد كه دكتر ندیمی تفسیری از سوره حدید را می‌شنود و از آن پس سه ركن اساسی حكومت اسلامی از دیدگاه قرآن در ذهنش نقش می‌بندد. «كتاب»، «ترازو» و «آهن» و یا به عبارت قرآنی «كتاب»، «میزان» و «حدید».
امام در یك سخنرانی خواستار تغییر نشان كشور می‌شوند
پس از پیروزی انقلاب امام خمینی(ره) در یك سخنرانی خواستار تغییر نشان كشور یعنی شیر و خورشید می‌شوند. در آن زمان حمید ندیمی با عشق و علاقه‌ای كه هنوز هم وقتی از آن صحبت می‌كند در اشك چشمش موج می‌زند، شروع به اتود زنی طرح الله می‌كند كه در انتها طرح آماده شده را به دفتر امام در قم ارسال می‌كند. هرچند كه ابتدا در مسابقه‌ای كه برای طرح آرم جمهوری اسلامی برگزار شد آرم دیگری به تصویب و در نهایت به چاپ بر روی اسكناس‌های آن دوران رسید اما دیری نمی‌گذرد كه شبی آقای هاشمی رفسنجانی با دكتر ندیمی تماس می‌گیرند و خبر از تنفیذ آرم توسط امام (در 19 اردیبهشت 1359) می‌دهند و از آقای ندیمی می‌خواهند تا بر روی طرح پرچم هم كار بكنند. رنگ‌های سبز و سفید و سرخ، علامت مخصوص جمهوری اسلامی و شعار «الله اكبر» همگی از اركانی هستند كه در قانون اساسی برای پرچم ایران در نظر گرفته شده‌اند. در اتودهای اولیه پرچم، عبارت «الله اكبر» طوری با خط كوفی بنایی نوشته شده بود كه بعضی‌ها از درون آن حروف USA را برداشت كردند. پس از این جریان «الله اكبر» به صورت فعلی طراحی می‌شود.
اما آن چنان كه از مطالب نوشته شده در مجله استاندارد ایران كه تنها منبع رسمی تحلیل آرم جمهوری اسلامی است، برمی‌آید؛«كلمه قرمز و به خون آغشته "الله " منقوش بر پرچم جمهوری اسلامی به دلیل اینكه "الله "مبداء و منتهای آفرینش است و هدف و غایت حكومت اسلامی (الی الله المصیر...) به كار می‌رود انتخاب شده است.
هلالی‌های این شكل از نقش مباركی ریشه می‌گیرد كه بارها حضرت محمد (ص) با شمشیر بر شن‌ها ترسیم كرده‌‌اند.
پنج جزء تشكیل دهنده علامت كه اگر به پنج اصل پایه دین برگردد اصل توحید را در حكم عمود و ساقه اصلی در میان دارند، گذشته از آنكه در تركیب كلی خویش كلمه الله را بیان می‌كنند و عصاره‌ای از كلمه توحید یعنی لااله الااله را نیز در خود مستتر دارند. خطوط هلالی‌های طرح كه در یك دایره محاط است با تداعی نصف النهارهای كره جهانی بودن دعوت اسلام را تجسم می‌بخشند.
جزء قائم میانی، در تركیب با شكل تشدید كه در خط فارسی و عربی نشانه شدت است شمشیر را تداعی می‌كند، قائم و ایستاده كه خود نماد و قدرت و استحكام و ایستادگی است و این برداشتی تعبیری از كلمه "حدید " یا آهن است در كتاب الله (... انزلنا الحدید "فیه باس شدید) و تركیب كاملا متقارن شكل بیانی از حالت تعادل و توازن كه این نیز برداشتی تعبیری است از كلمه میزان در كتاب خدا (والسماء رفعها و وضع "المیزان ").
الله اكبر و دلیل تكرار آن در حاشیه پرچم
«شعار الله اكبر» كه تكرار می‌شود و تكرار از ویژگی‌های شعار است این شعار یازده بار در رنگ سرخ و یازده بار در رنگ سبز یعنی بیست و دو بار تكرار می‌شود و این اشاره‌ایست به بیست و دوم بهمن. روزی كه این شعار برای انقلاب اسلامی پیروزی آفرید.
قالب راست گوشه خط نوشته «الله اكبر» یادی است از كوبندگی این شعار كه براستی سلاحی بود پیروز در دست مجاهدان انقلاب اسلامی. و این همان خطی است (خط بنایی) كه شعار الله اكبر را بر بلندای اذان و بر گنبدها و مناره‌های الله اكبر در مساجد اسلامی نقش می‌كرده و اكنون بر بلندای پرچم ایران نشسته است. تكرار این شعار در تركیب كلی پرچم حاشیه‌هائیست كه با اتصال به رنگ سفید پرچم دو رنگ سرخ و سبز را به هم پیوند می‌زند. كه اگر سفید نشانه‌ای از توحید باشد - كه سفید تركیب و توحید همه رنگ‌هاست - این رنگ متن سرخ پرچم را كه نشانه خون و جهاد است به رنگ سبز كه می‌تواند نمادی از آرمان‌های والای اسلام باشد می‌پیوندد.
و گوئی لاله، «لااله الااله» در زمین الله اكبر و هم زیر آسمان الله اكبر روئیده است و این پیام شهیدان اسلام است.»
همان طور كه از نوشتار مجله استاندارد ایران استنتاج می‌شود آرم الله و در مجموع پرچم جمهوری اسلامی ایران با مفاهیمی كاملا اعتقادی، اسلامی و قرآنی طراحی شده‌اند و به كار بستن همین مفاهیم كافیست تا این آرم را به یك آرم مقدس و جاودان مبدل گرداند. در سؤالی كه در لحظات آخر ملاقات با دكتر ندیمی مطرح شد، این بود كه آیا وی فكر می‌كرده است سی سال پس از طراحی آرم جمهوری اسلامی همچنان آن را پایدار ببیند؟ وی در پاسخ گفت: این پرچم به امید به دست دادن به حكومت امام زمان(عج) طراحی شد.
