سالمونلوزیس – تیفوئید مرغان
سالمونلوزیس – تیفوئید مرغان [۱]
مقدمه و مترادف‌ها
تیفوئید ماکیان یک بیماری عفونی است که در درجة اول ماکیان و بوقلمون‌ها را درگیر می‌کند و دارای بسیاری از خصوصیات بالینی، همه‌گیرشناسی و کالبدگشایی مشابه با بیماری پولوروم است.
سبب شناسی
سالمونلا گالیناروم
وقوع و اهمیت اقتصادی
دارای گسترش جهانی است و اغلب در گله‌های بومی یا نیمه تجاری [۲] به‌وقوع می‌پیوندد. در نواحی پُرتراکم از نظر حضور واحدهای مرغداری بروز خسارات اقتصادی شدید در واحدهای تجاری امکان‌پذیر است. در ماکیان و بوقلمون‌ها، اغلب واگیری‌ها در پرندگان تازه هچ شده و جوان بروز می‌یابد؛ اما برخلاف بیماری پولوروم، اغلب تا چند ماه ادامه می‌یابد. همچنین، برخی از واگیری‌ها در گله‌های نیمه بالغ و بدون هیچ سابقه‌ای از بروز بیماری در سنین پایین‌تر بروز می‌یابد. در آمریکای لاتین و آسیا عامل بروز مرگ و میر در گله‌های بالغ و نابالغ، کاهش تولید تخم‌مرغ و افزایش هزینه‌های پیشگیری و درمان می‌باشد.
انتقال
همانند سالمونلا پولوروم دارای انتقال عمودی و افقی است. انتقال عفونت از طریق سطح پوستة تخم‌مرغ، شاید نسبت به بیماری پولوروم اهمیت بیشتری داشته باشد.
علائم بالینی
در گله‌های حساس، تیفوئید مرغان به‌صورت حاد بروز می‌یابد. اسهال، افسردگی و کاهش تولید تخم‌مرغ در گله‌های بالغ شاید مشاهده شود؛ اما این علائم برای تشخیص قطعی کافی نیست. میزان درگیری در گله به‌شکل صعودی افزایش می‌یابد و مرگ و میر ناشی از بیماری ممکن است پس از گذشت یک هفته ۱۰-۵ درصد باشد.
آسیب شناسی
بزرگ‌شدگی طحال و کبد شاید مشاهده شود. برنزه شدن کبد و حضور کانونهای کوچک نکروز برروی آن شاید قابل مشاهده باشد. بروز التهاب تخمدان [۳] در گله‌های بالغ امکان‌پذیر است. پریتونیت در موارد مزمن ممکن است مشاهده شود. رنگ‌پریدگی لاشه همراه با رقیق‌شدن خون نیز گزارش شده ست.
تشخیص
جداسازی و تعیین هویت سالمونلا گالیناروم به‌منظور تأیید تشخیص ضرورت دارد. آزمون سریع آگلوتیناسیون خون کامل بر روی پلیت، پادتن‌های ضد سالمونلا را تقریباً ۲ هفته بعد از وقوع عفونت شناسایی خواهد کرد و برای غربال‌گری گله‌های حامل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پیشگیری
طراحی مناسب اصول امنیت زیستی برای پیشگیری از وقوع عفونت ضروری است. تجویز واکسن زندة سالمونلا گالیناروم (حاوی سویة R) در طول دورة پرورش از بروز علایم بالینی ممانعت خواهد کرد. باکترین‌ها به‌طورکلی در پیشگیری از تیفوئید مرغان بی‌تأثیر هستند.
درمان
درمان گله‌های مولد (مادر) قابل توصیه نیست و این گله‌ها باید حذف شوند. گله‌های تخم‌گذار تجاری ممکن است در برخی شرایط خاص تحت درمان قرار گیرند و به‌این منظور افزودن ترکیباتی همچون کیمیاسایکلین ۵۰® و کیمیاکلرتتراسایکلین ۵۰® در دان به‌مدت دو هفته، قابل توصیه است. به‌هرحال، پس از انجام درمان دارویی و در طول دورة منع مصرف، ارسال تخم‌مرغ‌ها به بازار به‌منظور مصرف افراد انسانی ممنوع است.
