عسل گنجینه ای شفا بخش (2)

شفابخش شماره یک شامل کلیاتى درباره ارزش غذایى و دارویى عسل و ترکیبات آن، علل رس کردن و انواع عسل و نکات قابل توجه دیگر بود. در این شماره قصد داریم به طور فشرده به بررسى خواص درمانى عسل بپردازیم. ولى نظر به اهمیت نکات مطرح شده در شفابخش شماره یک، خلاصه چند از آنها تقدیم مى گردد.

بدیهى است تغذیه نقش به سزایى در سلامت جسم و روح بشر دارد و در سایه سلامتى است که انسان توان کسب علم و دانش، کار و فعالیت و بالاخره لذت زندگى و نشاط معنى پیدا مى کند و لذا اسلام روى تغذیه و رعایت بهداشت فردى و جسمى سفارشات زیادى کرده است ولى متاسفانه با همه این احوال، عدم رعایت، عدم توجه و عدم اطلاع از مسائل تغذیه اى و بهداشتى از یک طرف و وجود انواع غذاها و شیرینى هاى مصنوعى با نام و شکل و طعم فریبنده باعث پیدایش انواع بیمارى هاى جسمى و روحى، شناخته و ناشناخته، شده است و متاسفانه مراکز پزشکى درمانى سراسر کشور مملو از اینگونه بیماران است.

راستى کشورى که مردمش داراى دینى که گل سرسبد ادیان است و افتخار قرآن، پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) و ائمه(علیهم السلام) را دارد و تاریخى پر افتخار و دانشمندانى بى نظیر دارد قطعاً وجود این همه بیمارى ها برازنده او نیست.

حال چه باید کرد و از کجا باید شروع کرد؟ این چیزى است که اگر بخواهیم مى دانیم و مى توانیم.

* عسل شامل قندهایى چون گلوکز و فرکتوز و مواد معدنى مثل منیزیم، پتاسیم، کلسیم، کلرید سدیم، گوگرد، آهن، مس، ید روى و ویتامین هایى همچون - C6 - B5 - B3 -B2 - B1B مى باشد و در یک کلام عسل غذایى است کامل، خوش طعم، خوش بو، لذیذ، مقوى، نشاط آور و به تعبیر قرآن دارویى شفابخش براى همه انسانها است.

* عسل داراى آنزیم هاى مهمى از جمله آنزیم دیاستاز و اینهیبین است که عمده خواص عسل و نیز طعم و عطر عسل به وجود آنها بستگى دارد. ولى این آنزیم ها نسبت به حرارت بسیار حساسند بنابراین بهترین عسل علاوه بر اینکه باید صددرصد طبیعى باشد باید در مراحل تصفیه و بسته بندى نیز از کمترین حرارت استفاده شده باشد.

* هم چنان که عسل نباید در هیچ یک از مراحل، حرارت غیر مجاز دیده باشد مصرف کنندگان محترم نیز توجه داشته باشند چنان که قصد دارند آن را همراه شیر، چاى، آب جوش و... مصرف کنند حتما پس از ولرم شدن آن، عسل را به آن بیفزایند تا خواص عسل محفوظ بماند.

* عسل داراى طبعى معتدل است بنابراین عسل براى همه افراد با هر طبعى و در هر فصلى مناسب است.

* عطر، طعم، رنگ، غلظت و خواص عسل مستقیماً بستگى دارد به نوع گل و گیاه و منطقه اى که زنبور عسل از آن تغذیه کرده است. بنابراین هر یک از این موارد نمى تواند عامل تعیین کننده براى تشخیص کیفیت عسل باشد.

* * *

  خواص دیگر درمانى عسل

قابل توجه: خواصى که براى عسل بیان مى شود مخصوص عسلى است که 100% طبیعى و خالص باشد و در مراحل استخراج، تصفیه و بسته بندى به حداقل حرارت اکتفا شده باشد.

 رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) مى فرمایند: «هر کس مى خواهد حافظه اش زیاد شود باید عسل بخورد».

«مکارم الاخلاق، ج 1، ص 358، حدیث 1167»

* عسل و حافظه: نتیجه آزمایش ها و تحقیقات دانشمندان، نشان دهنده این است که عسل نقش به سزایى در تقویت حافظه دارد.

وجود ویتامینD موجود در عسل اَعمال کلسیم و فسفر بدن را تنظیم مى کند در نتیجه حافظه تقویت مى شود، از طرفى صمغ موجود در عسل نمى گذارد جدار عروق سفت شود و آن را نرم نگه مى دارد و در نتیجه مواد غذایى بهتر به مغز و اعصاب مى رسد و مطالب بهتر در حافظه مى ماند.

امام صادق(علیه السلام) مى فرمایند: «هیچ چیز براى مردم مانند عسل شفابخش نیست».

«کافى، ج 6، ص 332، حدیث 1»

* عسل، انرژى، ورزش: عسل بهترین تأمین کننده انرژى بدن انسان است; یک کیلوگرم عسل معادل 3150 کیلوکالرى انرژى تولید مى کند.

عسل به علت داشتن گلوکز و فروکتوز (که تقریباً 80% عسل را تشکیل مى دهد) باعث تولید انرژى سریع (سوختن گلوکز) و طولانى (سوختن فروکتوز) مى گردد، این قندها بدون هضم اوّلیه جذب مى شوند و از طریق عروق خونى که دیواره روده ها را پوشانده وارد جریان خون شده و سپس از طریق ورید وارد کبد مى شود و در آنجا به گلیکوژن تبدیل مى شود که این ماده توسط بدن براى تولید انرژى به کار مى رود.

بنابراین استفاده از عسل به عنوان منبع انرژى در ورزش هایى چون: فوتبال، والیبال، بسکتبال، شنا، دو، کشتى، دوچرخه سوارى، کوهنوردى و... بسیار مناسب و همچنین براى تأمین انرژى تحلیل رفته در فاصله بین دو بازى، بسیار مفید است.

* عسل و طول عمر (اکسیر جوانى): عسل عمر را طولانى و به تقویت اعضاء و احشاءِ بدن مى پردازد، خستگى را برطرف و در افزایش نیروى جوانى و قدرت بدنى دخالت مستقیم دارد. عسل دوران جوانى را طولانى و غذاى بسیار مهم ضد پیرى است; توصیه شده براى حفظ سلامتى و نشاط جوانى و طول عمر هر روز یک تا سه قاشق غذا خورى عسل میل شود.

* عسل و بزرگسالى: براى حفظ سلامتى سالمندان عزیز غذایى مناسب تر از عسل نیست و براى همین توصیه شده در رژیم غذایى خود به جاى مصرف قند و شکر این ماده مضر، از عسل این ماده ارزشمند الهى استفاده نمایند.

* عسل و کودکان: عسل یک غذاى مفید براى کودکان بوده و در ایجاد اشتها و رشد و نمو آنها تأثیر به سزایى دارد و بهتر است به جاى شکر، در هر وعده یک قاشق چاى خورى عسل به صورت محلول (در آب یا شیر) به آنها داده شود.

عسل براى کودکانى که از کم خونى رنج مى برند یا دچار سوءهاضمه هستند بسیار مفید است و همچنین در درمان اسهال خونى خفیف و شب ادرارى مفید است، و نیز کودکان ناآرام پس از خوردن محلول عسل به زودى به خواب مى روند.

* عسل و مادران: مادرانى که در آستانه زایمان هستند با مصرف منظم عسل، زایمانشان آسان و داراى شیر فراوان مى شوند، مغز استخوان را محکم و نوزادى قوى متولد مى شود.

* عسل و اعصاب: عسل باعث طبیعى شدن خواب بیماران عصبى، برطرف شدن سردردها و ناتوانى هاى عصبى و نیرو گرفتن بیماران عصبى مى شود.

رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) مى فرمایند: «اگر چیزى شفا هست در خوردن عسل است».

«بحارالانوار، ج 66، ص 290، حدیث 3»

* عسل و دستگاه گوارش: عسل براى به کار انداختن دستگاه گوارش و فعالیت طبیعى جهاز هاضمه، بسیار مؤثر است و همچنین به علت داشتن آهن و منگز به هضم غذا کمک کرده، ترشح شیره معده را به حالت طبیعى برمى گرداند. براى رفع ترشى معده توصیه شده بعد از غذا، یک قاشق غذاخورى عسل را با آب ولرم مخلوط نموده، جرعه جرعه میل نمایند.

عسل براى درمان زخم معده، اثنى عشر، ورم معده و روده مفید است و به علت داشتن خواص ضد میکروبى، مقوى معده و روده بوده و موجب تسهیل عمل دفع و لینِت مزاج مى شود و به همین دلیل از قدیم عسل را «دوست معده» نام نهاده اند.

بهترین اوقات براى مصرف عسل براى این گونه بیماران گوارشى: صبح ناشتا و 2 ساعت قبل از نهار و 3 ساعت بعد از شام و مقدار مصرف آن یک قاشق غذاخورى عسل محلول در آب ولرم مى باشد.

رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) مى فرمایند: «بهترین نوشیدنى ها عسل است که به قلب نشاط مى بخشد و سینه را گرم و به قوه حافظه کمک مى کند».

(بحار الانوار ج 62 ص 295)

* عسل و بیمارى قلبى: عسل به علت داشتن گلوکز زیاد و سهل التجزیه و انرژى زا بودن قوى، تأثیر بسیار مفیدى روى عضلات قلب در انواع مختلف بیمارى ها دارد. عسل باعث تحریک و تقویت قلب و گشاد شدن رگها مى شود و جریان خون را در درون شریانها افزایش مى دهد و موجب بهبود وضع فشار مایعات بدن شده و فشار خون را تنظیم و از سکته قلبى جلوگیرى مى نماید، و همچنین باعث عادى شدن ترکیبات خون، افزایش هموگلوبین خون و متعادل شدن ضربان (تپش) قلب مى شود.

عسل انرژى مورد نیاز عضله خسته شده قلب را تأمین مى کند; توصیه شده افراد میانسال به بالا هر روز صبح ناشتا یک قاشق چاى خورى عسل را با یک استکان آب جوشیده ولرم شده مخلوط کرده میل نمایند; و هم چنین بیماران قلبى که از بى خوابى رنج مى برند نوشیدن یک لیوان شربت عسل قبل از خواب بسیار مفید است.

* عسل و خون: عسل ضد کم خونى است و باعث افزایش هموگلوبین خون مى شود و به علّت داشتن ویتامین Bدر رشد و نمو کودکان بسیار مفید است.

یکى از شگفتى هاى عسل این که: بدن انسان براى جذب قند موجود در عسل نیاز به انسولین ندارد بلکه عسل خود قند خون انسان را به حالت تعادل در مى آورد.

* عسل و کلیه: عسل بهترین ضد عفونى کننده مجارى ادرار و بهترین پاد زهر سموم مختلف بدن است، اگر عسل به صورت محلول با آب باران یا آب مقطر مصرف شود باعث زیاد شدن ادرار، رفع تشنگى، کاهش درد، و خُرد شدن سنگ هاى کلیه و مثانه مى شود.

* عسل و ریه: عسل در درمان ناراحتى هاى ریوى، سرفه، خلط، گرفتگى صدا و نیز سینه مسلول بسیار مفید است. عسل یک داروى بسیار قوى ضد سل مى باشد و نیز در تقویت شش ها و پیشگیرى از عفونت هاى سلى بسیار مفید است بنابراین توصیه شده افراد مسلول عسل را با شیر گرم مصرف نمایند.

* عسل و صرع: عسل در درمان بیمارى صرع اگر به همراه گیاه طرخون کوهى مصرف شود بسیار مفید است.

* عسل و مفاصل: روزى چند بار یک یا دو قاشق غذاخورى سرکه سیب و به همین مقدار، عسل را با یک لیوان آب جوشیده سرد شده مخلوط کرده بنوشید، براى درمان آرتروز، درد مفاصل، و سخت شدن مفاصل بسیار مفید است و آنها را بى درد، نرم و پر تحرک مى کند. البته در طول
درمان از خوردن گوشت، تخم مرغ، و مواد قندى پرهیز شود و نیز از مصرف سرکه هاى تقطیر شده مصنوعى و ناخالص خوددارى شود.

هم چنین طى تحقیقات و آزمایشات به عمل آمده ثابت شده که عسل به همراه دارچین براى بیماران مبتلا به آرتروز و دردهاى مفاصلى بسیار مفید است و علاوه بر تسکین باعث درمان نیز مى شود.

براى تهیه پماد ماساژ دادنى، یک پیمانه عسل را با دو پیمانه آب ولرم مخلوط نموده سپس یک پیمانه پودر دارچین به آن اضافه نموده، بر روى ناحیه درد مالیده و به آرامى ماساژ داده شود. بعد از 15 دقیقه اثرات خوب آن ظاهر خواهد شد.

در ضمن یک قاشق غذاخورى عسل و یک قاشق چایخورى پودر دارچین را در یک فنجن آب ولرم ریخته آنرا خوب به هم زده روزى یک بار میل شود، در صورت استمرار استفاده از پماد و نوشیدنى مذکور آرتروزهاى کهنه و مزمن نیز درمان خواهد شد.    انشاء الله

* عسل و دندان: عسل به دلیل شیرین بودنش نه تنها هیچ ضررى براى دندان ندارد بلکه براى سفید شدن دندانها و محکم شدن لثه ها و ضدعفونى کردن دهان و دندان بسیار مفید است.

چاى حاوى ماده اى به نام فلورین است که براى جلوگیرى از فساد دندان بسیار مؤثر است مشروط بر اینکه با عسل نوشیده شود و اگر چاى با قند و شکر نوشیده شود این خاصیت از بین مى رود. لذا اکثر دانشمندان شیرین کردن چاى را با عسل توصیه کرده اند.

* عسل و لثه: اگر عسل را با سرکه طبیعى انگور مخلوط کنید و روزى چند مرتبه با آن لثه ها را ماساژ بدهید باعث زایل شدن چرک لثه ها و ترمیم گوشت آنها و محکم شدن آنها مى شود. جهت تقویت لثه ها و سفید شدن دندانها و برطرف شدن آفْت دهان توصیه شده، روزانه قطعه اى از عسل موم دار را به مدت 15 دقیقه جویده و سپس موم آن را خارج کنید.

 ابوعلى سینا مى گوید: «عسل دید چشم را زیاد مى کند».

* عسل و چشم: عسل در درمان بیماریهاى ناشى از کمبود ویتامین A و B و در درمان شب کورى مفید است و همچنین در درمان، آماس و التهاب و آب مروارید چشم مؤثر است و امروزه پمادها و ضمادهایى بر پایه عسل توسط پژوهشگران تهیه و نتایج خوبى به همراه داشته که البته باید تحت نظر چشم پزشک معالجه گردد.

* عسل و سرماخوردگى: مصرف عسل به طور مستمر روزانه 2 تا 3 قاشق غذاخورى باعث مصونیت انسان از سرماخوردگى و به طور کلى از هر بیمارى مى گردد. البته کسانى که دچار سرماخوردگى شده اند توصیه شده است قبل از هر وعده غذا یک قاشق غذاخورى عسل را در یک لیوان آب ولرم مخلوط کرده، سپس مقدارى آبلیموى تازه به آن افزوده، میل نمایند و یا یک قاشق غذاخورى عسل را با یک لیوان شیر ولرم میل نمایند، البته استراحت براى این افراد ضرورى است و همچنین شربت آب ترب با عسل به نسبت مساوى یک قاشق غذاخورى قبل از هر وعده غذا براى رفع سرماخوردگى مفید است.

* عسل، گلودرد و آفت دهان: عسل به واسطه وجود آنزیم ها، یک ماده ضد عفونى طبیعى بسیار قوى است به همین دلیل در درمان التهاب گلو، آفت دهان، سرفه هاى مزمن، بسیار مفید است و براى همین توصیه شده است: 1ـ مقدارى عسل را در آب جوشیده ولرم شده حل کنید سپس مقدارى آب لیموى تازه به آن اضافه و چندین بار قرقره کنید. 2ـ تکه اى از عسل موم دار را در دهان گذاشته تا به آرامى حل شود، سپس به مدت یک ربع موم آن را جویده سپس موم آن را خارج کنید و در صورت عدم دسترسى به عسل موم دار مقدارى عسل را در دهان گذاشته تا به آرامى حل شود.

امام کاظم(علیه السلام) مى فرمایند: «عسل را با سیاه دانه مخلوط کنید، فرد تب دار از این مخلوط لذیذ 3 انگشت به دهان بگذارد، رنج تب از جانش خواهد رفت».   «بحار الانوار ج 62، ص 100 حدیث 23»

* عسل و تب: اسیدهاى آلى در عسل توانایى و نیروى ویژه اى براى تب برى دارد بنابراین سفارش شده که 5 الى 10 قاشق غذاخورى عسل در چند وعده به تب دار داده شود. ضمناً عسل تنها داروى پیشگیرى از تبِ یونجه (تب علف خشک یا آلرژى فصلى) مى باشد.

امام رضا(علیه السلام) مى فرمایند: «مداومت در خوردن عسل هر بامداد زمستان از ابتلاء به زکام جلوگیرى مى کند».            «بحارالانوار ج 62، ص 324»

* عسل و زکام: کسى که مى خواهد دچار بیمارى زکام نشود روزى سه قاشق غذا خورى عسل میل نماید ضمناً براى برطرف شدن زکام توصیه شده 25/0 تا 2 گرم پودر ریشه زنبق را با 100 گرم عسل مخلوط و در هر وعده یک قاشق مرباخورى از آن را در یک لیوان چاى ولرم مخلوط کرده میل نماید.

* عسل و سینوزیت: براى درمان سینوزیت مى توان: 1ـ عسل با موم را به مدت یک ربع جویده و سپس تفاله آن را خارج کند.

2ـ آب جوشانده گیاه مامیران را با کمى عسل مخلوط و بینى را با آن شستشو دهد; (ستنشاق کند).

* عسل و آنفلوآنزا: دو قاشق غذاخورى گیاه آقطى (یاس کبود) را در نیم لیتر آب جوش دم کرده، بعد از صاف کردن با مقدار کافى عسل مخلوط نموده، در طول روز 5 قاشق غذاخورى از آن را میل نماید.

* عسل و خواص ضد میکروبى: عسل به علّت داشتن خاصیت ضد قارچى و ضد باکترى هیچ گاه فاسد نمى شود و پاکیزه ترین ماده غذایى است که همیشه مى توان به سلامت آن اطمینان داشت.

زنبور عسل ماده اى به نام اسید فرمیک که یک ماده ضد عفونى کننده طبیعى بسیار قوى است، به عسل مى افزاید که نه تنها ضررهاى مواد ضدعفونى کننده شیمیایى را ندارد بلکه به واسطه آن عسل هرگز فاسد نمى شود، کپک نمى زند، تغییر ماهیت و شیمیایى پیدا نمى کند، و سالها قابل نگهدارى است.

* عسل و زخم ها و سوختگى ها: استفاده از عسل به عنوان مرهم در درمان زخم ها و سوختگى ها از دیر باز رایج بوده، چون عسل تراوش هایى از خود بیرون مى دهد که به اندازه کافى همه جاى زخم را مى پوشاند، چرک ها را از میان برمى دارد و از تغییر شکل و چروکیدگى بافت ها و جاى زخم جلوگیرى مى کند و زخم را به کلى از وجود میکروب ها پاک مى سازد.

عسل از خونریزى زخم ها جلوگیرى کرده و موجب انعقاد خون مى شود و همچنین ترمیم پوست را سرعت بخشیده، از شدّت درد مى کاهد و از تاول زدن جلوگیرى مى کند و بوى عفونت زخم را برطرف مى کند; و نیز به علّت خواص جذب آنى که دارد ترشحات پوستى را جذب و به بافتهاى پوششى غذا رسانده و باعث شادابى پوست مى گردد.

ضمن حمد و سپاس خداى مهربان، سلامتى و طول عمر شما همراهان خوب را از درگاه ایزد متعال خواستارم.