ویژگی های الیاف

به هر رشته ی نازک پشم گوسفند و هم چنین رشته باریک پنبه که برای ریسیدن نخ، تولید پتو و پارچه استفاده می شود لیف می گویند در واقع لیف ماده ی اولیه ی صنایع نساجی می باشد و نسبت طول به قطر آن زیاد است؛ کلمه ی الیاف جمع کلمه ی لیف می باشد.

الیافی که در نساجی به کار می روند به دو دسته ی الیاف طبیعی و الیاف شیمیایی تقسیم می شوند هم چنین هریک از الیاف طبیعی و شیمیایی نیز به گروه های کوچک تری تقسیم می شوند در ادامه به تغریف الیاف طبیعی و شیمیایی می پردازیم:

الیاف طبیعی

الیاف طبیعی نیز به سه دسته الیاف حیوانی، گیاهی و معدنی تقسیم می شوند، الیاف طبیعی به الیافی گفته می شود که به صورت لیف در طبیعت وجود دارند و به همان صورتی که در طبیعت وجود دارند قابل استفاده و تبدیل به نخ، پتو و پارچه در صنعت نساجی و کارخانه پتو هستند.

• الیاف حیوانی

الیاف حیوانی از پروتئین ساخته شده اند زیرا همه ی اجزاء بدن حیوانات مانند پشم، مو،گوشت و استخوان از پروتئین تشکیل شده اند و منشاء تولید این الیاف حیوانات هستند؛ الیاف حیوانی نیز به دو دسته الیاف مویی و الیاف ابریشم تقسیم می شوند که الیاف مویی نیز خود شامل سه دسته مو، پشم و موهر(کرک) هستند و از مو، پشم و کرک بدن حیوانات ساخته می شوند و الیاف ابریشم توسط کرم های ابریشم تولید می شوند.

موهر یا کرک ظریف تر از پشم است و از حیواناتی مانند بز، شتر و خرگوش به دست می آید. الیاف ابریشمی بسیار گران قیمت هستند و توسط کرم ابریشم ساخته می شوند این الیاف تنها لیف یکسره طبیعی می باشد.

• الیاف گیاهی

الیاف گیاهی از گیاهان ساخته می شود ماده ی اصلی تشکیل دهنده الیاف گیاهی سلولز می باشد و این الیاف مهم ترین الیافی هستند که در صنعت نساجی استفاده می شود الیاف گیاهی بر این اساس که از کدام قسمت گیاه به دست می آیند به چهار دسته الیاف دانه ای، ساقه ای، برگی و میوه ای تقسیم می شوند.

• الیاف معدنی

الیاف معدنی از زمین و منابع معدنی به دست می آیند؛ آزبست که به پنبه نسوز معروف است از مهم ترین الیاف معدنی است که در تولید پارچه ها و پتو های نسوز و ضد آتش به کار می رود الیاف معدنی مانند الیاف حیوانی و گیاهی تنوع ندارند.

الیاف شیمیایی

الیاف شیمیایی به الیافی گفته می شود که ماده ی اولیه آنها در طبیعت وجود دارد ولی به صورت لیف در نساجی قابل استفاده نمی باشد و لازم است به روش های مکانیکی و شیمیایی در صنایع تولید الیاف به لیف قابل استفاده در صنعت نساجی تبدیل شوند الیاف شیمیایی نیز به دو دسته الیاف مصنوعی و الیاف بازیافته تقسیم می شوند.

• الیاف مصنوعی

مواد اولیه الیاف مصنوعی در طبیعت وجود دارد ولی به طور مستقیم قابل تبدیل به لیف نمی باشد بلکه باید با عملیات مکانیکی و شیمیایی به ماده قابل تبدیل به لیف نساجی شود.

• الیاف بازیافته

الیاف بازیافته به الیافی گفته می شود که ماده اولیه آن در طبیعت وجود دارد ولی به صورت لیف نمی باشد و لازم است با عملیات شیمیایی و مکانیکی و بدون اینکه تغییری در شکل مولکول های ماده اولیه به وجود بیاید به لیف تبدیل شود و قابل استفاده در صنایع نساجی شود.

شکل ظاهری الیاف

طول و عرض و هم چنین کیفیت سطحی لیف در خاصیت آن بسیار تأثیرگذار است  در ادامه شکل ظاهری و کیفیت سطحی بعضی از الیاف را توضیح می دهیم:

الیاف پشمی: الیاف پشمی دارای فر و موج هستند که باعث گرمی فوق العاده بالای پتو های پشمی و لباس های پشمی می شوند، سطح الیاف پشم دارای فلس هایی است که عامل نمدی شدن پشم هستند در واقع هنگامی که مثلا پشم را آغشته به آب و مواد نرم کننده کنیم و ماساژ دهیم فلس های الیاف پشم در هم می روند و پشم حالت نمدی پیدا می کند.

الیاف پنبه: مقطع عرضی الیاف پنبه به شکل لوبیا می باشد و شکل طولی الیاف آن به صورت یک نوار با پیچ و تاب است.

الیاف ابریشم: این الیاف دارای طول بلندی هستند و الیاف ابریشم تنها لیف یکسره طبیعی می باشند و بسیار براق هستند و جلای خاصی دارند و مقطع عرضی آنها به شکل مثلث می باشد.

الیاف اکریلیک: الیاف اکریلیک به صورت سطح مقطع دایره ای یا دمبلی تولید می شوند و بسته به روش تولید این الیاف شکل سطح مقطع این الیاف متفاوت است.

الیاف پلی استر: الیاف پلی استر از نوع الیاف مصنوعی هستند که بیشتر با سطح صاف و سطح مقطع دایره ای تولید می شوند ولی به طور کلی با هر شکل طولی و سطح مقطع دلخواه قابل تولید هستند.

الیاف نایلون: الیاف نایلونی نیز مانند الیاف پلی استر می توانند با شکل طولی و سطح مقطع دلخواه تولید شوند ولی معمولا به صورت صاف و با سطح مقطع دایره ای تولید می شوند.

الیاف ویسکوزریون:این الیاف معمولا دارای سطح مقطع دندانه دار هستند.

به طور کلی هرچه سطح مقطع الیاف به دایره ای نزدیک تر باشد زیر دست الیاف نرم تر می باشد هم چنین شکل سطح مقطع الیاف در براقیت ، جلا، کیفیت و نرم بودن نخ  بسیار اثرگذار است.

روش های شناسایی الیاف

برای شناسایی جنس الیاف روش های مختلفی وجود دارد که بعضی از روش های آن مقدماتی هستند مانند روش میکروسکوپی، روش سوزاندن و روش حلالیت که در ادامه هر کدام را به طور مختصر توضیح می دهیم:

روش میکروسکوپی: در این روش سطح مقطع طولی و عرضی الیاف با استفاده از میکروسکوپ مشاهده می شود و با توجه به شکل آن جنس لیف مشخص می شود.

روش سوزاندن: در این روش با سوزاندن الیاف و مشاهده ی رفتار الیافی که در حال سوختن است مانند نحوه ی سوختن، بوی حاصل از سوختن الیاف، شکل و رنگ باقی مانده حاصل از سوختن ، نوع الیاف قابل تشخیص می باشد.

روش حلالیت: این روش در واقع مکمل دو روش قبلی می باشد و با استفاده از این روش میتوان به نتیجه ی مناسب دست یافت به این صورت که الیاف های مختلف قابلیت حل شدن در حلال های خاصی دارند بنابراین یکی از روش های شناسایی الیاف بررسی حلالیت الیاف در حلال ویژه آن می باشد.