ماليات شركتهاي تجارتي و موسسات غير تجارتي
ماليات شركتهاي تجارتي و موسسات غير تجارتي
شركتهای تجارتی مشمول مالیات را می توان به شرح زیر طبقه بندی نمود:
الف - شركتهایی كه صددرصد سرمایه آنها متعلق به دولت یا شهرداری ها می باشد.
این شركتها باید درظرف چهارماه بعد از سال مالی به حوزه مالیاتی مركزی شركت مراجعه نموده و ترازنامه و حساب سود و زیان خود را به حوزه مزبور ارائه و مالیات متعلقه را پرداخت نمایند و از كل درآمد مشمول مالیات به نرخ ١٠% به عنوان مالیات اخذ نموده و نیز از جمع درامد پس از كسر ١٠% مالیات مزبور نسبت به بقیه نرخ ماده ١٣١ قانون مالیاتهای مستقیم اصلاحی ٧/٢/١٣٧١ مالیات تعلق می گیرد. در صورتی كه شركت تجارتی سهامداران متعدد دولتی داشته باشد ٩٠% بقیه درامد به نسبت سهام آنان تقسیم و سهم هر یك از آنان به طور مجزا مشمول مالیات به نرخ ماده ١٣١ خواهد بود(مستفاد از بند الف ماده ١٠٥ ق.م.م) شركتهای دولتی فوق الذكر از معافیتهای مالیاتی (به استثنای معافیت كشاورزی) استفاده نمی كنند و چنانچه صورتهای مالی مورد رسیدگی سازمان حسابرسی دولتی قرار گرفته و به تائید مجمع عمومی نیز برسد و در موعد مقرر ارائه گردد از نظر مالیاتی محتاج به رسیدگی مجدد نخواهد بود.
ب- شركتهایی كه قسمتی از سرمایه آنها به طور مستقیم متعلق به دولت یا شهرداری ها می باشد.
این شركتها به دو دسته تقسیم می شوند:
اول - سهام دولت بیش از ٥٠% باشد.
دوم - سهام دولت معادل ٥٠% و یا كمتر در شرکت باشد.
درشركت اول بایدترازنامه و حساب سود و زیان ظرف مدت چهار ماه پس از پایان سال مالی به حوزه مالیاتی محل مركزی اصلی شركت تسلیم و مالیات متعلقه ١٠% به نسبت درآمد سهم دولت بوده و بقیه به نرخ ماده ١٣١ ق.م.م خواهد بود و چنانچه سهم الشركه دولت به چندشركت تعلق داشته باشد سهم مزبور به نسبت سهام شركتها تقسیم شده و مالیات براساس ماده ١٣١ مذكور محاسبه می شود.
در شركت دوم سهم دولت از معافیت مالیاتی برخوردار نبوده ولی سهم بخش خصوصی از معافیت مالیاتی منتفع می گردد.
ج - سایر اشخاص حقوقی
شركتهای سهامی عام و خاص مختلط سهامی و شركتهای تعاونی واتحادیه آنها شركت با مسئولیت محدود تضامنی نسبی مختلط غیرسهامی در این شركتها ١٠% از كل درآمد به عنوان مالیات شركت محاسبه و وصول شده و ازكل درآمد مشمول مالیات پس از كسر ١٠% نسبت به بقیه به شرح زیر عمل خواهدشد:
اول شركتهای سهامی مختلط سهامی تعاونی و اتحادیه آنها
١- از درآمد سهم صاحبان سهام بی نام به نرخ ماده ١٣١ ق.م.م
٢- از اندوخته سهم صاحبان سهام با نام و شركای ضامن و یا اعضای شركتهای تعاونی به نسبت سهم هر یك از آنها به نرخ ماده ١٣١ ق.م.م.
٣- از بقیه درآمد مشمول مالیات اعم از سود تقسیم نشده به نسبت هر یك از آنها به نرخ ماده ١٣١ ق.م.م.
ضمنا افزایش بها ناشی از ارزیابی مجدد دارایی شركتهایی كه بیش از ٥٠% سرمایه آنها به طور مسقتیم یا با واسطه به وزارت خانه ها شركتها و موسسات دولتی متعلق می باشد برای یك مرتبه و تاسقف زیان مندرج در ترازنامه مصوب مجمع عمومی شركت با رعایت شرایط زیر در طول مدت اجرای قانون برنامه اول توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران از پرداخت مالیات معاف خواهند بود:
١- سهام شركت پذیرفته شده در بورس یا سهام شركتی كه یك سال پس از ارزیابی در دفاتر ثبت و در بورس پذیرفته شود.
٢- زیان سنواتی از محل افزایش مذكور مستهلك شده باشند.
د.م - شركتهای با مسئولیت محدود تضامنی نسبی مختلط غیر سهامی
پس از كسر ١٠% كل درآمد به عنوان مالیات شركت بقیه درآمد مشمول مالیات به نسبت سرمایه یا سهم الشركه یا به نسبتی كه در اساسنامه تعیین گردیده تقسیم و سهم هر یك به طور جداگانه مشمول مالیات به نرخ ماده ١٣١ خواهد بود.
مالیات موسسات غیر تجارتی
اشخاص حقوقی ایرانی غیر تجارتی كه به منظور تقسیم سود تاسیس نشده اند در صورتی كه دارای فعالیت انتفاعی باشند و در جمع فعالیت های خود سود داشته باشند این سود درآمد مشمول مالیات محسوب و به نرخ ماده١٣١ قانون مالیاتهای مستقیم مشمول مالیات خواهد بود.
ماليات اشخاص حقوقي خارجي
الف - مالیات اشخاص حقوقی خارجی كه در ایران درآمد حاصل می كنند (مواد ١٠٥ - ١١٣ -١٣٠ ق.م.م)
این شركتها در صورتی كه درایران تحصیل درامد بنمایند خواه از بابت بهره برداری سرمایه و یا واگذاری امتیازات و سایر حقوق متعلق به خود از بابت دادن تعلیمات كمك های فنی مشمول مالیات به نرخ ماده ١٣١ ق.م.م.خواهند بود (ماده ١٠٥ ق.م.م)
بر طبق بند ج ماده ١٠٥ ناظر به ماده ١١٣ ق.م.م . مالیات موسسات كشتیرانی و هواپیمایی خارجی بابت كرایه مسافر و حمل كالا و امثال آنها از ایران بطور مقطوع ٥ در صدر كلیه وجوهی است كه از این بابت عاید آنها می گردد. اعم از اینكه وجوه مزبور در ایران یا درمقصد یا در بین راه دریافت گردد.
تبصره - در مواردی كه مالیات متعلق بر درامد موسسات كشتیرانی و هواپیمایی ایرانی در كشور های دیگر بیش از ٥% كرایه دریافتی باشد با اعلام سازمان ذیربط ایرانی وزارات امور اقتصادی و دارائی موظف است مالیات شركتهای كشتیرانی و هواپیمایی تابع كشورهای فوق را معادل نرخ مالیاتی آنها افزایش دهد.
ب - اجتناب از اخذ مالیات مضاعف
براساس تصویب نامه هیئت وزیران راجع به اجتناب از اخذ مالیات مضاعف بر اساس ماده (١٦٨) قانون مالیاتهای مستقیم كلیه قراردادها و موافقت نامه های مربوط به اجتناب از اخذ مالیات مضاعف كه قبلا براساس ماده ١٦٠ قانون مالیاتهای مستقیم مصوب ١٣٤٥ و تبصره آن به تصویب قانونگذار یا هیات وزیران رسیده است بنا به دلایل مشروحه زیر باید ادامه یابد و مراتب توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی به نمایندگی از طرف دولت به مجلس شورای اسلامی گزارش گردد.
١- عدم لغو این قرارداد و موافقتنامه ها از سوی كشورهای مقابل و لزوم رعایت این موضوع از نظر عرف بین المللی.
٢- مطرح بودن شرط عمل متقابل در كلیه این قراردادها و موافقتنامه ها .
٣- امكان فراهم شدن زمینه استفاده آتی از برخی موافقتنامه هایی كه در حال حاضر به دلیل مناسبات سیاسی قابل استفاده نیستند.
٤- نقش این قرارداد در توسعه فعالیتهای تجاری و حمل و نقل دریایی و هوایی بین ایران و كشورهای مقابل.
معافيت از ماليات بر درآمد - جرائم مالياتي
معافیتها
معافیتهای مالیاتی مندرج در مواد ٢ و ١٣٢ تا ١٤٦ ق.م.م. به شرح زیر می باشد:
١- مقررات ماده ١٨٩ ق.م.م.
٢- درآمد حاصله از كلیه فعالیتهای مربوط به رشته كشاورزی دامداری دامپروری پرورش ماهی زنبور عسل و پرورش طیور..
٣- موسسات عام المنفعه واحدهای تولیدی و معدنی كه در خارج از شعاع ١٢٠ كیلومتری مركز تهران و ٥٠ كیلومتری مركز اصفهان بخصوص در نقاط محروم كشور ایجاد گردد.
٤- مركز فرهنگی - هنری كه دارای پروانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشند برای مدت ٥ سال و در صورتی كه حوزه فعالیت مراكز مذكور در مناطق محروم كشور باشد این معافیت تا ٨ سال نیز قابل افزایش می باشد.
٥- در آمد شركتهای تعاونی و روستائی عشایری كشاورزی صیادان كارمندی دانشجویان دانش آموزان و اتحادیه های انها.
٧- ماده ١٤٣ ق.م.م.معافیت مالیاتی شركتهائی را پیش بینی می كند كه در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده اند.
جرائم مالیاتی
١- عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی مودی یا تكمیل ننمودن قسمتهائی كه مربوط به مشخصات وی می باشد و عدم تسلیم ترازنامه و حساب سود و زیان و عدم ارائه دفاتر قانونی (دفتر روزنامه - دفتر كل) به ممیز مالیاتی مستوجب پرداخت جریمه بین ١ تا ٢٠ درصد می باشد.
٢- عدم پرداخت مالیات موعد قانونی موجب تعلق جریمه ای معادل ٥/٢ % مالیات به ازا هر ماه خواهد بود (ماد ١٩٠ اصلاحی ١/١/٧٢ ).
٣- مدیران اشخاص حقوقی مجتمعا یا منفردا نسبت به پرداخت مالیات بر درامد اشخاص حقوقی و همچنین مالیاتهایی كه اشخاص حقوقی به موجب مقررات قانونی مالیاتهای مستقیم مكلف به كسر و ایصال ان بوده و مربوط به دوران مدیریت آنان باشد با شخص حقوقی (اعم از شركت یاموسسه) مسئولیت تضامنی دارند (ماد ١٩٨ ق.م.م.)
٤- در صورت تخلف شخص حقیقی یا حقوقی از انجام وظایف مقرره درماده ١٩٨ علاوه بر مسئولیت تضامنی مشمول جریمه ای معادل ٢٠% مالیات پرداخت نشده خواهد بود.
٥- تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان و استناد به دفاتر برخلاف حقیقت به منظور فرار از پرداخت مالیات مستوجب مجازات حبس از ٣ ماده تا ٢ سال می باشد این مجازات در مرودمدیر یا مدیرانی كه از انجام وظایف فوق خودداری كرده و موجبات تشخیص مالیات كمتر از میزان واقعی را فراهم سازند اعمال خواهد شد.
٦- در مورد ممنوع الخروج شدن بدهكاران مالیاتی ماده ٢٠٢ ق.م.م. مطابق تبصره ١ این ماده در مواردی كه بدهی مالیاتی قطعی نشده باشد حكم این ماده در صورت سپردن تضمین معتبر جاری نخواهد بود و نیز بنابر تبصره ٢ این ماده در صورتی كه مودیان مالیاتی به قصد فرار از پرداخت مالیات اقدام به نقل وانتقال اموال خود به همسر یا فرزندان نمایند وزارت امور اقتصادی و دارائی می تواند نسبت به ابطال اسناد مذكور از طریق مراجع قضائی اقدام نماید
