مطالبی کلی جهت بازرسی مخازن ذخیره مطابق با API 650

مطالبی کلی جهت بازرسی مخازن ذخیره مطابق با API 650

آئين نامه ها و استانداردهاي مورد استفاده

API Std.  650        : Welded Steel Tanks for Oil Storage

ASME Section v   : Nondestructive Examination

ASME Section IX : Welding & Brazing Qualifications

API Sec 2550        : Measurement & Calibration of Upright Cylindrical Tanks

SSPC                     : Steel Structures Painting Council

کليات

کلیه سازه های صنعتی از جمله مخازن ذخیره بايستی مطابق با دستورالعمل ارائه شده توسط کارفرما ساخته و بازرسی شوند. در بسیاری از موارد حدود مجاز جهت بازرسی مخازن ذخیره اتمسفریک که بالاتر از سطح زمین ساخته می شوند بر اساس استاندارد API Std. 650 که در اين مجال به آن پرداخته می شود ، می باشد.

ساخت مخزن بايد مطابق با الزامات بيان شده و نقشه هاي ساخت باشد . اگر هرگونه تعارضي بين مشخصات و نقشه ها موجود باشد وظیفه بازرس است که اين امر را به کارفرما گزارش داده و با مشورت با واحد طراحی این مشکلات حل شود .

کليه متريال و تجهيزات ارسال شده به سايت بايد به دقت از لحاظ کميت , اندازه و مشخصات با نقشه ها و اسناد ارسالي چک شده و مطابق با دستورالعمل ناظر کارفرما انبار شوند .

حمل ونقل متريال و تجهيزات بايد به دقت انجام شده تا آسيبي به آنها نرسد .

 کليه متريال , تجهيزات و جيگها که جهت ساخت استفاده مي شوند بايد قبل از استفاده به دقت چک شوند .

بازرسي ابعادي فونداسيون

      شکل , ارتفاع , شيب و ترازبودن فونداسيون بايد به دقت بررسي شود تا مدور بودن تانک حفظ شده و فونداسيون آن عاري از تابيدگي و چين خوردگي باشد . به همين دليل فونداسيون بايد نه تنها در شروع ساخت بلکه در مراحل مختلف ساخت نيز چک شود .

مرکز فونداسيون

نقطه مرکزی فوندانسیون بایستی با استفاده از نقاط مرجع موجود در سایت توسط نقشه بردار چک شود تا هیچ گونه انحرافی نسبت به مختصات ارائه شده در نقشه نداشته باشد.

شعاع پد تانک

شعاع پد تانک را بايد توسط متر در چند نقطه چك كرد .مطلب بسیار مهم که در تمام اندازه گیری ها بر روی مخازن باید در نظر گرفت این است که با توجه به این که در مناطق با دمای عمومی بالا مانند عسلویه و بندرعباس تمامی اندازه گیری ها باید در زمان مشخصی از روز انجام شود تا میزان خطا به حداقل خود برسد. همچنین در این مناطق استفاده از دوربین نقشه برداری به جای متر توصیه می گردد.

شيب فونداسيون تانک

فونداسيون تانک بايد مطابق با نقشه هاي ساخت شيب داده شود . در خصوص فوندانسیونها با زیر سازی به صورت سنگ دانه(کراش راک) بهتر است که پیش از ریزش سنگ دانه ها بر روی فوندانسیون شیب لایه زیر را بررسی کرد و پس از ریختن کراش راک و قبل از چیدمان ورقهای کف ، این شیب دوباره کنترل گردد. 

تراز كردن فونداسيون

مطابق با استاندارد اختلاف سطح ميان دو نقطه مجاور روي محيط كه به فاصله 10 متر از هم قرار گرفته اند نبايد از3 ± ميلي متر بيشتر باشد . از طرفي اختلاف سطح ميان هر دو نقطه مفروض روي محيط نيز نبايد از 6 ±  ميلي متر بيشتر باشد .

علامتگذاري مرکز و جهات

مرکز تانك ونقاط ˚0 , ˚90 , ˚180 و ˚270 در بازرسی و ساخت مخازن بسیار مهم بوده و باید از ابتدا طوری مشخص شوند که تا پایان مراحل ساخت این نقاط قابل شناسایی و ردیابی باشند.

چيدمان ورقهاي انولار و کف

1) در زمان چيدن ورقهاي کف و انولار بايد دقت شود تا آسيبي به فونداسيون تانك نرسد . سيمهاي پيانو را در امتداد زواياي ◦180-◦0 و ◦270-◦90 مي كشيم . اين سيمها به عنوان مبنا براي چيدن ورقهاي كف و تعيين موقعيت ورقهاي انولار روي فونداسيون بكار مي روند . ورق ريزي بايد از مرکز تانک به سوي محيط انجام شود .

2) به دليل کشيدگي جوشها ، مي توان روي هم افتادگي ورقهاي کف را بيشتر از ابعاد موجود در نقشه در نظر گرفت .

3) قطر بيروني ورقهاي آنولار مي تواند 20 تا 30 ميلي متر بيش از ابعاد موجود در نقشه باشد . این مورد در خصوص مخازن با قطر بزرگ توصیه می گردد . زیرا مطابق با استاندارد بایستی حداقل 50 میلیمتر ورق انولار از نشیمنگاه شل کورس اول بیرون تر باشد.

4) بعد از چيدن ورقهاي كف بايد محل اتصال آنها به فواصل 500 mm و به طول حداقل 25 mm خال جوش زده شود

5) ورقهاي آنولار مطابق با نقشه هاي كارگاهي و نقاطي كه روي فونداسيون معين شده ، چيده مي شوند . در خصوص چیدمان ورقهای انولار بایستی دقت داشت که نقطه ابتدایی نسبت به صفر فوندانسیون رعایت گردد. دلیل این امر لزوم رعایت فاصله بین درز جوش ورقهای انولار با درز جوش ورقهای شل می باشد.

6) قبل از چيدمان ورقهاي آنولار ، بايد ورقهاي پشت بند (back strip) را مطابق نقشه به آنها جوش داد . در خصوص خال جوش مربوط به ورقهای پشت بند تجربه شخصی من این است که بهتر است این خال جوش در قسمت داخلی جوش نباشد،بلکه در قسمت پشت ورق پشت بند زده شود. همچنین با استفاده از یک کاغذ معمولی درز آنولار چک شود تا فاصله ای بین این دو نباشد. این مورد به این دلیل مهم است که پس از جوشکاری در صورت وجود فاصله مقداری گل جوش در این ناحیه باقی می ماند که باعث می شود که مفسر فیلم رادیوگرافی در بعضی موارد آن را به اشتباه ، ایراد مربوط به جوشکاری در نظر بگیرد.

***: از دوستانی که در هر قسمتی از صنعت مشغول به تفسیر فیلم رادیوگرافی هستند خواهش می کنم زمانی که منبع و دلیل یک نشانه را در فیلمهای رادیوگرافی نمی داند ، قبل از اعلام تعمیر بیشتر تامل کنند و با اشخاصی که می شناسند مشورت کنند. در مورد تفسیر فیلمهای رادیوگرافی در سایت ......................، بسیاری از درزهای آنولار بدون دلیل و به اشتباه شکافته شد که این مورد باعث پایین آمدن استحکام ورقهای آنولار خواهد گردید.

جوشكاري صحيح ورقهاي آنولار و كف

1)اصولا ، جوشكاري از مركز تانك شروع شده و به سوي محيط تانك ادامه مي يابد .

2)محل هائي كه به دليل تنش هاي حرارتي ناشي از جوشكاري دچار پيچش و تغيير شكل شده اند را مي توان با استفاده از روش برگشت (back step) اصلاح كرد .

3)پاس اول جوشكاري بايد به صورت منقطع و در اندازه هاي حدودا 300 mm انجام شود . در پاسهاي دوم به بعد ، جوشكاري به صورت پيوسته انجام مي شود .

4)300 ميليمتر ابتدائي محل اتصال ورقهاي انولار به يكديگر (محل قرارگيري ورقهاي شل روي ورقهاي انولار) بايد كاملا جوشكاري شده و پيش از جوشكاري ورقهاي شل به انولار مورد بازرسي به وسیله پرتونگاری قرار گيرد .

5) بعد از تكميل جوشكاري ورقهاي شل ، بايد ورقهاي انولار را به طور كامل به ورقهاي كف جوش داد .

6) الگوي برشكاري و مونتاژ ورقهاي سه ورق بر روي هم   

 7) چيدمان و جوشكاري ورقهاي كف هيچ گونه محدوديتي نداشته و ارتباطي به چيدمان ورقهاي انولار ندارد ، بنحويكه جوشكاري ورقهاي كف را مي توان قبل از چيدن ورقهاي انولار تكميل كرد .

8) در تانكهاي داراي سقف شناور ، بعد از تكميل جوشكاري كف و بعد از مونتاژ حداقل يك كورس از ورقهاي شل ،مي توان ساخت سقف را شروع كرد . قبل از تكميل سقف ، ورقهاي انولار بايد به ورقهاي كف جوش شده و آزمايش شوند .

9) ورقهاي اسكچ مطابق با ابعاد واقعي در كارگاه بريده مي شوند .

10) برشكاري ورقهاي كف جهت قرارگيري Drain Sump بايد مطابق نقشه و توسط گروه عمران انجام شده و سپس نصب و جوشكاري Drain Sump آغاز شود .

11) بعد از جوشكاري ورقهاي كف ، مي توان Drain Sump را نصب كرد .

12) محل اتصال ورقهاي آنولار (جوشهاي لب به لب) بايد مطابق با دستورالعمل NDT توسط تست RT مورد بررسي قرار گيرد .

13) جوشكاري اتصالات ورقهاي آنولار بايد به روشي انجام شود که سبب هيچگونه پيچشي در اين ورقها نشود , بنابراين ورق آنولار بايد به طور كامل بر روي ورق پشت بند خوابيده و محل اتصال آنها جوشكاري شود . در ابتدا بايد پاسي از جوشکاري روي کليه ورقهاي آنولار انجام شود . بعد از سنباده زني و تميز کاري , مي توان پاسهاي بيشتري جوش داد .

14) جوشكاري ورقهاي آنولار به ورقهاي کف بعد از جوشكاري محل اتصال ورقهاي آنولار و جوشکاري ورقهاي آنولار به ورق شل شروع مي شود .

15) بعد از جوشکاري ورقهاي آنولار به يكديگر , و جوشکاري درزهاي عمودي ورقهاي کورس اول , و بعد از مونتاژ سه کورس از ورقهاي شل و جوشکاري دو رديف از درزهاي افقي ورقهاي شل , مي توان ورقهاي آنولار را به کورس اول ورقهاي شل جوش داد .

16) وقتي گوشه ورقها با شعله بريده مي شوند , بايد دقت کرد که ورق زيري صدمه نبيند . قبل از جوشكاري نهايي بايد كليه خال جوش ها را با سنگ تميز كرد .

 ورقهاي انولار

    جيگها بايد قبل از شروع جوشکاري ورقهاي انولار نصب شوند . 

ورقهاي کف

   كليه جيگ و بست ها بايد قبل از جوشکاري ورقهاي كف نصب شوند .

وکيوم تست

    جوشها پس از تکميل بايد به کمک جعبه خلاء و با استفاده از کف صابون تحت آزمايش خلاء قرار گيرند . فشار خلاء موجود در جعبه بايد حدود 400 mmHg  باشد .

کورسهاي اول , دوم و سوم

      نصب ورقهاي شل

 پيش از مونتاژ ورقهاي کورس اول ، بايد دايره اي مطابق با نقشه موقعيت , روي ورقهاي آنولار يا ديواره بتني علامتگذاري شود . بعد از علامتگذاري محل هر کدام از اتصالات ورقهاي شل را روي دايره مشخص نمائيد .جهت كنترل مدور بودن کورس هاي بعدي بايد دايره اي مرجع به فاصله 100 ميليمتر درون دايره اول علامتگذاري شود .

مونتاژ ورقهاي کورس اول , دوم و سوم

1) ورقهاي كورس اول توسط جرثقيل در موضعشان قرار گرفته و پس از تراز کردن , به زمين متصل مي شوند .    همزمان با مستقر کردن ورقها , بايد آنها را لب به لب هم قرار داده و موقتا توسط ورقهاي محکم به هم مونتاژ کرد .

2) مونتاژ موقت ورقهاي کورس اول به ورقهاي آنولار بايد توسط تکه هاي ورق  انجام شده و هيچ خال جوشي نبايد زده شود .

3) بعد از نصب کورس اول , اگر لبه ورقهاي شل روي هم بيافتد , بايد فاصله کافي بين ورقها (گپ) ايجاد شود .

4) بعد از نصب و قبل از جوشکاري ، مدور بودن ، تراز بودن و شاقول بودن ورقهاي كورس اول بايد چك شود .

5) جوشكاري اتصالات عمودي كورس اول بايد پيش از نصب ورقهاي كورس دوم تكميل شود .

6) نقطه شروع جهت نصب كورسهاي دوم به بعد بايد ◦90 نسبت به نقطه قبلي جابجا شود .

7) نصب كورس هاي بعدي بايد بعد از تكميل جوشكاري كورس قبلي انجام شود .

 جوشكاري صحيح ورقهاي شل

1) پاس اول كليه اتصالات عمودي بايد توسط روش برگشت (back step) و به صورت سر بالا انجام شود.جهت جوشكاري پاس هاي بعدي بايد ابتدا پاس قبلي توسط وایربرس تميز كاري شود .

2) بعد از تكميل پاس دوم اتصالات عمودي ، مي توان پاس اول را از سمت مخالف سنگ زد .

3) در كليه اتصالات جوشكاري عمودي و افقي بايد نفوذ كامل فلز جوش در فلز مادر صورت گيرد .

4) ترتيب جوشكاري ورقهاي شل بایستی طبق دستورالعمل کاری انجام پذیرد.

5) بعد از تكميل جوشكاري كورس دوم ، جهت سهولت دسترسي به درون تانك ، مي توان دريچه بازديد را روي كورس اول بريد (لبه هاي برشكاري شده سنگ زده شود) .

6) الكترودها بايد به مدت 2 ساعت و در دماي 250-300◦C نگه داشته شوند . دماي گرم كن هاي دستي بايد 80-100◦C باشد .(بهتراست به توسعه سازندگان الکترودکه برروی پاکت ها نوشته شده توجه شود).

استانداردهاي مونتاژ

1) ميزان عدم هم راستايي مجاز در ورقهاي شل به صورت زير مي باشد :

a) اتصالات عمودي

نبايد از 10% ضخامت ورق يا 1.6 ميليمتر بيشتر باشد .

b) اتصالات افقي

نبايد از 20% ضخامت ورق بالائي بيشتر باشد در مورد ورقهاي ضخيم تر از 19 ميليمتر نيز نبايد از 3.2 ميليمتر بيشتر شود .

مونتاژ سقف شناوري

نصب پايه هاي موقت 

1) مکان پايه هاي موقت (Temporary Roof Supports) بايد مطابق با نقشه روي عرشه پائيني علامتگذاري شود .

2) بعد از انجام بازرسي از موقعيت پايه هاي موقت ، جوشكاري آغاز مي شود .

3)  تنظيم موقعيت پايه ها با استفاده از ريسمان انجام مي شود .

 چيدمان ورقهاي عرشه پائيني سقف

1) چيدن ورقها مطابق نقشه انجام مي شود . بايد توجه شود که حد مجاز روي هم افتادگي ورقها بايد کاملا مطابق با اندازه هاي نشان داده شده در نقشه باشد .

جوشکاري عرشه پائيني سقف

ترتيب جوشکاري ورقها . بايد توجه داشت جهت جلوگيري از باد کردگي ورقها تعدادي از تقاطع ها (+) نبايد جوشکاري شوند , تنها بعد از اطمينان از اينکه هيچکدام از ورقها باد نکرده اند مي توان آنها را جوشکاري کرد .

سوار کردن حلقه ها (Rim Plates) , ديواره ها(bulk heads) و تراسها (truss)

1) به هنگام علامتگذاري موقعيت حلقه ها و ديواره هاي شعاعي روي ورقهاي عرشه پائيني , بايد موقعيت Rolling Ladder , Roof Drains و Gauge Pole نيز مشخص شود .

2) بعد از جوشکاري حلقه هاي ابتدائي , تراسها را سوار مي کنيم .

3) نصب حلقه هاي مياني مطابق با نقشه انجام مي شود .

4) ديواره هاي شعاعي را به صورت عمودي نصب مي کنيم .

5) بعد از جوشکاري ديواره هاي شعاعي , آنها را به حلقه ها جوش مي دهيم .

6) کليه جوشها بايد توسط گازوئيل تحت تست نشتي قرار گيرند .

7) چيدن ورقهاي عرشه بالائي سقف همانند عرشه پائيني است .

نصب پايه هاي دائمي (Pipe Supports)

1) علامتگذاري موقعيت پايه ها روي ميز کار مطابق نقشه انجام مي شود .

2) غلاف پايه ها بايد مطابق با نقشه به ورقهاي عرشه جوش داده شوند .

3) تنظيم يا تصحيح ارتفاع پايه ها و مونتاژ کردن آنها .

 برداشتن پايه هاي موقت

وقتي پايه هاي دائمي به طور كامل نصب شدند ، بايد پايه هاي موقت را برداشت .

نصب متعلقات

متعلقات مربوط به شل مخزن :

Shell Manhole , Water Sump , Nozzle

متعلقات مربوط به سقف شناور :

Deck manhole , Pontoon Manhole , Roof Drain , Emergency Drain

لازم است كه مكان قرارگيري متعلقاتي كه در بالا ذكر شد مطابق نقشه علامتگذاري شود .

كورسهاي چهارم به بالا

ورقهاي شل از کورس چهارم به بعد مرحله به مرحله مونتاژ و جوشکاري مي شوند .

تاپ انگل و بادبند

تاپ انگل

1- بعد از مونتاژ ورقهاي شل ، خال جوش زني بر روي تاپ انگل انجام شده و ورقهاي سخت كننده R مانند با خال جوش به تاپ انگل متصل مي شوند .

2- وقتي كه جوشكاري اتصالات عمودي كورسهاي چهارم به بالا تكميل شد ، اتصالات عمودي تاپ انگل نيز بايد جوشكاري شوند .

 بادبند

1- چون بادبندها از قبل به صورت مدور ساخته مي شود لبه هاي آنها جز در موارد ضروري نبايد بريده شود .

2- جوشكاري بادبندها به شل بايد قبل از جوشكاري اتصالات افقي تكميل شود . جوشكاري جوشهاي افقي بايد به صورت منقطع و به فواصل 1 متر انجام شود ولي در پاسهاي بعدي مي توان به صورت پيوسته جوشكاري كرد .

سيستم زه کشي سقف (Roof Drain System)

بعد از نصب پستهاي مربوط به سقف ، سيستم فاضلاب سقف و نگهدارنده ها مطابق با نقشه جوشكاري شده و بعد از تكميل جوشكاري توسط تست روغن نافذ آزمايش شوند .

سيستم آب بندي (Sealing System)

قبل از نصب سيستم آب بندي , کليه موانع را بايد از بالاي پونتونها برداشت . سيستمهاي آب بندي و پوشش ها بايد مطابق نقشه و دستورالعملهاي نصب مونتاژ شوند .

بازرسي و تستها

بازرسي و تست هاي مربوطه توسط ناظر کارفرما انجام مي شود . گزارش بازرسي و آزمايش ها بايد جهت بازنگري و تصويب به کارفرما ارائه شوند .

تست پر کردن مخزن با آب

موارد زير بايد قبل از انجام آزمايش چک شوند :

1) کليه جوشکاريها بايد تکميل شده باشند .

2) کليه تستهاي راديوگرافي بايد انجام شده باشند .

3) لوله کشي موقت جهت انجام تست بايد تکميل شده باشد .

4) تميزکاري درون تانک و برداشتن جيگهاي موقت انجام شده باشد .

5) کليه دريچه هاي موجود بر روي شل بايد توسط شيرها يا درپوشهاي مناسب مسدود شوند .

6) منهولهاي سقف بايد باز باشند .

7) همسطح بودن (تراز بودن) فونداسيون بايد در نقاطي مشخص اندازه گيري شود .

 دبي آب ورودي

جهت جلوگيري از نشست آني مخزن , ميزان افزايش ارتفاع آب در مخزن بايد کمتر از 5 متر در روز باشد .

 انجام بازرسي هنگام پر شدن مخزن

1) در صورت نشست فونداسيون پيمانکار بايد موضوع را فورا به ناظر گزارش دهد .

2) کنترل اينکه آيا آب از محل جوشکاريها نشت مي کند يا نه .

 تميزکاري

به محض تکميل ساخت , درون تانک بايد کاملا تميز شود .

 نوار پيچي

نوارپيچي بايد مطابق با استاندارد API 2550 و ASTM D-1220 انجام شود .

رنگ کاري

1) آماده سازي سطح و رنگ کاري بايد مطابق مشخصات مصوب NIOC انجام شود .

2) پيش از استفاده از آستر (جهت ممانعت از زنگ زدن تانک) , تانک بايد کاملا تميز بوده و عاري از آب و مواد باقيمانده خارجي و ته الکترودها باشد .