برای بزرگنمایی روی تصویر کلیک کنید
ظروف یکبار مصرف پلاستیکی قاتلان خاموش
پرتال فرهنگی اجتماعی شهردار ی گلپایگان
محققان معتقدند مواد شیمیایی موجود در ظروف يكبار مصرف پلاستيكي به‌علت دارا بودن مواد نفتي و خاصيت تجزيه‌ناپذيري آن بین ۵۰۰ تا هزار سال، به‌تدريج از طريق خاك23 وارد زنجيره غذايي انسان مي‌شود. هرچند كارشناسان زيست‌محيطي بارها هشدار داده‌اند كه استفاده از اين ظروف بايد در كشور ممنوع شود، با این وجود، در حال حاضر ايران يكي از پنج كشور اول دنيا در استفاده از ظروف يكبار مصرف است، اغلب مردم، بويژه در مراسم‌هاي مذهبي، جشن‌ها و سوگواري‌ها، از ظروف يكبار مصرف استفاده مي‌كنند و بعد از پایان مراسم و برنامه ها، بعضاً با صحنه های نازیبایی از این ظروف در کوچه ها و معابر، محیط های شهری و مسکونی و همچنین در طبیعت و محیط زیست مواجه می شویم.
ظروف پلاستيكي، به‌علت اين‌كه از منابع نفتي توليد مي‌شوند، سال‌هاي طولاني در خاك باقي مانده و جذب نمي‌شوند، البته بايد ظروفپلي اتيلن ترفتالات مثل بطري‌هاي آب معدني، نوشابه و دوغ را از اين ظروف جدا كرد، چرا كه اين بطري‌ها به‌علت ضخامت قابل قبولي كه دارند، بازيافت مي‌شوند.خوشبختانه تكنولوژي بازيافت ظروفپلي اتيلن در كشور راه‌اندازي شده است، به‌طوري كه هم‌اكنون در مشهد اين ظروف در مرحله بازيافت به شكل لايه‌هاي چيپس درآمده و براي ساخت وسايل مختلف مثل كليد برق و اسباب‌بازي به چين صادر مي‌شوند، اين درحالي است كه پلاستيك سبك و نازك به هيچ‌وجه و در هيچ جای دنيا قابل بازيافت نيست و پس از مصرف به‌عنوان زباله وارد خاك مي‌شود. وقتي اين ظروف به‌صورت زباله در خاك مي‌مانند و به شكل عايق عمل مي‌كنند، به عبارتي اين مواد از تبادل هوا ميان مولكول‌هاي خاك جلوگيري كرده و مانع تنفس طبيعي خاك مي‌شوند، بنابراين هرچه از نفوذ اين مواد به خاك بيشتر جلوگيري شود، به همان ميزان خاك نيز بهتر حفاظت خواهد شد، در غير اين صورت حتي اگر تجزيه هم شوند، مواد نفتي به‌عنوان يك ماده اضافي در خاك باقي مانده و تركيب طبيعي خاك را به‌هم مي‌زند .مهمترین معایب ظروف يك بار مصرف پلاستيكی عبارتند از : ۱٫ مشكل در بازیافت آن و مخاطرات زیست محیطی ۲٫ انتقال مواد مضر به غذا، در شرایط خاص و ایجاد بیماری هایی چون سرطان، عصبانيت، خستگي، بي‌خوابي، غير‌عادي شدن كروموزوم‌ها و كاهش پلاكت‌هاي خون
۹۵ درصد ظروف پلاستیکی، از جنس پلي استايرن هستند و بايد توجه داشت استايرن ماده اي است که دارای عوارض برگشت ناپذیر در بدن می باشد و در فرآیند تولید، مقداري باقی مانده و همراه با غذا وارد بدن شده و به مرور زمان تجمع و از حد تراکم مجاز براي انسان فراتر می رود. البته اگر در این ظروف مواد خشک ریخته شود ضرر کمتري به بدن می رساند ولی نوشیدن چاي داغ و همچنین نوشیدنی هاي اسیدي مثل نوشابه ها می تواند خطرناك باشد. چون ممکن است باعث آزادسازي مونومرها یا رادیکال هاي آزاد در غذا شود. همچنین غذا نباید بیشتر از ۲ ساعت در این ظروف باقی بماند .
ظروف تجزیه پذیر گیاهی و پوسیدنی:
این ظروف بر پایه ي نشاسته ذرت و گندم و سیب زمینی است . حدود ۹۱ درصد وزنی این مواد در مدت ۱۰۲ روز تجزیه شده و به محیط بر می گردند. از لحاظ فیزیکی تا دماي ۱۲۰ درجه مقاوم بوده و هیچگونه تغییري در شکل ظاهري آنها ایجاد نمی شود. این ظروف اگر چه كمي گران‌تر از ظروف يكبار مصرف پلاستيكي هستند، اما نه‌تنها مواد سمي و شيميايي ندارند بلکه طي چندين ماه در خاك تجزيه شده و حتي قابل خوردن می باشند. مزاياي استفاده از ظروف یکبار مصرف گیاهی:
پاكيزه نگه داشتن محيط زيست، ظروف گياهي پس از شش ماه، با خاك ادغام مي شوند و در مقايسه با ظروف يكبار مصرف پلاستيكي اين مدت زمان خيلي كوتاه است. حتي بعضي از كشورهاي اروپايي اين ظروف را پس از مصرف به عنوان خوراك به دام مي دهند.
سلامت و بهداشت جامعه
وابسته نبودن به صنعت نفت
توسعه بخش كشاورزي، زيرا توليد اين ظروف باعث توسعه كشاورزي خواهد شد.
پلیمر گياهي علاوه بر تولید ظروف يكبار مصرف گياهي برای توليد گلدان، البسه يكبار مصرف بيماران و .… استفاده مي شود. براي مثال در توليد گلدان، نشا را با گلدان گياهي داخل خاك قرار مي دهند كه به خاطر آن، هم گياه كمتر آسيب مي بيند هم به طبيعت لطمه اي وارد نمي شود. در توليد البسه يكبار مصرف بيماران نيز مي بينيم كه لباس آلوده بيمار را دفن مي كنند كه پوسيده مي شود و نيازي به بازيافت آن نخواهد بود . در حال حاضر در آلمان و ژاپن كيسه هاي گياهي توليد شده كه لباس آلوده بيمار را در آن قرار مي دهند و بدون اين كه نياز به تماس با دست و انتقال بيماري باشد، مستقيماً به ماشين لباسشويي بيمارستان منتقل مي شود پس از چند دقيقه كيسه حل شده و سپس لباس شسته مي شود. كاربرد ديگري كه اخيراً مورد توجه قرار گرفته در توليد اسباب بازي كودكان است كه اسباب بازي هاي ساخته شده با پلیمر طبيعي پس از تماس با دهان براي سلامت آنها خطرناك نخواهد بود.
آمارها حكايت از آن دارد كه ايران ظرفيت بالايي براي توليد گياهي اين ظروف دارد و مي‌توان با تغيير الگوي مصرف خانواده‌ها و وضع قوانين محدود كننده، توليد اين ظروف را از يك كارخانه فعال در حال حاضر به ده‌ها كارخانه مولد گسترش داد، چرا كه با وجود انحصاري بودن توليد ظروف گياهي، كشور ما توانسته است در زمره چند كشور توليد‌كننده اين مواد قرار گيرد.در پایان بایستی خاطر نشان شود که در بسیاري از کشورها استفاده و تولید ظروف یک بار مصرف پلاستیکی کاهش یافته است. بر همین اساس جايگزيني ظروف يكبار مصرف گياهي به جاي ظروف يكبار مصرف پلاستيكي يك ضرورت مورد تأکید قرار می گیرد.
