روش توليد ورمي‌کمپوست
روش توليد ورمي‌کمپوست:
ساده‌ترين روش توليدكرم ورمي‌کمپوست به شرح زير است:
1)بستر سازي: هر نوع موادي که به عنوان زيستگاه نسبتا پايدار کرم باشد بستر ناميده ميشود.
بستر کرمها بايد بر روي سطح صاف و شيبدار بتني و در سالن يا پوشش گلخانه‌اي ايجاد شود، بنابراين زمين مسطح بدون سنگ و کلوخ و خرده شيشه را مرطوب نموده و کاملا مي‌کوبند تا سفت شود و يا آن را با بتون به ارتفاع 15 سانتيمتر پوشش مي‌دهند. يک شيب %1 تا %2 مطلوب است به دليل اينکه فرايند شستشو آسانتر ميشود و تهيه آب کرم يا wormwash امکانپذير مي‌گردد.
بستر کرم بايد داراي شرايط زير باشد:
- قابليت جذب بالا: کرم توسط پوست تنفس مي‌کند در نتيجه مواد بستر بايد قابليت جذب آب بالايي داشته باشند.
- داراي تخلخل مناسب باشد: کرمها به اکسيژن نياز دارند در نتيجه اگر مواد بستر فشرده باشد نفوذ هوا کاهش يافته و تنفس کرم مختل ميشود. اندازه ذرات، شکل ذرات، بافت ذرات و سختي آن بر ميزان تخلخل موثر است.
- مقدار کم پروتئين و يا نيتروژن (نسبت بالاي کربن به نيتروژن): مواد پروتئين سريع شکسته شده و توليد گرما و اسيد مي‌نمايند که زندگي کرم را مختل مي‌نمايد لذا بستر بايد داراي نسبت بالاي کربن به نيتروژن باشد.
2) ايجاد سايبان از جنس آيرون شيت (پليت) يا پلاستيک گلخانه با پايه‌هاي فلزي و يا از جنس حصير و سرشاخه درخت با پايه‌هاي چوبي براي محافظت کرمها در برابر بارندگي و نور آفتاب. ارتفاع سايبان بسته به شيوه تخليه مواد آلي، مساحت مزرعه، نوع و جنس سايبان بين 2 تا 3 متر قابل تغيير است.
بهتر است از پلاستيک براي پوشانيدن سطح بستر استفاده نگردد، زيرا لايه پلاستيک باعث افزايش درجه حرارت و جمع شدن گازهاي مختلف در بستر ميشود.
3) ايجاد پشته‌اي از کود گاوي نيمه پوسيده به شکل گنبدي به عرض 70 سانتيمتر، ارتفاع 40 سانتيمتر و طول دلخواه و آبياري فراوان آن بمنظور خروج شيرابه کود. بستري با ابعاد يک متر در يک متر و با ارتفاع 40 سانتيمتر به 30 الي 35 کيلوگرم خوراک و ماده بستري نياز دارد. اين مقدار براي 1000 تا 1500 کرم خاکي کافي است که تکثير شده و عمل کمپوست‌سازي را از لايه‌هاي بالايي آغاز کند. چون کرمهاي قرمز تمايل دارند که از قسمت‌هاي سطحي بستر تغذيه نمايند، عمق بستر نبايد بيش از 30 تا 40 سانتيمتر باشد. اگر بستر عمق بيشتري داشته باشد مواد آلي فشرده و بصورت غيرهوازي تجزيه شده و توليد بوي نامطبوع و مواد سمي مي‌نمايد و در نهايت منجر به مرگ کرمها مي‌گردد.
4) ايجاد شيار در طول خط‌الراس پشته به عمق 15 سانتيمتر و ريختن کرمها به داخل آن و سپس بر گردانيدن کود روي کرمها.
5) جمعيت مناسب کرم جهت تکثير کرم 5-5/2 کيلوگرم در مترمربع است و نبايد بيشتر از پنج کيلوگرم باشد در جمعيت‌هاي کمتر توليد مثل کاهش مي‌يابد زيرا کرمها کمتر با يکديگر تماس مي‌يابند. جمعيت مناسب کرم جهت توليد كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) 10 – 5 کيلوگرم در مترمربع مي‌باشد. توليدکنندگان كرم پوسال(ورمي‌کمپوست) معمولا پنج کيلوگرم در مترمربع استفاده مي‌کنند و با دو برابر شدن جمعيت کرم بستر را نصف مي‌کنند. زمان لازم براي توليد کود آلي در دماي 25 درجه سلسيوس در حدود 5/1 تا 2 ماه خواهد بود و تقريبا نيمي از وزن پشته تبديل به كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) خواهد شد. کرمهاي قرمز تحت شرايط مطلوب مي‌توانند در يک روز معادل وزن خود تا دو برابر از زباله‌ها و بستر تغذيه کنند و %60 آنرا به كود ورمي‌کمپوست تبديل کرده و دفع‌کنند. خلاصه، هر عدد کرم بالغ قادر است در يکماه (سي روز) 23 گرم كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) توليد کند. اما بطور متوسط براي بازيافت هر يک کيلوگرم زباله غذايي در طول 24 ساعت حدودا به 2 کيلوگرم کرم خاکي نياز است؛ بنابراين مدت زمان لازم براي توليد كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) در بستر بستگي به ميزان کرم موجود در پشته‌ها دارد، نگهداري کرم درون پشته‌ها به دو منظور صورت مي‌پذيرد:
الف – افزايش جمعيت
ب- توليد کود آلي (كرم پوسال (ورمي‌کمپوست))
وزن اوليه کرمها درون پشته براي هدف اول به مراتب کمتر از هدف دوم است.
6) آبپاشي پشته بصورت روزانه به اندازه آبياري چمن به منظور ايجاد شرايط محيطي مناسب براي فعاليت کرمها و بلع غذا توسط آنها. روش مناسب براي آب‌رساني به پشته‌ها استفاده از شلنگ نرم پلي اتيلن شماره 16 مشکي و نصب آب پاش در سر آن و آبپاشي روي پشته‌ها است به طوري که رطوبت هر نقطه هميشه در حد %70 حفظ شود. زمان بين آب دهي تجربي است و با توجه به ميزان رطوبت تعيين ميشود. ولي هر نقطه بايد حداقل هفته‌اي 2 بار آب داده شود.
7) پس از گذشت حدود شش هفته كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) براي برداشت آماده ميشود. در مزارع كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) پس از سه الي چهار ماه مدفوع کرمي را برداشت مي‌نمايند. براي برداشت كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) ابتدا بايد جداسازي کرمها از پشته‌ها انجام شود، براي جداسازي کرمها از پشته‌ها لازم است بعد از اندکي هوادهي به بستر و کاهش رطوبت آن با استفاده از غربال دوار برقي که به همين منظور طراحي و ساخته شده است بستر سرند گردد. براي غربال کردن در مزارع کوچک مي‌توان از يک توري دو ميليمتري گالوانيزه نيز استفاده کرد، بمنظور حفظ کرمها لازم است از ابتداي بستر، هر روز نيم متر از بستر آبياري نشود تا کرمها رفته رفته به انتهاي بستر مهاجرت نمايند بعد از مهاجرت کرمها با هوادهي بستر و کاهش رطوبت آن اقدام به سرند نماييد در صورتيکه رطوبت بستر زياد باشد عمليات سرند بسيار مشکل خواهد شد.
8) براي جمع‌آوري کرمها مي‌توان با ايجاد يک ماهيچه از کود دامي نيمه پوسيده در کنار پشته‌اي که ديگر فاقد مواد غذايي لازم براي تغذيه کرمها است سبب مهاجرت کرمها از پشته قديمي به اين ماهيچه گرديد و پس از آن اقدام به ايجاد پشته‌هاي جديد و انتقال جمعيت کرم به اين پشته‌ها نمود. اگر کرم مجبور به زندگي در ميان زباله‌هايي باشد که خود توليد نموده در اينصورت نمي‌تواند به حيات سالم خود ادامه دهد؛ بنابراين بايد بستر را بطور مرتب عوض کرده و اجازه نداد که مدفوع کرم به ماده‌اي سمي براي کرمها تبديل شود.
9) براي توليد كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) در خانه مي‌توان از جعبه‌هاي چوبي، پلاستيکي و فلزي با ايجاد سوراخهايي با اندازه مناسب در کف و ديواره‌هاي آن براي انجام زهکشي استفاده کرد.
10) بعد از انجام سرند، كرم پوسال(ورمي‌کمپوست) که بصورت ذرات دانه‌بندي مي‌باشد در کيسه‌هاي پلاستيک 1 تا 20 کيلويي بسته‌بندي و به بازار عرضه مي‌گردد، بديهي است در صورت درخواست متقاضيان مي‌توان نسبت به غني‌سازي و استانداردکردن کميت عناصر غذايي آن بعد از نمونه برداري و تجزيه آن در آزمايشگاه اقدام و آن را براي محصولات گلخانه‌اي با نياز مشخص آماده نمود. رطوبت كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) در هنگام بسته‌بندي نبايد بيش از 20 درصد باشد.
