آشنائی با مبانی استاندارد قسمت 1

آشنائی با مبانی استاندارد

مقدمه :
دهکده جهانی دامنه وسیعی از حقوق و وظایف را برای شهروندانش تعیین می کند که شامل حق ایمنی، امنیت ، سلامت و دستیابی به اطلاعات و وظیفه حفاظت محیط زیست ، احترام به ایمنی ، استقلال و حریم خصوصی دیگران است. استاندارد، یاری دهنده شهروندان در استفاده از این حقوقی و عمل به وظایف است و از طریق تامین و حفاظت اطلاعات ، تضمین کیفیت و سلامت محصولات و خدمات ، تعیین الزامات برای ارائه راهنماهای مرتبط با محیط زیست و سایر مباحث حائز اهمیت شهروندان از جمله عدالت اجتماعی ، سلامت ، امنیت ، اطلاعات و ارتباطات و تجارت شرافتمندانه این امر را محقق می کند.

به علت وجود انبوه تولید کنندگان و اغلب پوشیده بودن روش های ساخت اجناس، مشتریان به سمت انتخاب بر اساس عیار یا معیار سنجشی سوق داده می شوند که توسط آن بتوانند جنس، محصول یا خدمتی را که انتظار دارند با اطمینان بیشتری خریداری کنند. بنابراین هر تولید کننده به جهت نیل به اهدافی که در تولید و فروش به شکل بهینه در نظر دارد باید ابتدا به دنبال روش و اسلوب مناسب در تولید خود باشد بعبارتی تولید خود را استاندارد کند.
با اجرای استاندارد ها، روش های سنتی تولید جای خود را به روش های علمی و منطقی می دهد و دانش فنی و فناوری برتر، به تدریج جایگاه واقعی خود را در توسعه صنعتی و اقتصادی پیدا می کند.(3) همچنین استانداردها نقش مؤثری در پیشبرد شناخت انتظارات جامعه و اجرای فعالیتهایی برای برآورده نمودن این انتظارات دارد.
از جمله منافع استاندارد برای صنعت می توان به افزایش درآمد و پس انداز، مدیریت کردن بحران، اطمینان و موقعیت بخشی و اشتیاق به برتری اشاره کرد و برای مردم نیز محصولات و خدمات ایمن تر، افزایش قدرت خرید، سادگی و تطابق و بهبود رفاه اقتصادی و اجتماعی را در پی دارد.

تعریف استاندارد
استاندارد در لغت به معنی قاعده، قانون و مفاهیمی از این قبیل است. سازمان بین المللی استاندارد (ISO) تعاریف زیر را در مورد استاندارد بیان می کند :

الف) استاندارد مدرکی است در برگیرنده قواعد، راهنمایی ها یا ویژگی ها یی برای فعالیت ها یا نتایج آن ها به منظور استفاده عمومی و مکرر که از طریق هم رأیی فراهم و به وسیله سازمان شناخته شده ای تصویب شده باشد و هدف از آن دست یابی به میزان مطلوبی از نظم در یک زمینه خاص است.

یادآوری : استاندارد باید مبتنی بر نتایج استوار علوم، فنون، تجربیات و در راه ارتقاء منافع مطلوب جامعه باشد.

ب) استاندارد سازی، ایجاد مقرراتی است، برای استفاده عمومی که با توجه به مشکلات بالفعل و بالقوه، هدف از آن دست یابی به میزان مطلوبی از نظم در یک زمینه خاص است.

یادآوری : این فعالیت به خصوص شامل تدوین، نشر و اجرای استاندارد می باشد.

به طور کلی واژه استاندارد به دو مفهوم عمده به کار برده می شود. در مفهوم اول منظور از استاندارد، یکاها و برسنج های اندازه گیری است. این مفهوم می تواند به معنای یکاهای اندازه گیری مانند متر، کیلوگرم، ثانیه و نظایر آن ها باشد و یا مقیاس های فیزیکی از قبیل میله یک متری، وزنه یک کیلو گرمی و امثال آن را در برگیرد. در مفهوم دوم، استاندارد کتابچه یا مجموعه مدونی است که در برگیرنده مقررات و اصولی برای تنظیم امور فنی، علمی و تجاری می باشد.

سطوح استاندارد
استانداردها دارای پنج سطح کلی و به قرار زیر می باشند :

1- استانداردهای کارخانه ای
استانداردهایی هستند که توسط کارخانه برای تولید محصول و با هدف منافع کارخانه تدوین می گردند. استانداردهای کارخانه ای فقط در سطح کارخانه مورد پذیرش می باشند.

2- استانداردهای شرکتی
در برخی مواقع شرکت هایی از مجموعه چند واحد صنعتی ایجاد می شوند که به تدوین استانداردهای شرکتی می پردازند مانند :
 اتحادیه گاز آمریکا (AGA)
جامعه مهندسین خودرو (SAE)

3- استاندارد های ملی
استانداردهایی هستند که توسط مؤسسه استاندارد یک کشور با هدف حمایت از منافع جامعه در زمینه های مختلف تدوین می گردند. این استانداردها در کشور خود دارای اعتبار می باشند مانند :
استانداردهای ملی ایران ISIRI
استانداردهای ملی انگلستان BSI
استانداردهای ملی آلمان DIN

4- استانداردهای منطقه ای
عواملی نظیر موقعیت جغرافیایی، فرهنگ، سیاست و . . . برخی کشورها را بر آن داشت تا به طور مشترک مبادرت به تدوین استانداردهای منطقه ای نمایند که در کشور های آن منطقه مورد پذیرش می باشند. برخی از سازمان هایی که در این زمینه فعالیت می کنند عبارتند از :
اتحادیه استانداردسازی اروپا CEN
سازمان منطقه ای آفریقا برای استانداردسازی ARSO

5- استاندارد های بین المللی
روند رشد صنعت و تجارت کشورها را بیش از پیش به هم وابسته کرده است و برای ارتباطات بهتر، استانداردهای بین المللی به عنوان زبان مشترک توسط سازمان های بین المللی تدوین می گردند و مورد پذیرش تمامی کشورهای عضو آن سازمان ها می باشند. از جمله :
سازمان بین المللی استاندارد ISO
کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک IEC

/پایان قسمت اول/

ادامه دارد...