خصوصیات الیاف پلی آمید (نایلون) و کاربرد های آن

الیاف مصنوعی الیافی هستند که پلیمر آنها  در طبیعت موجود نیست و هم چنین به صورت طبیعی به شکل لیف نمی باشند یعنی در ابتدا باید پلیمر الیاف مصنوعی به صورت صنعتی تولید شود و سپس پلیمر تولید شده به لیف تبدیل شود. از نظر ساختمان مولکولی انواع مختلفی از الیاف مصنوعی مانند پلی استر ها، اکریلیک ها، پلی آمید ها، پلی پروپیلن، تفلون و... وجود دارند که برای مصارف نساجی و تولید نخ، پتو و پارچه تولید و عرضه می شوند. الیاف پلی استر، اکریلیک و پلی آمید (نایلون ها) از پر مصرف ترین الیاف مصنوعی در صنایع نساجی، پتو و پوشاک هستند. در ادامه قصد داریم الیاف پلی آمید را به طور مختصر توضیح دهیم.

الیاف پلی آمید

دو نوع معروف و پر مصرف الیاف پلی آمید، نایلون 66 و نایلون 6 می باشند که علاوه بر مصارف نساجی ، مصارف صنعتی نیز دارند. نایلون66 از یک اسید آلی به نام اسید ادیپیک و یک دی آمین به نام هگزامتیلن دی آمین تشکیل شده است که با یکدیگر واکنش داده اند و از واکنش آنها نایلون 66 و آب تولید می شود ولی نایلون 6 از پلیمریزاسیون کاپرولاکتام که یک مولکول بسته است تولید می شود. مزیت نایلون 6 نسبت به نایلون 66 این است که روش تولید نایلون 6 آسان تر است.

خصوصیات الیاف نایلون

اثر نور خورشید: اگر نایلون به مدت طولانی در برابر نور خورشید قرار بگیرد مقاومت آن کاهش می یابد و نور خورشید بر مقاومت الیاف نایلون تأثیرگذار است.

تورم: بر خلاف سایر الیاف، تورم طولی الیاف نایلون بیشتر از تورم قطری آن است و الیاف نایلون در اثر جذب رطوبت متورم می شوند.

جذب رطوبت: جذب رطوبت الیاف نایلون در شرایط استاندارد حدود 4.5 درصد است و نایلون در مقایسه با الیاف طبیعی دارای جذب رطوبت کمی می باشد.

اثر حرارت بر نایلون: الیاف نایلون در حرارت 150 درجه ی سانتی گراد تا چند ساعت دوام می آورند و سپس شروع به تغییر رنگ و زرد شدن می کنند و مقاومت این الیاف در برابر حرارت بسیار خوب است. اگر نایلون را در مجاورت هوا یا آب حرارت دهیم استحکام آن کاهش می یابد ولی اگر این الیاف را در خلأ حرارت دهیم تا دمای 200 درجه ی سانتی گراد هم دوام می آورند.

خاصیت ارتجاعی الیاف نایلون (خاصیت کشسانی): خاصیت ارتجاعی الیاف نایلون تا افزایش طول 8 درصد، کاملا بازگشت پذیر است و این الیاف نسبت به الیاف دیگر مانند پلی استر و پنبه، خاصیت ارتجاعی خوبی دارند.

اثر مواد شیمیایی: مواد قلیایی تأثیری بر الیاف نایلون ندارند ولی اسید ها مانند اسید سولفوریک، اسید کلریدریک، اسید نیتریک و... به الیاف نایلون آسیب می زنند و این الیاف را در خود حل می کنند.مواد سفید کننده سبب تجزیه و تخریب الیاف نایلون می شود.

چگالی یا جرم حجمی: جرم حجمی الیاف نایلون 1.14 گرم بر سانتی متر مکعب می باشد که ازاین لحاظ از بسیاری از الیاف نساجی مانند پشم، ویسکوز و پنبه سبک نر است و به طور کلی الیاف نایلون دارای وزن نسبتا سبکی هستند.

طول و مقطع عرضی: مقطع عرضی الیاف نایلون بسته به شکل سطح مقطع رشته ساز می تواند مثلثی، دایره ای و یا هر شکل دیگری باشد ولی مقطع طولی الیاف در زیر میکروسکوپ به صورت میله ای صاف می باشد.

کاربرد های نایلون 66

الیاف نایلون 66 مصارف زیادی در تولید پارچه های خانگی، لباسی و منسوجات صنعتی دارند این الیاف به دلیل داشتن خاصیت ارتجاعی خوب برای تولید انواع نخ، لباس های ورزشی، لباس شنا، لباس های طبی و نظامی، مسواک، موکت و...استفاده می شوند. نایلون 66 به صورت الیاف کوتاه نیز تولید می شود که در مخلوط با پشم و پنبه مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده از الیاف کوتاه نایلون به جای الیاف پلی استر در مخلوط با پنبه و پشم دارای مزیت هایی مانند جذب رطوبت نسبتا بالا (نسبت به پلی استر)، مقاومت بالا، شارژ الکتریسیته ساکن پایین (نسبت به پلی استر) می باشد.

از دیگر مصارف الیاف نایلون 66 استفاده از آن در تولید منسوجات صنعتی نظیر چتر ها، انواع طناب ها، تایر اتومبیل و سایر مصارف صنعتی و غیر پوشاکی است و از نخ های نایلون 66 برای تولید تور ماهیگیری و تسمه نقاله نیز استفاده می شود.

کاربرد های نایلون 6

نایلون 6 هم به صورت فیلامنت تولید می شود و هم به صورت الیاف بریده بریده (کوتاه و بلند) و الیاف نایلون 6 بیشتر در پارچه های پوشاکی استفاده می شوند. فیلامنت های نایلون 6 در تولید جوراب های زنانه و سایر پوشاک استفاده می شوند و از این نخ ها برای تهیه ی انواع توری پرده و رومیزی نیز استفاده می شود.

الیاف بریده بریده (کوتاه و بلند) نایلون 6 در مخلوط با پشم و پنبه، برای تولید کت و شلوار و پارچه های پیراهنی و... مورد استفاده قرار می گیرند و در بعضی مواقع الیاف نایلون 6 بر الیاف پلی استر ترجیح داده می شوند و این به دلیل جذب رطوبت بالاتر و شارژ الکتریسیته ساکن پایین تر و بازگشت پذیری بیشتر الیاف نایلون می باشد.

پارچه های تولید شده از الیاف نایلون را می توان در درجه حرارت بالا و زیر درجه ی ذوب شدن این الیاف تثبیت کرد زیرا الیاف نایلون از نوع ترموپلاستیک هستند بنابراین برای تثبیت ابعادی پارچه های نایلونی میتوان از حرارت به صورت بخار داغ یا حرارت خشک استفاده کرد.

از آنجا که دو نایلون 6 و 66 با هم شباهت هایی دارند، از نظر خواص این دو لیف با یکدیگر مقایسه می شوند و تفاوت اصلی آنها در نقطه ذوب این دو نایلون می باشد، نقطه ذوب نایلون 6 در حدود 215 تا 220 درجه ی سانتی گراد است ولی نقطه ذوب نایلون 66 حدود 260 درجه ی سانتی گراد می باشد به همین دلیل تولید نایلون 6 آسان تر است ولی مصرف آن با محدودیت هایی همراه است زیرا نایلون 6 ارزان تر از نایلون 66 است، میزان تورم الیاف نایلون 6 در آب حدود 13 الی 14 درصد می باشد در صورتی که تورم پنبه در آب 40 تا 50 درصد است، مقاومت نایلون 6 حدود 8 گرم بر دنیر و افزایش طول تا حد پارگی آن 18 تا 20 درصد است.