ویژگی الیاف پشمی

الیاف پشمی در بافت پتو های پشمی بسیار استفاده می شوند و جزء الیاف حیوانی می باشند و به الیاف حیوانی، الیاف پروتئینی نیز می گویند زیرا ماده ی سازنده ی الیاف حیوانی، پلیمر طبیعی پروتئین می باشد. الیاف حیوانی همان طور که از اسمش پیداست از حیوانات به دست می آیند و به دو دسته ی الیاف ابریشم و مویی تقسیم می شوند که الیاف ابریشم توسط کرم ابریشم به وجود می آیند و به صورت فیلامنت و یکسره می باشند و از کنار هم قرار گرفتن چند فیلامنت، نخ ابریشم تولید می شود و در صنعت پارچه بافی مورد استفاده قرار می گیرد.

الیاف مویی از انواع چهارپایان مانند بز، شتر، گوسفند، خرگوش به دست می آیند که این الیاف وقتی از بدن حیوان گرفته می شوند ابتدا به نخ تبدیل می شوند و سپس از آن، پارچه تولید می شود.

الیاف پشمی از قدیمی ترین الیافی هستند که برای تولید پتو، زیرانداز، لباس مورد استفاده قرار می گیرند. یکی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار در کیفیت پشم گوسفند، نژاد گوسفند می باشد زیرا از نظر ضخامت، طول و خواص فیزیکی، پشم هر نژادی از گوسفند با نژاد دیگر متفاوت است. بهترین و ظریف ترین پشم مربوط به نژاد مرینوس می باشد که به پشم به دست آمده از این نژاد گوسفند، پشم مرینوس می گویند؛ گوسفندان نژاد مرینوس در کشور های آفریقای جنوبی،استرالیا وزلاندنو پرورش داده می شوند.

عامل دیگری که بر کیفیت پشم تاثیر میگذارد تغذیه ی گوسفند می باشد به طور مثال علوفه ای که گوسفند از مراتع گیاهان و چمن زار ها تغذیه می کند بهتر از علوفه ای است که به صورت خشک به گوسفند داده شود؛ عامل دیگر خاک می باشد زیرا خاک یا زمینی که گوسفند در آن رشد می کند بر روی کیفیت پشم اثر می گذارد به طور مثال پشم گوسفندانی که در خاک های رسی پرورش داده می شوند، حالت اسفنجی دارد در حالی که گوسفندانی که در مراتع سرسبز پرورش داده می شوند دارای پشمی تمیز و نرم هستند و گوسفندانی که در زمین های گچی زندگی می کنند دارای پشمی ضخیم و دارای گرد و خاک هستند ولی به دلیل وجود کلسیم در خاک های گچی، رشد آنها سریع می باشد.

آب و هوا آخرین عاملی است که بر کیفیت پشم گوسفندان اثر می گذارد، در آب و هوای گرم و خشک پشم گوسفند ظریف می باشد و در آب و هوای مرطوب و سرد پشم گوسفندان ضخیم می شود.

 خصوصیات الیاف پشم

طول الیاف پشم: یکی از عوامل مهم در کیفیت پشم، طول آن می باشد که به عوامل مختلفی از جمله تغذیه ی گوسفند، نژاد گوسفند، شرایط آب و هوایی و فاصله ی بین دو چین پشم بستگی دارد هر چه قدر که مدت زمان رویش پشم بر روی بدن گوسفند طولانی تر باشد، طول پشم بلندتر است؛ منظور از طول پشم همان طول پشم یکساله می باشد، برای اندازه گیری طول پشم باید دوسر آن را کشید تا فروموج آن از بین برود و صاف شود سپس فاصله ی بین دو سر لیف را اندازه گیری و به عنوان طول لیف پشم در نظر می گیرند.

ضخامت الیاف پشم: یکی دیگر از عوامل تعیین کننده ی کیفیت پشم، ضخامت یا قطر آن می باشد که هر قدر الیاف پشم ظریف تر باشد آن پشم مرغوب تر و گران تر است، ضخامت پشم به نژاد گوسفند و محل رویش پشم بر روی بدن گوسفند بستگی دارد و هرچه طول الیاف پشم بیشتر باشد قطر آن هم بیشتر است.

مقاومت الیاف پشم: مقاومت کششی پشم به ضخامت و قطر آن بستگی دارد و الیاف پشم هنگامی که رطوبت جذب می کنند مقاومت شان کاهش می یابد و تا 20 درصد مقاومت خود را از دست می دهند.

تجعد الیاف پشم: تجعد الیاف ظریف از الیاف ضخیم بیشتر است؛ به فر و موج الیاف پشم تجعد می گویند و تجعد باعث نرمی ، گرمی ، عایق بودن و درگیری بهتر این الیاف با یکدیگر در هنگام ریسندگی می شود.

خاصیت کشسانی و ارتجاعی الیاف پشم: الیاف پشم در بین الیاف نساجی خاصیت کشسانی و ارتجاعی بالایی دارند و جنس این الیاف از یک نوع  پروتئین می باشد که نامش کراتین است و مولکول کراتین در داخل لیف پشم به صورت مارپیچی قرار گرفته است، زمانی که یک لیف پشم را تحت کشش قرار دهیم در ابتدا فر و موج لیف باز می شود و وقتی که کاملا موج آن باز و صاف شد، نیروی کششی که به پشم وارد شده است باعث مستقیم شدن کراتین که به شکل مارپیچی است می شود و هنگامی که نیروی کششی وارد شده به پشم از بین برود، کراتین پشم به حالت مارپیچی اولیه برمی گردد و اگر لیف آزاد شود تجعد پشم به شکل اول برمی گردد.

گرمی الیاف پشم: یکی از مهم ترین ویژگی های الیاف پشم گرم بودن آنهاست و تجعد و موج الیاف پشم باعث می شود که توده ی الیاف پشم حجیم بوده و هوای زیادی را درون خود محبوس کند و این هوای محبوس شده مانند یک عایق عمل می کند و بدن را بسیار گرم نگه می دارد و از انتقال حرارت بدن به اطراف جلوگیری می کند به همین دلیل لباس ها و پتو های پشمی که با استفاده از نخ پشمی بافته می شوند بسیار گرم هستند و برای فصل زمستان مناسب اند.

جلا و درخشندگی الیاف پشم: معمولا انواع  پشم دارای درخشندگی و جلای ویژه ای هستند و درخشندگی و جلای الیاف پشم بستگی به میزان انعکاس نور فلس های پشم دارد و هرچه قدر انعکاس نور از سطح فلس های پشم بیشتر باشد پشم دارای جلا و درخشندگی بیشتری است، به طور کلی هرچه پشم ضخیم تر باشد فلس های سطح آن بزرگتر و سطح انعکاس نور فلس های بزرگتر بیشتر و در نتیجه جلا و درخشندگی بیشتری دارد.

جذب رطوبت الیاف پشم:  الیاف پشم در بین الیاف طبیعی، جذب رطوبت بسیار بالایی دارند و این الیاف قادرند تا 30 درصد وزن خود را آب جذب کنند بدون آنکه آبی از آنها بچکد و میزان جذب رطوبت الیاف پشم در هنگام خرید و فروش بسیار حائز اهمیت است به همین دلیل در هنگام خرید و فروش پشم، میزان جذب رطوبت آن باید بین فروشنده و خریدار مورد توافق قرار گیرد.