نگاهي به قانون پيشين و جديد ثبت اختراعات
جوان دلويي براساس قوانين و مقررات ثبتي كشور، اكتشاف و اختراع وسيله اي جديد، حق انحصاري كسي است كه اختراعي را پديد آورده باشد و آن شخص مي تواند تقاضاي ثبت اختراعش را بدهد تا آن اختراع به نامش ثبت شود. در ابتداي امسال قانون جديد ثبت اختراعات مصوب مجلس شوراي اسلامي لازم الاجرا شد كه با واكنش هايي از سوي كارشناسان، مسئولان و حقوق دانان مواجه شد. اين گزارش، نگاهي به قوانين و مقررات ثبت اختراعات و واكنش هاي مسئولان بعد از تصويب قانون جديد دارد.
يك كارشناس حقوق درباره قانون ثبت علايم و اختراعات مي گويد: براساس ماده ?? قانون ثبت علايم و اختراعات »هر كس مدعي يكي از موارد زير باشد، مي تواند تقاضاي ثبت بدهد ?- ابداع هر محصول صنعتي جديد ?- كشف هر وسيله جديد يا اعمال وسايل موجود به گونه اي جديد براي به دست آوردن يك محصولصنعتييافلاحتي«»جوادزاده« ادامه مي دهد: كسي كه طبق قانون ثبت علايم و اختراعات، تقاضاي ثبت اختراع به نام خود كند، مخترع شناخته مي شود، مگر اين كه خلاف ادعاي او در محاكم قضايي به اثبات برسد.وي با اشاره به ماده ?? اين قانون عنوان مي كند: براساس ماده ?? اين قانون »براي موارد زير نمي توان تقاضاي ثبت كرد ?- نقشه هاي مالي ?- هر اختراع يا تكميلي كه مخل انتظامات عمومي يا منافيعفتعموميباشد?-فرمولهاوترتيباتدارويي«وي اضافه مي كند: براي ثبت اختراع بايد اظهار نامه اي تنظيم كرد كه داراي مواردي از قبيل تنظيم شدن آن به زبان فارسي، درج نام، شغل، اقامتگاه و تابعيت درخواست كننده، موضوع اختراع، مدتي كه درخواست كننده مي خواهد براي اعتبار ورقه اختراع تخصيصدهد،بدونهيچقيدوشرطيو...ذكرشدهباشد.
وي تصريح مي كند: براساس ماده ?? قانون ثبت علايم و اختراعات »اظهار نامه ثبت وقتي قبول مي شود كه مخترع يا نماينده (براي متقاضيان غير ايراني) ?? هزار ريال براي اظهار نامه و لااقل حق الثبتي براي سال اول را به طور نقدي پرداخت كند. حقي كه براي اظهار نامه گرفته مي شود در هيچ موردي مستردنخواهدشد.«
وي بيان مي كند: مدت اعتبار ورقه اختراع به تقاضاي مخترع ?، ??، ??يا ?? سال خواهد بود و اين مدت بايد به طور صريح در ورقه اختراع قيد شود و مخترع يا قائم مقام قانوني او حق انحصاري ساخت يا فروشيااعماليااستفادهازاختراعخودراخواهدداشت.
اين كارشناس حقوق ادامه مي دهد: افراد داراي حق، طبق قانون ثبت علايم و اختراعات در زماني كه اختراع، جديد نباشد، كاربرد و استفاده صنعتي و فلاحتي نداشته باشد و يا وقتي كه ? سال از تاريخ صدور ورقه اختراع گذشته و به موقع از آن استفاده عملي نشده باشد، مي توانند تقاضاي صدور بطلان ورقه اختراعرابدهند.
به گفته وي طبق اين قانون دارنده ورقه اختراع مي تواند ملكيت يا حق استفاده از موضوع اختراع خود را به طور كلي يا جزئي به هر طريقي كه بخواهد، به ديگري منتقل كند.
وي بيان مي كند: رسيدگي به دعاوي حقوقي يا جزايي مربوط به اختراع يا علايم تجارتي در محاكم قضايي تهرانانجامميشود.
اما همان گونه كه در ابتداي اين گزارش اشاره شد، از ?? ارديبهشت ماه امسال قانون جديد ثبت اختراعات اجرايي شد كه براساس اين قانون، ثبت اختراع به صورت اعلامي انجام مي گيرد و اگر مخترعي تمايل داشته باشد، بعد از ثبت اعلامي از سوي سازمان ثبت اسناد و املاك كشور براي بررسي علمي اختراع و ارائه تسهيلات به دستگاه هاي مربوطه معرفي مي شود.
به گزارش خراسان و به گفته معاون اداره كل مالكيت صنعتي سازمان ثبت اسناد و املاك كشور، قانون جديد ثبت اختراعات از راهگشاترين قانون در حوزه ثبت اختراع است.
وي عنوان مي كند: در گذشته مخترعان با اين مشكل رو به رو بودند كه بعد از ارائه اختراع خود به مراجع مربوط، اختراعات مدت ها در همان وضعيت باقي مي ماند، بدون آن كه اقدامي براي بررسي و ثبتآنانج شود.
وي اضافه مي كند: هدفمان در قانون جديد ثبت اختراعات اين بوده كه اختراعات را به هر شكلي كه مي شود به ثبت رساند و بعد از ثبت اوليه اختراع، نهادهاي مرتبط با اختراع مورد نظر مي توانند نظرات علمي و تحقيقي خود را در مورد امكان تجاري سازي اختراع ارائه كنند.
وي مي گويد: مطابق ماده ?? قانون جديد ثبت اختراعات چنان چه متقاضي درخواست بهره برداري را از اختراع داشته باشد، اداره ثبت مي تواند اين درخواست را به مراجع و دستگاه هاي مربوط منعكس كند كه آيا اجازه بهره برداري از اختراع وجود دارد يا خير و در صورت تأييد، نسبت به صدور پروانه بهره بردارياقدامشود.
وي اظهار مي كند: به عقيده بعضي از كارشناسان، پيش از اين كه گواهي ثبت صادر شود، اختراع بايد از بعد علمي هم مورد تأييد واقع شود كه در اين زمينه وزارت علوم بيشترين انتقادات را به اين قانون دارد.
وي عنوان مي كند: قانون جديد ثبت اختراعات به منزله پايان سر در گمي محققان و مخترعان در كشور است كه تا پيش از اين حتي نمي دانستند براي ثبت اختراع خود به چه نهادي مراجعه كنند، اما در حال حاضر حداقل مي دانند كه مجري و متولي اين قانون سازمان ثبت اسناد است.
دكتر مير كوهي، معاون امور حقوقي وزير دادگستري در گفت و گو با خراسان با بيان اين كه قانون جديد ثبت اختراعات نمي تواند خالي از اشكال و ايراد باشد، اظهار مي كند: به طور كلي اين قانون به مدت ? سال و به طور آزمايشي اجرا مي شود و در مدت اين ? سال نهادهاي مربوط مي توانند با اجراي اين قانون ايرادهاي احتمالي را مشخص و منعكس كنند.وي تصريح مي كند: در اين قانون، مجازات ها و برخورد با سوء استفاده كنندگان از اختراعات و ابتكارات تقويت شده است كه اين مورد يكي از مهم ترين دغدغه هايي است كه مخترعان با آن رو به رو هستند.
»قرباني« عضو كميسيون حقوقي مجلس نيز در گفت و گو با خراسان عنوان مي كند: به طور كلي فرآيند ثبت زير نظر قوه قضاييه انجام مي شود و قانون ثبت اختراع قانوني است كه دولت آن را ارائه كرده است و به نظر مي رسد كه در دفاع از حقوق مخترعان و جلوگيري از سوء استفاده هاي احتمالي تأثير گذار باشد و خلاءهاي قانوني كه در قانون ثبت اختراعات گذشته وجود داشته را برطرف كند.
