شرحی بر وضعیت و چشم انداز های موجود در صنعت موتور سیکلت ایران

صنعت موتورسيكلت ايران طي سال های اخير با تحولات گسترده أي همراه بوده است. عدم مداخله دولت و حضور كمرنگ آن در عرصه توليد موتورسيكلت و رقابتي نمودن اين حوزه يكي از شاخصه های مهم اين صنعت در ايران بوده و تولیدکنندگان موتور سيكلت در ايران می توانند مدعی حضور در فضائی کاملاً رقابتی و غیردولتی باشند.

موضوع مهم دیگری که تحولات گسترده این صنف را می توان با آن مرتبط دانست، عبارت است از تقاضای چشمگیر بازار. ميزان افزایش قابل توجه تقاضا در طول سال های اخیر، مجموعه شرایطی را براي توليد كنندگان متصور نموده كه باعث ایجاد تكثر در عرصه ساخت گشته و محصولات متنوعی را برای سلایق مختلف موجود در بازار فراهم آورده است.

به درستی می توان گفت موتورسيكلت به سبـــب پيچيدگي های زندگي امروزي و مناسبات حاکم بر جامعه کالائی مهم و پراهمیت تلقي مي گردد.

تفاوت بازار كنوني و گذشته اين محصول بسیار مشهود می باشد، كافي است نگاهي هرچند اجمالي به اصناف مرتبط با اين صنعت بياندازيم ، شركت هاي توليد كننده به سبب جذابيت هاي پنهان و آشكار بازار و ارزش افزوده قابل توجه ماحصل فروش، به توسعه فعالیت های خود روي آورده و به گسترش هرچه بيشتر بازارهاي خود مي انديشند.

عمده فروشان، به توليد روی آورده و به صورت مشترك يا مستقل به مونتاژ و ساخت موتورسیکلت مشغولند، خرده فروشان تبديل به توزيع كنندگان و فروشندگان منطقه أي شده و جالب آنكه تعميركاران و اصناف خدماتي نیز براي خود بساط خرده فروشي مهيا نمـــوده اند و به عينه مشاهده مي گردد كه بسياري از كسبه و تجار صنوف ديگر نیز به سبب چشم انداز مناسب ايـــن بازار ، قسمت و يا سهم عمده اي از سرمايه و نیروی کار خود را به سوي اين بازار سوق داده اند.

• اهمیت استفاده از موتورسیکلت در بسیاری از امور روزمره مشهود و پیداست، تسریع در رفت و آمدهای درون شهری، حمل و نقل کالا ،تسهیل در امور خدماتی نظیر وصول مطالبات، توزیع مواد غذایی، پیگیری و انجام اموراداری و همچنین سهولت در امور کشاورزی و روستائی. . . از مصادیق کلی کاربردهای این کالا قلمداد گردیده و بازتاب دهنده نقش و اهمیت موتورسیکلت در جوامعه امروزی می باشد.
• با تمام چشم انداز های مثبتی که برای بازار موتورسیکلت کشور می توان متصور نمود، متاسفانه تولید کنندگانی وجود دارند که نگاه آنان به بازار غیر کارشناسی است، آنان بیشتر چشم به دخل روزانه دارند تا بهبود شرایط کیفی این محصول و کسب رضایت خاطر مصرف کنندگان، در برابر این نگاه نیز شرکت های ریشه داری قرار دارند که به تثبیت جایگاه خود در بازار می اندیشند و شرط تثبیت خود را توجه اساسی به مسائل کیفی و برآوردن کردن توقعات و نیازهای مصرف کنندگان می پندارند.
• حضور پایدار در اين بازار متعلق به كساني است كه عاقبت انديشند نه روز انديش، كيفيت و كميت دو بال يك پروازند، این عوامل مي بايست به اتفاق به كار گرفته شوند، فروش و خدمات هردو شرط موفقيت می باشند، آنان كه در برنامه ریزی و فعالیت های خود براساس نیاز های بازار و خواسته های مشتريان عمل می نمایند، به حضور مستمر خود نظر دارند نه صرفاً تجار و واسطه هائی كه نگاه انتفاعی و سودجویانه به اين بازار دارند. برای شرکت ها و فروشندگان حاضر در عرصه صنعت موتورسیکلت توجه به طبقه مزد بگير جامعه، يعني كارگران، كارمندان و معلمان وهمچنين نسل نو جمعيت می بایستی هم استراتژي تلقي گردد و هم تاكتيك، هرگونه برنامه ريزي براي توزيع و فروش بدون در نظر گرفتن ويژگي هاي درآمدي و ماهيتي اين طبقه نتایج خوشایندی را در پی نخواهد داشت است .
• با يك نگاه كلي بر روابط و مناسبات حاكم بر عرصه توليد و توزیع مشاهده مي گردد، بازار موتورسيكلت ايران در حال حاضر به دليل كاركردهاي كنوني به سهم هاي كوچك تقسيم گرديده و به استثناء چند توليد كننده بزرگ كه به واسطه توانائي هاي بالاي مالي و امكانات قابل توجه، خود را از ديگران مجزا نموده اند، الباقي شرکت ها با سهم های کوچکتر به فعاليت در اين عرصه مشغولند. برای اثبات این موضوع کافی است نگاهی به آمار توزیع کارخانجات تولید کننده موتورسیکلت در شش ماه ابتدائی سال1390 بیاندازیم، این آمار موید آن است که حدود50 درصد از سهم توزیع بازار موتورسیکلت ایران در اختیار 12 شرکت بوده و در 50 درصد الباقی حدود 80 شرکت سهیم می باشند.
• برخی شاخصه و مولفه های کنونی در جامعه نظیر هدفمند کردن یارانه ها، افزایش نسبی قیمت ها، سهمیه سوخت و از طرفی پیچیده گی های فراوان معضلات شهری نظیر ترافیک و همچنین تغییر سلیقه مصرف کنندگان، چشم انداز روشنی را برای صنعت موتورسیکلت در طی سال های آینده متصور نموده است .این موضوع را ورود رقبای جدید به بازار طی چند ماه اخیر و همچنین اخبار به دست رسیده مبنی بر شروع به فعالیت چند شرکت تازه تاسیس دیگر در آینده ای بسیار نزدیک تائید می نماید.
• همانگونه كه گفته شد اين بازار متعلق به كساني است كه نگاه استراتژيك و دراز مدت به آن دارند، نه آناني كه تفكرشان صرفا" تاكتيكي و روز آمد" است. انتفاع و سهم از اين بازار متعلق به كساني است كه بتوانند ازتضادهاي موجود دراين بازار استفاده نمايند، موضوعاتی چون" کثرت جمعيت، بيكاری، وابستگی جمعيت غير فعال به جمعيت فعال، هزينه هاي هنگفت غذائي، بهداشتي، مــــسكن و مواد سوختي(بنزين)، اطلاعات پیرامونی اين بازار می باشند، فعالین و افراد تاثیر گذار این بازار به این داده ها توجه نموده و از محل تحلیل آنان نسبت به افزایش سهم بازار داخلی استفاده می نمایند، توليدكننده موفق مي بايست اين داده ها را از حاشيه به متن آورده و آنان را به ابزاری در چارچوب تحقق اهداف خود بدل نمايد و خلاصه آن که برای تحلیل و بررسی پدیده ای مثل بازار، نمی توان از نسخه ای جزء خود بازار و ساز و کارهای اجرائی آن استفاده نمود و به درستی آنکه منطق تحولات را می بایستی در خود بازار جستجو نمود.