آشنایی کامل با واسکازین

دارندگان خودرو معمولا از تاریخ تعویض روغن موتور خود به صورت دوره ای آگاهی دارند و بیشتر افراد تصورشان بر این است که تنها روغن موتور نیاز به بررسی و تعویض دارد. از جمله سیالات مهم به غیر از روغن موتور می توان به روغن هیدرولیک، روغن گیربکس(واسکازین) و روغن ترمز اشاره کرد.
سوالی که مطرح می شود این است که آیا تعویض روغن گیربکس در نرمی و بی‌صدا کارکردن گیربکس موثر است؟ چگونه می‌توان فهمید که این سیالات خواص فیزیکی و شیمیایی خود را از دست داده اند یا خیر؟ در این مقاله پاسخ این سوالات را بررسی می کنیم.

روغن گیربکس چیست ؟

یکی از روغن‌های مورد استفاده در خودرو، روغن دنده یا واسکازین است. واسکازین کلمه روسی روغن دنده (Gear oil) می باشد. این روغن‌ها در گیربکس و دیفرانسیل خودرو استفاده می شود و با روغن موتور متفاوت است. در روغن دنده مواد افزودنی مخصوصی وجود دارد که از چرخ‌دنده‌ها و متعلقات آن‌ها در برابر فشار وارده محافظت می نماید. به دلیل اینکه روغن دنده مخصوص دیفرانسیل در شرایط سخت‌تری کار می‌کند، معمولا از روغن دنده گیربکس قوی‌تر است. روغن دنده نیز مانند روغن موتور مطابق با سطح کیفیت (API) و ویسکوزیته (گرانروی SAE) طبقه‌بندی می‌شود. این روغن روان‌ساز دارای گرانروی بسیار کم (حتی در دماهای پایین) می باشد و با فلزات موجود در جعبه ‌دنده (فولاد و آلیاژهای مس) به اندازه کافی سازگاری دارد.

زمان تعویض واسکازین

تعویض به موقع واسکازین باعث روان کارکردن گیربکس، افزایش عمر مفید قطعات، کاهش درجه حرارت گیربکس، کاهش سر و صدا و در نهایت بهبود عملکرد آن می‌شود؛ زمان تعویض آن هم بستگی به نوع روغن و گیربکس خودرو و شرایط مختلف آب و هوایی و نوع کارکرد آن دارد. به طور معمول هم‌زمان با تعویض دیسک و صفحه کلاچ واسکازین هم تعویض می گردد. با در نظر گرفتن اینکه متوسط عمر سیستم کلاچ به اندازه کارکرد ۱۰۰ هزار کیلومتر خودرو در داخل شهر و جاده باشد، پس در هر بار تعویض دیسک و صفحه کلاچ که همراه با باز شدن کامل گیربکس است، این سیال نیز تعویض می‌گردد.

گیربکس اتوماتیک

در مورد خودرو‌های دارای گیربکس اتوماتیک این موضوع کاملا متفاوت است. عملکرد این نوع گیربکس‌ها هیدرومکانیکی است و با استفاده از فشار روغن و تنظیم مقدار فشار آن، نیروی لازم را از موتور به چرخ‌ها منتقل می‌کند. تعویض دنده‌ها به وسیله تغییر مسیر و کنترل فشار جریان روغن در گیربکس توسط شیرهای الکترونیکی (شیر برقی) انجام می‌گردد. نرم‌افزاری که بر روی واحد الکترونیکی گیربکس (EGS) نصب است تمامی این اعمال و قسمت‌های مختلف را کنترل می کند.

به دلیل ورود ذرات گرد و غبار از منافذی که روغن از آن‌ها به بیرون نشت می‌کند، کارکردن طولانی‌مدت روغن در دمای بالا روغن گیربکس به سرعت دچار استهلاک می شود و خاصیت اولیه آن از بین می رود. پس بررسی و چک کردن آن همانند روغن موتور برای جلوگیری از آسیب های بیشتر بسیار حائز اهمیت است.

نشانه های تعویض و نشتی روغن گیربکس

رنگ مایع نشتی را بررسی کنید. رنگ روغن گیربکس در حالت عادی قرمزاست، اما در صورتی که زمان تعویض آن فرا رسیده باشد ممکن است به قهوه‌ای تغییر رنگ دهد. همین طور توجه کنید که رنگ دیگر مایعات خودرو مانند ضد یخ و مایع برف پاک کن نیز قرمز است، اما به وسیله بو و درجه غلظت این مواد، می‌توان تفاوت بین آن‌ها و روغن گیربکس را متوجه شد.

رنگ واسکازین

در مرحله دوم نیاز است که بو و غلظت مایع نشتی را بررسی کنید. روغن گیربکس یک مایع صاف و یکدست می باشد که وقتی آن را لمس کنید روغنی و چرب به نظر می‌رسد و شباهت زیادی به روغن موتور و روغن ترمز دارد و بوی آن شبیه به بوی نفت است. اما در صورتی که روغن گیربکس نیاز به تعویض داشته باشد بویی شبیه به روغن سوخته خواهد داشت. مورد دیگری که باید بررسی شود محلی که مایع از آن نشت کرده می باشد. روغن گیربکس به طور معمول از قسمت جلو و یا وسط ماشین نشت می‌کند. این یعنی در صورتی که در مکانی که خودرویتان را پارک کرده اید مقدار زیادی مایع قرمز رنگ را درست در پایین قسمت جلو یا وسط ماشین خود دیدید به احتمال اینکه مشکل نشت روغن گیربکس داشته باشید زیاد است.

توجه مداوم به نشانه ها و علائم خودرو بسیار مهم است. به طور مثال عملکرد ضعیف و کند گیربکس، ممکن است به دلیل سطح پایین روغن گیربکس خودرو باشد که معمولا از نشتی نشات می‌گیرد. در صورتی که گیربکس خودرو اصلا شروع به کار نمی‌کند، احتمالا روغن گیربکس تمام شده و همین مشکل هم ممکن است به دلیل نشتی باشد. فراموش نکنید که برای جلوگیری از نشت روغن نیاز به بررسی،تعمیر و نگهداری مداوم از خودرو نیاز است. قابل ذکر است بسته به میزان استفاده شما از اتومبیل، روغن گیربکس معمولا هر دوسال یا هر ۳۰۰۰۰ مایل (۵۰۰۰۰ کیلومتر) باید تعویض گردد.

نتیجه می گیریم که گاهی یه چک آپ ساده شما را از پرداخت هزینه های اضافی برای خودرو بی نیاز می کند.

در مقاله ای با عنوان رابطه مصرف سوخت با گیربکس می توانید اطلاعاتی راجع به انواع گیربکس و تاثیر آنها روی مصرف سوخت را مطالعه نمایید.