دناتونیم بنزوات

تلخ ترین ماده جهان

دناتونيوم بنزوات                                                                                                                                                            دناتونيوم بنزوات با فرمول شيميايي C28H34N2O3 تلخ ترین ماده ای است که تا کنون توسط بشر کشف شده است. این ماده نخستین بار در هنگام کار روی مشتقات لیدوکائین در آزمایشگاه توسط شرکت Macfarlan smith‌ سنتز شد و به لحاظ مزه بسیار تلخی که داشت به عنوان تلخ کننده برای اجتناب از خورده شدن تصادفی یا عمدی بسیاری از مواد شيميايي مورد استفاده قرار گرفت.
دناتونیوم بنزوات پودری است سفید رنگ، بدون بو و بسیار تلخ که انسان به شدت به مزه تلخ آن حساس است و می تواند وجود آن را در غلظت های ppb 50 در آب تشخیص دهد. نوزادان نیز حتی هنگام تولد به مزه تلخ دناتونیوم حساس هستند. مقادیر اندکی از این ماده در حدود ۱۰ بخش در میلیون، تقریباً برای تمام افراد غیر قابل تحمل است.
در حال حاضر شورای ملی ایمنی آمریکا (National Safety council‌) و انجمن پزشکی آمریکا ( American Medical Association) اضافه کردن دناتونیوم بنزوات را به آن دسته از ترکیبات شیمیایی که در گروه نسبتاً سمی یا سمی طبقه بندی می شوند، توصیه می کند.
دناتونیوم بنزوات در موارد نرم کننده های لباس و خوشبو کننده های مورد استفاده در منازل، رنگ مو، مواد پاک کننده لاک، ضدیخ اتومبیل، پولیش دهنده های اتومبیل، مواد دافع حشرات، حیوانات موذی و گیاه کش ها مورد استفاده قرار می گیرد.

دناتونیوم بنزوات کاملاً پایدار و با بیشتر مواد شیمیایی سازگاری دارد به طوری که اضافه کردن آن به مواد شیمیایی تأثیری روی کارآیی آنها ندارد. از آنجا که این جسم به شدت تلخ بوده و ممکن است کار با پودر آن مشکل باشد بسیاری از تولیدکنندگان آن را به صورت محول های آماده در اتانول با غلظت های مشخص و بالا عرضه می کنند.
روی برچسب فرآورده هایی که دناتونیوم بنزوات به آنها اضافه شده است، باید ذکر شود؛ چرا که چنین برچسبی روی یک فرآورده نشانگر ایمن بودن آن و بیانگر آن است که تولید کننده پیش بینی ها و تمهیدات لازم برای خورده نشدن محصول را کرده است. بسیاری از تولیدکنندگان از این امر به عنوان امری تبلیغاتی برای نشان دادن رعایت حقوق مصرف کننده از سوی تولید کننده در جهت فروش بیشتر محصولات خود استفاده می کنند.
علاوه بر موارد فوق، کاربردهایی از قبیل درمان جویدن ناخن ها و مکیدن شست دست در کودکان نیز با استفاده از محلول های دناتونیوم بنزوات مورد توجه قرار گرفته است. بسیاری از حیوانات نیز به مزه تلخ دناتونیوم بنزوات حساس هستند، به طوری که در باغ وحش ها برای آموزش حیوانات نیز از این ماده استفاده می شود.
در ایران، اداره کل نظارت بر امور دارو و مواد مخدر وزارت بهداشت طی دستوالعملی کلیه شرکتهای تولید کننده الکل را موظف نمود که از ابتدای سال ۸۳ نسبت به افزودن ماده دناتونیوم بنزوات ( که به نام تجاری Bitrex‌ نیز معروف است) به الکل های با حجم کم که در داروخانه ها بیمارستان ها توزیع می شود، اقدام نمایند.