منبع انبساط موتورخانه

منبع انبساط موتورخانه هرچند که زیاد در زاویه دید تعمیرکاران و کاربران از سیستم شوفاژ قرار ندارد ، اما در زمره مهمترین قطعات در مدار شوفاژ و لوله کشی گرمایش قرار دارد. اهمیت وجود منبع انبساط در ساختمان آنجا نمود می کند که آب ورودی به سیستم لوله کشی و مدار گرمایش شوفاژ ابتدا وارد منبع انبساط شده و سپس توسط لوله های متصل به آن به کلکتورها ، دیگ و پمپهای سیرکولاسیون منتقل می گردد .در ادامه در مورد چگونگی عملکرد انواع تعویض لوله کشی و تعویض منبع انبساط و مشکلات رایج در آن توضیحاتی ارائه می گردد.

معرفی منبع انبساط و کاربرد آن:

منبع انبساط مخزنی است که فشار اضافی سیالات گرم شده را بالانس کرده و کمبود آب در گردش درون سیستم های حرارت مرکزی را جبران می کند. منابع انبساط به طور کلی با دو هدف در سیستم های حرارت مرکزی به کار می روند:

• کاهش فشار آب ناشی از گرم شدن و افزایش حجم بخار آب در دیگ ها و پکیج ها
• جبران نمودن کاهش فشار ناشی از کم شدن آب در سیستم های حرارت مرکزی

انواع مخزن انبساط

مخازن انبساط به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

• منبع انبساط باز
• منبع انبساط بسته

منبع انبساط باز چیست و کاربرد آن کجاست:

از آنجا که در یک منبع انبساط باز، فشار هوای داخل سیستم از طریق فشار هوای محیط بیرون تنطیم می شود این مخازن برای سیستم های گرمایشی با فشار کم مطلوب هستند.

این منابع از نوع مخازنی هستند که به طور مستقیم با هوای آزاد در ارتباط هستند و در واقع فشار هوای وارد شده از بیرون بر روی سطح آن ها و مایعات در گردش موجود در آن ها اعمال می شود. منبع انبساط باز باید همیشه درارتفاعی بالاتر از آخرین مبدل حرارتی در ساختمان قرار داده شود تا بتواند به بهترین شکل ممکن فشار کل سیستم را بالانس کرده و از هدر رفتن آب جلوگیری کند.

بهترین مکان نصب منبع انبساط باز پشت بام می باشد

مزایا:

• قیمت پایین
• ضریب اطمینان بالای این نوع مخازن در برابر تحمل فشار های بالا است.

معایب:

• نیاز به داشتن لوله کشی در پشت بام ساختمان جهت نصب و راه اندازی اولیه مخزن
• افزایش مصرف و هزینه انرژی به علت قرارگیری در هوای آزاد و به خصوص در فصول سرد سال و اتلاف انرژی در مورد مخازن انبساط باز قلزی ( مخزن انبساط دو لایه فوم دار پلاستونیک به خوبی از اتلاف انرژی گرمایی جلوگیری می کند. )
• کارکرد بهینه مخزن انبساط در فشارهای پایین و عدم کارکرد در فشارهای خیلی بالا
• درصد بالای زنگ زدگی و خوردگی منبع به جهت نصب در هوای آزاد در مورد مخازن انبساط باز فلزی ( مخزن انبساط پلاستونیک ضد خوردگی است )

منبع انبساط بسته:

منبعی است که با  هوای آزاد تبادلی ندارد و فشار موجود در مخزن توسط یک مکانیسم به وسیله بالشتک های هوا و یا گازی مانند ازت تامین می شود.

در منابع انبساط بسته، بسته به نوع ساختار و عملکرد شان و نوع گاز به کار رفته در مخزن گازی خود به دو دسته مخازن انبساطی قابل تنظیم و منابع انبساط دیافراگمی تقسیم بندی می شوند.

. در این نوع مخازن فشار سیستم در اثر ایجاد تعادل بین فشار بخش گازی و آب در گردش تنظیم می شود. به همین دلیل مخارن انبساط بسته باید در قسمت هایی در موتورخانه و یا نزدیکی دیگ نصب شوند و در ارتفاعی بالاتر از آب ورودی دیگ قرار داشته باشند.

نحوه کارکرد منبع انبساط موتورخانه

نحوه کارکرد منبع انبساط موتورخانه در عین سادگی ، بسیار کارآمد و مهم است است . در سیستم گرمایش شوفاژ آب عامل تولید و انتقال گرما از موتورخانه به مبدل هایی همچون رادیاتورها ، فن کویل ها است و وظیفه تامین آب به عهده منبع انبساط است این در حالی است که با قرار گرفتن منبع انبساط در بالاترین سطح ساختمان یعنی پشت بام و بالاتر از بالاترین مبدل اقدام به ایجاد یک فشار منطقی در مدار می کند و این فشار توسط لوله هایی که بدنه منبع متصل است و انتهای آن به کلکتور های شوفاژ می رسد بر سیستم اعمال می گردد منبع انبساط اصولاً دارای سه محل اتصال لوله است که به ترتیب از پایین لوله برگشت متصل به کلکتور برگشت ، سپس لوله رفت و متصل به کلکتور رفت و در بالاترین نقطه لوله پرکن آب متصل به فلوتر (شناور) و از طرفی دیگر به لوله یا کلکتور آب شهر سر تعریف شده است البته که در اغلب منابع انبساط یک سوراخ جهت نصب لوله سرریز منبع نیز تعبیه شده است.

لازم است بدانید که منبع انبساط با نصب یک لوله قطور نیز وظیفه تامین آب و همچنین ایجاد فشار ستون آب را روی موتورخانه ایجاد می‌کند اما صرفاً به دلیل عدم یخ زدگی در فصول سرد سال و گرم ماندن آب منبع با دو لوله فرایند رفت و برگشت آب در آن جریان پیدا می کند لذا اگر منابع انبساطی را مشاهده کرد دید که به یک لوله متصل است تعجب نکنید اما انتظار آب گرم در آن منبع را نیز نباید داشته باشیم گاهاً مشاهده شده که با توجه به انسداد لوله برگشت منبع انبساط در هنگام تعویض منبع انبساط نصاب محترم اقدام به نصب فقط یک لوله را به منبع میکند.