لوله گالوانیزه و آنچه باید درباره لوله گالوانیزه بدانیم

عمل گالوانیزاسیون چیست؟
گالوانیزاسیون (گالوانیزه کردن) فرایندی است که در آن برای جلوگیری از خوردگی فلزات، از یک ‌لایه‌ی فلز روی بر فلزهای دیگر استفاده می‌شود. گالوانیزه کردن یک فلز، علاوه بر جلوگیری از اکسید شدن آن باعث استحکام و مقاومت بیشتر فلز در برابر فشارهای فیزیکی نیز می‌شود. امروزه این فرایند بر روی انواعی از لوله‌ها، پیچ‌ها و هر چیز فلزی که در معرض خطر است، استفاده می‌شود.
امروزه با توجه به پیشرفت‌های صنعتی، عمل گالوانیزاسیون به صورت‌های مختلفی انجام می‌شود که رایج‌ترین روش‌ها برای انجام این کار، گالوانیزه سرد و گرم است که در ادامه به توضیح جامعی از هردو می‌پردازیم.

لوله گالوانیزه

گالوانیزه گرم
شما در این شیوه از گالوانیزه هر جسمی که قصد ایجاد پوشش بر آن را دارید داخل یک وان که از فلز مذاب روی پرشده است، قرار می‌دهید. این فرایند شامل مراحل آماده‌سازی سطحی، گالوانیزه گرم و بازرسی کیفی است که در هر کدام تغییراتی بر روی جسمی که تحت عمل گالوانیزه قرار دارد، اعمال می‌شود. تمام این مراحل برای ایجاد پوششی با ضخامت مناسب، کیفیت بالا و عملکرد بهینه‌ای که طبق استانداردهای بین‌المللی ASTM باشد، انجام می‌شود.
آماده‌سازی سطحی: آماده‌سازی سطحی شامل مراحلی چون چربی‌گیری، اسید شویی و فلاکس‌زنی می‌شود که اگر این مراحل به ‌درستی انجام نشوند، در روند کاری شما مشکل ایجاد می‌کنند. یکی از این مشکل‌ها را می‌توان واکنش ناکافی بین سطح فلز و مذاب روی دانست که در این صورت یک پوشش غیر پیوسته ایجاد می‌شود که نشان‌دهنده‌ی شکست در عملیات گالوانیزاسیون است.
پس باید برای شروع، قطعه‌ی موردنظرتان را چربی‌گیری کنید. در این روش شما قطعه‌ی فلزی را در حمامی که از محلولی قلیایی و داغ پرشده است، در دمای 70 تا 90 درجه‌ی سانتی گراد غوطه‌ور ‌می‌کنید. در این مرحله ذرات خاک، اثرات رنگ، چربی، روغن و دیگر آلودگی‌هایی که روی سطح فلز قرار دارند، از بین می‌روند. پس از پایان این مرحله باید فلز را در آب بشویید.
پس از چربی‌گیری نوبت به اسید شویی فلز می‌رسد که فلز را در محلول اسید هیدروکلریک در دمای محیط غوطه‌ور‌ می‌کنند تا زنگ‌زدگی و پوسته‌های اکسید آهن از سطح فلز پاک شود. غلظت محلولی که مورد استفاده قرار می‌گیرد، حدود 10 تا 20 درصد حجمی اسید است، البته باید گفت که این غلظت می‌تواند با در نظر گرفتن درجه‌ی آلودگی فلز، تغییر کند.
سومین مرحله‌ی آماده‌سازی سطحی، فلاکس‌زنی است که در این مرحله، فلزی که اسید شویی شده است را در محلولی که حاوی کلرید آمونیوم_کلرید روی است، غوطه‌ور‌می‌کنند که باعث جدا شدن باقی‌مانده‌ی اکسیدها از سطح فلز می‌شود، در انتها فلز باید در دمای 80 درجه‌ی سانتی گراد به‌طور کامل خشک شود. این بخش از آماده‌سازی، اجباری است و اگر انجام نشود فرایند گالوانیزاسیون صورت نخواهد گرفت.
گالوانیزه گرم: پس‌ازآنکه فرایند آماده‌سازی به ‌طور کامل انجام شد، نوبت به گالوانیزه کردن فلز مورد نظر می‌رسد. این فلز به وانی که در آن روی مذاب قرار دارد، منتقل می‌شود. روی مذاب دمایی 450 درجه‌ی سانتی پایه دارد که 30 درجه‌ی سانتی پایه از نقطه‌ی ذوب آن بیشتر است. پس‌ از اینکه فلز در این مرحله باروی پوشش داده شد، از وان خارج می‌شود و روی اضافی با چکاندن و لرزاندن فلز، شرِ گیری می‌شود.
کنترل کیفی: پس از پایان عملیات گالوانیزه گرم، قطعه باید طبق استانداردهای ASTM باشد، به همین دلیل یک تیم کنترل کیفیت، محصولی که بر روی آن عمل گالوانیزاسیون صورت گرفته است را مورد بررسی قرار می‌دهند. این گزارش شامل مواردی چون بررسی ضخامت، میزان چسبندگی و کیفیت نهایی می‌شود و اگر در موردی، مشکلی وجود داشته باشد، باید در ابتدا اصلاح و سپس وارد بازار شود.

گالوانیزه سرد
در این شیوه از گالوانیزه نمک روی را در یک محلول آبی می‌ریزند و بر روی فلز اسپری می‌کنند که این کار باعث ایجاد یک‌ لایه‌ی ظریف با ضخامت 25 میکرون، براق و یکنواخت بر روی سطح فلز می‌شود. می‌توان گفت لایه‌ای که با گالوانیزه سرد ایجاد می‌شود در مقایسه با گالوانیزه گرم، ضخامت خیلی کمتری دارد و همچنین ازآنجایی‌ که روی فقط بر سطح اسپری می‌شود، امکان اکسید شدن لایه‌های زیرین در اثر خراش وجود دارد.

لوله‌ گالوانیزه
لوله‌ گالوانیزه لوله‌ای است که از فرایند گالوانیزاسیون به ‌دست‌ آمده و بر روی سطح آن پوششی از روی مذاب قرارگرفته که باعث می‌شود کاربردهای متعددی داشته باشد؛ چرا که دیگر ترس زنگ‌زدگی را برای فردی که از آن استفاده می‌کند، ایجاد نخواهد کرد. لوله‌ گالوانیزه را می‌توان در دو دسته‌ی لوله گالوانیزه آهنی و لوله گالوانیزه فولادی قرارداد که در ادامه هر دو مورد بررسی می‌شوند.

لوله گالوانیزه

لوله گالوانیزه آهنی
این مدل از لوله با نورد شدن آهن سفید به دست می‌آید و درزهایی که بر روی سطح این لوله قرار دارد توسط دستگاه‌های درز جوش، به یکدیگر متصل می‌شوند و سپس به درون مخزنی که در آن روی مذاب قرار دارد، منتقل می‌شوند و فرایند موردنظر بر روی آن انجام می‌شود. جلوه‌ای که این لوله‌ها در بازار دارند، رنگ تیره و خاکستری‌شان است؛ همچنین این مدل از لوله در دو نوع سبک و سنگین موجود است که شما می‌توانید بر حسب نیازتان یک مدل را انتخاب کنید.
هر دو نوع از لوله‌ گالوانیزه تقریبا در ابعاد شش متر و با دو سر دنده‌ای که قطر آن‌ها از 2/1 تا 8 اینچ است، ساخته می‌شوند. باید این نکته را در نظر داشته باشید که اگر قصد خرید این لوله رادارید، بر اساس نمره‌ای که دارند، کیفیت آن‌هارا بسنجید.

لوله گالوانیزه فولادی
این دسته از لوله‌ گالوانیزه در مقایسه با نوع لوله گالوانیزه آهنی سبک‌تر هستند و بیشترین استفاده‌ای که از آن‌ها می‌شود در سیستم‌های تهویه است. ازآنجایی‌ که جنس این لوله از فلز نرم است، آن را از داخل یک قالب با فشار عبور می‌دهند و سپس درزهایی که این لوله دارد را به یکدیگر جوش می‌دهند. لازم است این نکته توجه داشته باشید که این لوله نسبت به اسید حساس‌تر است. هر اسیدی که به چدن آسیب وارد کند برای این لوله نیز مضر است، اما قرار گرفتن این لوله در مجاورت آب، باعث آسیب رسیدن به این لوله نمی‌شود، بلکه باعث سختی بیشتر لوله نیز می‌شود.

نحوه‌ی اتصال لوله گالوانیزه
اتصالات گالوانیزه توپی برزیل: برای ادامه‌ی خطوط لوله‌کشی، نیاز است که لوله‌های گالوانیزه که هر کدام طولی 6 متری دارند به یکدیگر متصل شوند. اتصال گالوانیزه توپی برزیل یکی از برندهای اتصال لوله به‌حساب می‌آید که از کیفیت خوبی برخوردار است. اتصالات گالوانیزه توپی بر اساس استانداردهایBSP و NPT تولید می‌شود که در ایران طبق استاندارد BSP این اتصالات انجام می‌شود. اتصالات گالوانیزه توپی در انواع سه‌راه، زانو، مهره ماسوره، درپوش و بوشن ساخته می‌شود.
اتصالات گالوانیزه جورج فیشر: اتصالات گالوانیزه‌ای جورج فیشر با به ‌کارگیری مواد باکیفیت ساخته می‌شوند و از شبکه لوله‌ای آن در جهت انتقال آب شرب منازل، مراکز تجاری و بیمارستان‌ها استفاده می‌شود؛ این لوله مدل سیاه نیز دارد که برای انتقال گاز استفاده می‌شود.
اتصالات جورج فیشر، از طریق گالوانیزه گرم به دست می‌آید و به همین دلیل به‌ندرت دچار خوردگی و زنگ‌زدگی می‌شود، پس برای سیستم انتقالی آب مناسب به‌ حساب می‌آید. این تولیدکننده‌ی سوئیسی محصولاتی چون مهره ماسوره سفید جورج فیشر، تبدیل سفید جورج فیشر، سراهی جورج فیشر و زانو جورج فیشر تولید می‌کند.
اتصالات گالوانیزه مک چین: مک از جمله برندهای معتبر تولیدات محصولات صنعتی چین است و در زمینه‌ی اتصالات دنده‌ای گالوانیزه نیز فعالیت می‌کند. در این مدل از اتصال به دلیل گاز سمی که از جوشکاری و اتصال لوله‌ها تولید می‌شود، دنده‌هایی دو سر لوله وجود دارد که از این طریق به یکدیگر متصل می‌شوند. این مدل از اتصال لوله، حدود 25 سال عمر مفید دارد و پس‌ازاین مدت نیاز به بازبینی، تعمیر و گاهی اوقات تعویض پیدا می کنند. اتصال در حالت از تمام حالات دیگر، راحت‌تر است و دیگر نیازی به استفاده از پیچ، مهره و دستگاه جوش برای اتصال نیست.
اتصالات گالوانیزه چین:این نوع از اتصال که نوعی اتصال دنده‌ای است، در دو مدل سفید و سیاه انجام می‌شود؛ اتصالات در این مدل بر اساس اجزایی چون زانو گالوانیزه،مغزی گالوانیزه،سراه گالوانیزه،تبدیلی گالوانیزه و بوشن گالوانیزه انجام می‌شود؛ از مزایای این اتصال می‌توان به مقاومت و محافظت در برابر صدمات فیزیکی و دوام پوشش لایه‌ی روی اشاره کرد.

کاربرد لوله گالوانیزه
به‌طورکلی می‌توان گفت وظیفه‌ی این لوله‌ها انتقال سیال از یک محیط به محیط دیگر است که مهم‌ترین سیالات را می‌توان آب و گازی که در منازل و گلخانه‌ها استفاده می‌شود، در نظر گرفت؛ اما کاربرد این لوله فقط به این مورد محدود نمی‌شود و شما می‌توانید از آن در مواردی چون دکل‌های برق، انتقال آب در صنایع کشاورزی، پایه‌ی فنس یا در لوله‌کشی فاضلاب استفاده کنید. مزیتی که این لوله‌ها برای شما دارد، استفاده از آن‌ها به‌ صورت توکار یا روکار است که شما می‌توانید با سلیقه‌ی خود این موضوع را انتخاب کنید.

مزایا و معایب استفاده از لوله گالوانیزه
ایجاد پوشش روی بر سطح لوله‌ گالوانیزه نسبت به شیوه‌های دیگر که در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی انجام می‌شود، کم‌هزینه‌تر است، پس صرفه‌ی اقتصادی این لوله اولین مزیتی است که دارد. دومین امتیاز مثبتی که برای این لوله می‌توان در نظر گرفت، صرفه‌جویی در پولی است که شما در گذشته باید هرچند وقت یک‌بار در جهت تعمیرات لوله‌های دیگر پرداخت می‌کردید. لوله‌ گالوانیزه عمر نسبتا طولانی‌تری در مقایسه با لوله‌های دیگر که در موارد مختلف استفاده می‌شوند، دارند پس شما می‌توانید با خیال راحت از لوله گالوانیزه در موارد مختلف استفاده کنید و نگران خراب شدن آن در مدت‌زمان کوتاه نباشید.

لوله‌ گالوانیزه به دلیل لایه‌ای که از روی دارد، از مقاومت و استحکام بالایی برخوردار است که می‌تواند نسبت به تنش‌های مکانیکی که در هنگام نصب یا حمل‌ونقل با آن روبه‌رو می‌شود، مقاومت مناسبی نشان دهد. از طرفی نصب این لوله‌ها نسبت به موردهای دیگر، بسیار راحت‌تر است و تنها نیاز به قفل‌کردن انتهای لوله‌ها در یکدیگر است.

اما این لوله‌ها در کنار تمام خوبی‌هایی که دارند، شامل معایبی نیز هستند؛ برای مثال عملیات جوشکاری که در لوله‌ گالوانیزه انجام می‌شود، پیچیدگی بیشتری نسبت به جوشکاری در موارد دیگر دارد، چرا که گاز و بخار تولیدی در این فرایند سمی است و اگر مدت طولانی در معرض آن قرار بگیرید، ممکن است به بیماری‌های ریوی حاد دچار شوید. همچنین اگر مدت‌زمان کمی را در این محل باشید، دچار سردرد، سرگیجه و تهوع خواهید شد، پس لازم است زمانی که در حال انجام این کار هستید، از ماسک‌های مخصوص و استاندارد این کار استفاده کنید.

برندهای متفاوت لوله گالوانیزه در بازار ایران
لوله‌ گالوانیزه در بازار ایران دارای برندهای متفاوت است و شما می‌توانید اطلاعات هرکدام که شامل ابعاد، کیفیت و قیمت است پیش از خرید به دست آورید و پس از مطمئن شدن از کار آیی که برای شما دارد می‌توانید آن را تهیه کنید.
برندهای مختلف لوله‌ گالوانیزه شامل لوله سپنتا، لوله ساده، لوله سپاهان و لوله‌ی یزد می‌شود که هر کدام در برخی از مسائل نسبت به دیگری بهتر با بدتر است. در این بخش برای شما به‌طور مختصر درباره‌ی این برندها توضیحاتی را ارائه می‌دهیم.
لوله‌ گالوانیزه اصفهان: کارخانه‌هایی که مشغول تولید این نوع از لوله‌ گالوانیزه هستند، اعتبار بالایی دارند. لوله‌ گالوانیزه سپاهان در دو نوع سبک و سنگین تولید می‌شود و امکان استفاده‌ی وسیعی را به متقاضی می‌دهد. لوله‌ گالوانیزه‌ای که در اصفهان تولید می‌شوند، شامل لوله‌هایی چون لوله گالوانیزه آب، گلخانه‌ای و برق است.
لوله‌ گالوانیزه سپنتا: لوله ‌گالوانیزه سپنتا در پروژه‌های ساختمانی و کارخانه‌ها بیشترین کاربرد را دارد که در دو نوع سبک و سنگین در بازار موجود است و هرکدام از این دو، در بعضی از موارد استفاده می‌شوند. طول استاندارد این لوله‌ها 6 متر است که قابلیت تغییر با درخواست مشتری را نیز دارند. از ویژگی‌های این لوله می‌توان به ضد فرسودگی، ضد خوردگی و مقاومت بالا در برابر انواع فشار اشاره کرد. حداقل سایزی که از این لوله در دسترس است 2/1 اینچ و حداکثر این سایز 4 اینچ است؛ همچنین حداقل وزن این لوله 3/6 کیلوگرم و حداکثر این عدد 9/68 کیلوگرم است.

لوله گالوانیزه پایه فنس
این مدل از لوله گالوانیزه در صنایع مختلف حصارکشی و پایه‌ی فنس‌کشی استفاده می‌شود و از دلایل این استفاده می‌توان به مقاومت این لوله در برابر زنگ‌زدگی اشاره کرد. همچنین از این لوله‌هاطرح‌های متنوع و سایزهای گوناگون موجود است که سبب محبوبیت این لوله شده است.برای نصب فنس یا سیم‌خاردار، به یکسری ستون نیاز است که روی آن‌ها فنس ها نصب شوند که بهترین انتخاب برای این ستون‌ها، لوله ‌گالوانیزه پایه فنس است، زیرا بالاترین مقاومت را در برابر پوسیدگی و زنگ‌زدگی دارند. البته محصول دیگری به نام لوله فنس سیاه نیز موجود است که به‌عنوان ستون استفاده می‌شود، اما این مدل محبوبیت چندانی ندارد و ترجیح بسیاری از افراد، لوله ‌گالوانیزه پایه فنس است.

روش‌های نگهداری از لوله گالوانیزه
با توجه به توضیحات گفته‌شده، لوله‌ گالوانیزه در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی مقاوم است، اما ممکن است در بعضی از محیط‌ها، شرایطی وجود داشته باشد که باعث شود این خصوصیت لوله‌ گالوانیزه تا حدودی کم‌رنگ شود. در این مواقع باید شرایطی را فراهم کنید تا در ابتدا که این موضوع پیش می‌آید، بتوانید متوجه آن شوید و زنگ‌زدگی را از بین ببرید؛ زیرا اگر مدت طولانی، لوله در حالت زنگ‌زده باقی بماند، باعث تخریب بافت لوله و همچنین تضعیف آن می‌شود.
شما می‌توانید برای از بین بردن زنگ‌زدگی که روی سطح لوله ایجاد می‌شود از محلول‌های ضدزنگ استفاده کنید. شما باید پس از خریداری این محصول، آن را با آب ترکیب کنید؛ اگر لوله‌ی موردنظر شما کوچک است، می‌توانید آن را داخل محلول قرار دهید و اگر این امکان برای شما وجود ندارد، می‌توانید محلول را بر روی نقاط موردنظر اسپری کنید. در برخی از مواقع که میزان زنگ‌زدگی بیشتر است، از رفتاری برقی برای برداشتن زنگ‌زدگی استفاده می‌کنند

منبع : www.hatamloo.com