نظافت در ایران

بسمه تعالی

شرکت خدماتی و نظافتی پاک و پاکیزه شرق

از این نظر که مسلمان دوست می دارد با مردم معاشرت کند و با آنان آمیزش داشته باشد، به نظافت بدن و لباسش می رسد زیرا لباس نظیف غم و اندوه را از بین می برد، طهارت برای نماز نیز هست، لباس پاکیزه موجب خواری و ذلت دشمن می گردد، مسلمان برای برادر مسلمانش لباسهای خوبش را می پوشد، همانگونه که دوست دارد افراد بیگانه او را در قیافه ای نیک مشاهده کنند.مسلمان از قذارت و کثافت به دور است زیرا بنده چرک و کثیف بد بنده ای است، بلکه در نظافت و پاکیزگی می کوشد که این خود از ایمان محسوب می گردد و خداوند پاکیزگان را دوست می دارد.

مسلمان بدنش را از چرک پاک می کند، به هنگامی که داخل حمام می شود لنگ می بندد، عورتش را حفظ می کند، به عورت دیگران نگاه نمی کند، با لنگ صورتش را خشک نمی کند که طراوت صورت را از بین می برد، هنگامی به حمام می رود که شکمش پر از غذا نباشد زیرا موجب ضعف بدن می گردد، در حمام به پشت نمی خوابد که موجب آب شدن پیه کلیه ها است، در حمام آب سرد نمی نوشد که موجب فساد معده است.

موهای زیربغل و پشت عورت را با نوره از بین می برد که موجب پاکیزگی بدن، طرد میکربهای مضر، امنیت از بیماریها و از بین رفتن فقر است.و ازاله این موها را بیش از چهل روز تأخیر نمی اندازد زیرا این سنت است.سر را با سدر می شوید که موجب جلب روزی و از بین بردن وسوسه های شیطان است.

نظافت از دیدگاه قرآن

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از لرستان، از نظر اسلام رعایت مسائل بهداشتى واجب است، زیرا در اسلام حفظ جان واجب است و اگر عدم رعایت مسائل بهداشتى سبب به خطر افتادن جان انسان‌ها شود در این صورت رعایت اصول و مسائل بهداشتى لازم است.

خداوند زیباست و همه موجودات را زیبا آفریده است و از میان همه، انسان را زیبا آفریده‌اند که در قرآن هم بدان اشاره دارد؛ انسان موجودی است زیبا چون خالقش زیباست چنان‌که در آیه ۷۰ سوره اسراء می‌فرماید: «وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى کَثِیرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلًا؛ و به‌راستى ما فرزندان آدم را گرامى داشتیم و آنان را در خشکى و دریا [بر مرکب‌ها] برنشاندیم و از چیزهاى پاکیزه به ایشان روزى دادیم و آنها را بر بسیارى از آفریده‏هاى خود برترى آشکار دادیم».

پیامبراکرم(ص) به نظافت توصیه فرموده و به‌خاطر اهمیت نظافت و بهداشت، آن‌را قرین وهم‌ردیف ایمان قرار داده و می‌فرماید: «النظافته من الایمان؛ نظافت و ایمان عضو جدایی‌ناپذیر از یک دیگرند»، چون انسان زیبا، با هرچیزی که سر و کار دارد باید دارای رنگ معنوی و در واقع الهی باشد، چنان‌که خداوند متعال در آیه ۱۳۸ بقره می‌‎فرماید: «صِبْغَةَ اللّهِ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللّهِ صِبْغَةً وَنَحْنُ لَهُ عَابِدونَ؛ رنگ خداست (که به ما رنگ ایمان و سیرت توحید بخشیده) و چه رنگی بهتر از رنگ (ایمان به) خدا؟ و ما او را پرستش می‌کنیم».

در نگاه دیگر نظافت و پاکیزگی یکی از نشانه‌های ایمان نیز است، هر چیزی که انسان با آنها سر و کار دارد، باید دارای بهداشت و پاکیزگی لازم و عاری از هر آلودگی مربوط به همان چیز بوده تا برای بشر مفید و سالم باشد؛ مانند بهداشت در اخلاقیات، بهداشت در عبادات و کارهای نیک، بهداشت در برخوردهای اجتماعی، بهداشت در مسکن و لباس،  بهداشت در تغذیه، بهداشت محیط زیست، بهداشت در هوا، بهداشت در کار، بهداشت امنیتی، بهداشت روح و روان... .

برخوردارى از بهداشت و سلامتى یکى از حقوق مسلم فردى و اجتماعى است که در دین اسلام به‌صورت تکلیف وجوبى، حرمتى، استحبابى و یا مکروهى گنجانده شده است. بهداشت و پیشگیرى سبب سلامتى فکرى و جسمى جامعه مى‌شود و از نظر اقتصادى نیز مقرون به صرفه است.

تحقیق در آیات قرآن و احادیث و متون اسلامى توجه و دقت اسلام را نسبت به بهداشت و سلامتى فرد و جامعه روشن مى‌سازد. هیچ دین و مکتبى مانند اسلام، نسبت به مسائل و اصول بهداشتى سفارش نکرده است. اسلام اکثر مسائل بهداشتى را تحت عنوان واجب، حرام، مستحب یا مکروه بیان کرده است. مثلاً خوردن خبائث و چیزهاى پلید از قبیل؛ خون، چرک، ادرار، مدفوع، گوشت مردار، گوشت حیوانات حرام گوشت، خوردن خاک، شراب، آبجو و سایر مسکراتى که عقل را زایل و سلامتى انسان را به خطر مى‌اندازد، حرام است، از طرفى بسیارى از مسائل بهداشتى که نقش مهمى در سلامتى انسان دارند را تحت عنوان واجب یا مستحب بیان کرده است. مثلاً از شرایط نماز، طهارت بدن و لباس است و وضو و غسل از واجبات و مقدمات نماز شمرده شده و در وضو و غسل، شستن داخل بینى و دهان و مسواک زدن مستحب است.

امروزه موضوع بهداشت و ضرورت حفظ آن، از چنان اهمیتی برخوردار است که سازمان‌ها و نهادهایی در سطح جهانی، منطقه‌ای و  کشوری درباره این موضوع، مشغول فعالیت شده‌اند و تلاش وسیعی صورت گرفته است تا با بیان برنامه‌های مناسب، ارائه راه‌کارها و تشویق افراد، سطح بهداشت را در تمامی زمینه‌ها بالا ببرند. نگرش جدیدی که میزان بهداشت هر جامعه را یکی از شاخص‌های رشد آن می‌داند، ناشی از همین تلاش جهانی است.

مسئله بهداشت و نظافت از ابتدایی‌ترین موضوع یعنی بهداشت فردی و جسمی آغاز شده؛ اما به مرور زمان و با روشن شدن سایر ابعاد انسان و زندگی او، موضوعات بهداشتی و شعاع آن، گسترش یافته است. امروزه، اصطلاحات و موضوعاتی مانند بهداشت روانی، بهداشت خانوادگی، بهداشت اجتماعی، بهداشت اقتصادی، بهداشت تغذیه، بهداشت کار، بهداشت محیط و بهداشت مسکن و محیط زیست رایج شده و هر یک، دارای حیطه تخصصی خود هستند. اکنون باید دید که دین اسلام، به موضوع مهم بهداشت، چگونه نگریسته است.

دین اسلام در همه ابعاد، پیش رفته و فراگیر است. به انسان و اجتماع همه‌جانبه می‌نگرد و آموزه‌های آن شامل همه ضرورت‌های زندگی است؛ بنابراین، لازم است به امر بهداشت که یکی از امور مهم زندگی انسان به‌شمار می‌آید، نیز به‌طور ویژه، توجه داشته باشد. به همین جهت در آیات و روایات، احکام و راهنمایی‌های فراوانی درباره این موضوع وجود دارد که می‌توان با کنکاش در آنها نظام بهداشتی دین اسلام را به دست آورد.

دستورات اسلام درباره اصول کلی بهداشت

اسلام راهنمای مطمئن انسان در تمام ابعاد زندگی، درباره اصول کلی طب و بهداشت نیز دستوراتی به مسلمانان می‌دهد. قرآن مجید برخی امور را حرام و بعضی دیگر را مباح و حلال دانسته است که به‌طور مسلم، همه این سفارش‌ها بنابر حکمت خاص خود و با توجه به وضع جسم و جان انسان تشریح شده‌اند. هر آن‌چه در قرآن، حرام شناخته شده است، بی‌شک از لحاظ مادی یا معنوی برای مردم زیانبارند و هر چیزی که در قرآن، از آن به حلال و مباح یاد می‌شود، بر صحت جسم و روح تأثیرگذار است. قرآن کریم  در آیه ۳۱ سوره اعراف آدمی را از زیاده‌روی در تغذیه نهی کرده و فرموده است: «کُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفینَ؛ بخورید و بیاشامید، اما اسراف نکنید که خداوند اسراف‌کنندگان را دوست ندارد».

مضمون این آیه از مهم‌ترین دستورات بهداشتی اسلام است و بنابر تحقیقات دانشمندان نیز سرچشمه بسیاری از بیماری‌ها، مصرف اضافی غذاست که در واقع، بار سنگینی برای قلب و دیگر دستگاه‌های بدن بوده و زمینه‌ای برای شروع انواع ناراحتی‌های جسمی است. ازاین رو، نخستین گام برای درمان بسیاری از بیماری‌ها، تصمیم جدی داشتن برای رعایت این توصیه اسلام است تا جسم و روحی پاک و سالم داشته باشیم.

در واقع یکی از ویژگی‌های دین اسلام، تشویق انسان به رعایت پاکی در ابعاد گوناگون زندگی است؛ زیرا خواسته ذاتی و فطری هر انسان، دوری از آلودگی‌های جسمی و روحی است. اسلام با قراردادن نظافت در برنامه عبادی فرد مسلمان، انگیزه لازم را در او ایجاد کرده است تا بهداشت و پاکیزگی را رعایت کند.

پیامبر اسلام(ص) می فرمایند: «تنظفوا بکل ما استطعتم فان الله تعالی بنی الاسلام علی النظافه و لن یدخل الجنه الا کل نظیف؛ به هر مقدار که می‌توانید نظافت را رعایت کنید؛ زیرا خداوند متعال، اسلام را برپایه نظافت بنا نهاده و هرگز کسی وارد بهشت نمی‌شود؛ مگر آن‌که پاکیزه باشد».

بنابراین نظافت و بهداشت در اسلام، ضابطه‌مند و تحت نظام خاصی است. به‌طوری‌که فرد مسلمان، خود را ملزم می‌داند بهداشت را امری شرعی و دینی بداند و آن‌ را در هرحال و به‌طور مستمر رعایت کند.

معظمی، از مدرسان دانشگاه‌های لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا در رابطه با اهمیت نظافت در اسلام گفت: بنا بر روایات و احادیثی که به ما رسیده بدترین بنده در پیشگاه خداوند بنده‌ای است که کثیف بوده و به‌دور از نظافت و پاکیزگی شخصی عمل کند.

وی با بیان این‌که درباره پاکیزگی در روایات و احادیث سخن فراوان است، اضافه کرد: خداوند متعال انتظاراتی از ما دارد و ما هم انتظاراتی از خویش داریم که اگر این انتظارات در یک جا با هم توافق داشته باشند و به هم برسند برای انسان و زندگی او نیکوست.

این مدرس دانشگاه با یادآوری اینکه آدمی طالب زیبایی است و بخشی از این زیبایی به تمیزی و نظافت آنها برمی‌گردد، گفت: امام صادق(ع) در حدیثی فرموده است که خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد و دوست دارد که بنده‌اش خودش را در حدی که شرع برای او جایز کرده بیاراید و تمیز نگه دارد.

وی اضافه کرد: امام صادق(ع) همچنین می‌فرماید: جامه شخص باید پاکیزه باشد بوی خوش استعمال کند تا دیگران راضی باشند و از وی اذیت نشوند. در دین اسلام حتی تأکید شده قبل از غروب چراغ‌ها را روش کنند و همچنین سفارش شده که مردم خانه‌های خود را با گچ سفید کنند که این به زیبایی و پاکیزگی خانه کمک می‌کند.

وی گفت: یکی از راه‌هایی که خداوند متعال بر انسان برکت و وسعت رزق می‌دهد نظافت شخصی و آراستگی ظاهر است که البته باید این آراستگی در حد شرع و عرف باشد.