همه چیز درباره کلید محافظ جان یا محافظ نشتی جریان

لید محافظ نشتی جریان ( یا کلید محافظ جان ) Residual Current Circuit Breaker یا اختصارا RCCB در هنگام وقوع جریان نشتی در سیستمهای الکتریکی خانگی یا صنعتی باعث قطع جریان برق می شود و از بروز خطرات احتمالی جلوگیری میکند.

با انتخاب و چیدمان صحیح اجزای سیستم حفاظتی و استفاده از کلیدهای محافظ نشتی جریان ( یا کلید محافظ جان ) RCCB میتوان از وقوع حوادث برق گرفتگی و آتش سوزی جلوگیری کرد.

مکانیزم عملکرد کلید محافظ جان ، محاسبه اختلاف جریان رفت و برگشتی در مدار است که اگر این اختلاف از حد خاصی تجاوز کند ، نشان دهنده وقوع جریان نشتی در مدار است و بلافاصله دستور قطع توسط کلید محافظ جان صادر می شود.

می توان گفت که یک از مهمترین عوامل اصلی در بروز خسارات مالی ، صدمات و تلفات جانی به ویژه در منازل مسکونی ، مراکز اداری ، تجاری و مجتمع های صنعتی عدم رعایت مسائل ایمنی در استفاده از انرژی برق می باشد . بمنظور حفاظت از جان افراد در مقابل خطر برق گرفتگی و جلوگیری از خطر آتش سوزی در اماکن مسکونی و صنعتی ، از کلید محافظ جان استفاده می شود .
این کلیدها که براساس حساسیت خود به دو نوع خانگی و صنعتی تقسیم می شوند ، علاوه بر حفاظت افراد در مقابل تماس مستقیم و یا غیر مستقیم برق ، با جلوگیری از نشتی جریان در حفاظت دستگاه ها و تجهیزات صنعتی نیز موثر می باشند .

باتوجه به اینکه یک جریان نیم آمپری می تواند باعث بروز آتش سوزی شود ، کلید محافظ جان با تشخیص جریان نشتی و قطع جریان ورودی ، مانع از بروز آتش سوزی می شود . همچنین از آنجا که در صورت وجود جریان نشتی در بدنه وسائل برقی و یا سیستم سیم کشی ساختمان ، این جریان به مرور زمان زیاد می شود و احتمال سوختن وسایل برقی و سیستم سیم کشی ساختمان را به وجود می آورد لذا استفاده از کلیدهای محافظ جان ، با توجه به کاهش میزان هدر رفتن انرژی الکتریکی و برق مصرفی ،  صرفه جوئی اقتصادی و حفظ ثروتهای ملی را نیز در بر خواهد داشت .

کلید محافظ نشتی جریان بصورت دو پل ( برای مدار تکفاز ) و چهار پل ( برای مدار سه فاز ) عرضه شده و دارای سه تیپ کلی می باشد :

RCCB ( RCD ) types

کلید محافظ نشتی جریان تیپ AC

کلید محافظ جان یا کلید محافظ نشتی جریان RCCB تیپ AC قابلیت تشخیص جریانهای نشتی با شکل موج متناوب AC را دارند. این گروه از کلید محافظ جان بصورت 2 پل و 4 پل در دسترس است. رنج جریان نامی از 16 تا 125 آمپر و رنج جریان نشتی   0.5A , 0.3A , 0.1A , 0.03A , 0.01A بوده و ولتاژ کاری 200 تا 400 ولت می باشد.

کلید محافظ نشتی جریان تیپ A

کلید محافظ جان یا کلید محافظ نشتی جریان RCCB تیپ A قابلیت تشخیص جریان نشتی با شکل موج متناوب AC و مستقیم DC پالسی را دارند. این گروه کلید محافظ جان در انواع 2 پل و 4 پل ارائه می گردند. رنج جریان نامی از 16 تا 80 آمپر و رنج جریان نشتی 0.5A , 0.3A , 0.1A , 0.03A , 0.01A بوده و ولتاژ کاری 200 تا 400 ولت است. مدل خاصی از این کلید محافظ جان برای شبکه هایی با ولتاژ 500 ولت نیز ارائه شده است.

کلید محافظ نشتی جریان تیپ B

کلید محافظ جان یا کلید محافظ نشتی جریان RCCB تیپ B قابلیت تشخیص جریان نشتی با شکل موج متناوب AC و مستقیم DC پالسی تا فرکانس 1 مگاهرتز و مستقیم DC صاف را دارند. این گروه کلید محافظ جان نیز در انواع 2 پل و 4 پل ارائه می گردند. رنج جریان نامی از 16 تا 125 آمپر و رنج جریان نشتی 0.03A تا 0.3A بوده و ولتاژ کاری 230 تا 400 ولت است. همچنین مدلهای خاصی از این تیپ محافظ جان با قابلیت کار تا ولتاژ 500 ولت و یا رنج جریان نشتی تا 0.5 آمپر نیز وجود دارند.

در نصاویر حفاظت کلید محافظ جان در هنگام تماس مستقیم و  غیر مستقیم  در شبکه TT نمایش داده شده است .