توضیح نحوه اجرای سپتیک تانک فاضلاب
سپتیک تانک مخزن دفنی، عمودی یا افقی ساخته شده از فایبرگلاس، پلی اتیلن و بتن است که برای تصفیه فاضلاب به حدی استفاده می شود که چاه فاضلاب مانع از جذب پساب نشود. این دستگاه به یکی از اشکال استوانه ای یا مکعبی در کارخانه تولید می شود و با نگهداری فاضلاب جامد در داخل، کاربردی ترین سیستم در پیش تصفیه فاضلاب های بهداشتی و انسانی محسوب می شود.
برخی سپتیک تانک را مقرون به صرفه ترین تصفیه خانه فاضلاب می نامند، در حالی که برخی دیگر به دلیل راندمان پایین سعی می کنند به جای آن از یک راکتور بی هوازی یا پکیج تصفیه فاضلاب هوازی استفاده کنند.
تفاوت بین سپتیک تانک و پکیج تصفیه فاضلاب
تفاوت بین سپتیک تانک و پکیج تصفیه فاضلاب از چند بعد قابل بررسی است. در واقع دستگاه سپتیک تانک به عنوان یکی از روش های رایج در تصفیه فاضلاب واحدهای کوچک استفاده می شود.
استفاده از سپتیک تانک HDPE یا سپتیک تانک بتنی پیش ساخته به دلیل راندمان تصفیه پایین معمولاً برای تصفیه فاضلاب با حجم کم استفاده می شود. برای حجم های متوسط و بالا از پکیج های تصفیه فاضلاب استفاده می شود.
همچنین لازم به ذکر است که سپتیک تانک ها فاقد هرگونه جزء و سیستم الکتریکی می باشند. اما پکیج های تصفیه فاضلاب سیستم های گسترده تری دارند.
البته عامل قیمت یکی از دلایل موفقیت گندانبار در بحث فروش است. به طوری که با هزینه کم خود برای تصفیه فاضلاب، واحدهای کوچک بسیار کارآمد هستند. در حالی که انواع مختلف پکیج های تصفیه فاضلاب به دلیل حجم بسیار بیشتر و سیستم های پیشرفته تر، گران تر هستند. به همین دلیل این پکیج ها برای مصارف کوچک با حجم فاضلاب کم به هیچ وجه مقرون به صرفه نیستند.
به طور کلی برای ذخیره مایعات اسیدی و قلیاها از سپتیک تانک کمتری استفاده می شود. بلکه بیشتر برای تصفیه و تصفیه فاضلاب استفاده می شود.
اما انواع پکیج های تصفیه فاضلاب علاوه بر قدرت ویژه ای که در زمینه تصفیه فاضلاب دارند، نگهدارنده ای مطمئن برای سیالات اسیدی، قلیایی و شیمیایی محسوب می شوند. همچنین سپتیک تانک ها را می توان حتی در عمق 16 متری دفن کرد. برای کارایی و فضای خود هیچ فضایی را اشغال نمی کند.
اجزای اصلی یک مخزن سپتیک
سیستم ورودی فاضلاب به قسمت اول: شامل لوله پلی اتیلن تک جداره یا دو جداره و بافل ورودی است که به صورت سه طرفه نصب می شود.
قسمت اول مخزن: دارای بیشترین حجم سپتیک تانک (66% حجم کل) می باشد. بیشتر مواد معلق در کف این ناحیه رسوب می کند.
دیوار پارتیشن: بافل میانی یا دیوار جداکننده از ورود لجن، گریس و روغن های شناور به مخزن زلال سازی (قسمت دوم مخزن) جلوگیری می کند.
مخزن شفاف: این مخزن 33 درصد از حجم کل سپتیک تانک را شامل می شود. مواد آلی محلول در پساب قسمت اول مخزن طی فرآیند بی هوازی تجزیه می شود و رسوبات اصلی این ناحیه لاشه میکروارگانیسم ها می باشد.
لوله خروجی بیوگاز: از طریق این لوله گازهای حاصل از فرآیندهای تصفیه فاضلاب بی هوازی (عمدتاً متان) از سپتیک تانک خارج می شود. نام دیگر این لوله دریچه هوا است. قطر لوله هواکش اساساً 63 میلی متر است.
سیستم خروجی فاضلاب: شامل لوله خروجی فاضلاب و سپتیک تانک می باشد. قطر لوله خروجی قطعا نباید کمتر از قطر لوله ورودی باشد.
سیستم سیفون: دارای یک سیفون در خروجی مخزن برای جلوگیری از خروج چربی از سپتیک تانک به داخل چاه جذب یا هود شهری و همچنین یک سیفون در ورودی برای جلوگیری از برگشت بوی نامطبوع فاضلاب در مواقعی که قابل برگشت نیست.
برای مدت طولانی استفاده شده است (چند روز پشت سر هم بسته است).نقش سپتیک تانک در تصفیه فاضلاب
سپتیک تانک ها نقش ویژه و غیر قابل انکاری در تصفیه فاضلاب دارند. به طور کلی سپتیک تانک های معمولی تا 30 درصد و سپتیک تانک های جدید می توانند آلودگی فاضلاب را تا 60 درصد کاهش دهند. یعنی این سیستم در صورت طراحی با ظرفیت مناسب، توانایی کاهش بار آلودگی فاضلاب را تا 63 درصد دارد.
در نتیجه پساب با میزان آلودگی بسیار کمتری به دست می آید که البته نباید دوباره وارد طبیعت شود. آنچه مسلم است این است که هیچ جامدی از سپتیک تانک خارج نمی شود و سوراخ های فاضلاب به هیچ وجه کور نمی شود. البته در صورتی که تولید تمامی اجزای سپتیک تانک به صورت دقیق انجام شود.
این مخازن دو نقش اصلی در تصفیه فاضلاب دارند:
تصفیه اولیه: آنها به عنوان یک کاتالیزور برای تجزیه فاضلاب جامد عمل می کنند.
درمان پیشرفته: سپتیک تانک ها در این مرحله به عنوان ایستگاه پمپاژ عمل می کنند. آنها همچنین به طور گسترده ای به عنوان متعادل کننده در این مرحله از تصفیه فاضلاب استفاده می شوند.
در مورد نحوه عملکرد سپتیک تانک ها می توان توضیحات دیگری ارائه داد. به زبان ساده، باروت وسیله ای است که با ایجاد شرایط ویژه برای فعالیت باکتری های بی هوازی، همه باکتری ها را مجبور به تبدیل تمام جامدات به مایع به مایع نمی کند. به این ترتیب جذب پساب مایع در چاه جذب به راحتی انجام می شود. این سیستم در کمپ های مختلف استفاده می شود.
به طور کلی در سپتیک تانک هیچ گونه عملیاتی مانند اختلاط، گرمایش، کنترل pH و ... انجام نمی شود. در نتیجه اطمینان از هضم کامل لجن در سپتیک تانک امکان پذیر نیست. بنابراین برای تسریع در هضم فاضلاب باید آنزیم هایی به مخزن اضافه کرد.
مکانیسم عملکرد سپتیک تانک پلی اتیلن بدین صورت است که باکتری های بی هوازی موجود در مخزن پلی اتیلن متعفن با قدرت تخریب بالای خود، تمامی مواد جامد را از منبع تامین فاضلاب خارج می کنند (پس از ورود به سپتیک تانک پلی اتیلن آماده) کاملاً تجزیه شده و به آب جاری تبدیل می شوند. در نهایت، این پساب متعفن و کدر یا باید به سمت چاه جذب هدایت شود یا در مناطقی که ظرفیت جذب چاه صفر و سطح آب زیرزمینی بالاست به دو صورت دفع شود.
این دو روش عبارتند از: استفاده از تصفیه خانه پیشرفته فاضلاب و تخلیه سیستم توسط دستگاه فاضلاب.
بد نیست بدانید پساب سپتیک تانک پلی اتیلن را نمی توان برای کشاورزی، آبیاری درختان و نظافت محوطه استفاده کرد. حتی اگر از نوع پیشرفته دستگاه استفاده می کنید.
میکروارگانیسم های موجود در فاضلاب در شرایط بی هوازی برخی از آلاینده ها را تجزیه کرده و بار فاضلاب را به سپتیک تانک پلی اتیلن کاهش می دهند. دیوار نصب شده بین زون اول و دوم مخزن فاضلاب پلی اتیلن از ورود رسوبات و چربی های شناور از ناحیه اول به زون دوم جلوگیری می کند. به این ترتیب پساب زلال شده به قسمت دوم مخزن فاضلاب پلی اتیلن منتقل شده و از طریق لوله خروجی از مخزن بی هوازی خارج می شود. پساب معمولاً وارد چاه جذب می شود. سپتیک تانک ها را می توان به صورت هوازی نیز تولید کرد که در این صورت به این سیستم پکیج تصفیه فاضلاب می گویند.
نحوه عملکرد سپتیک تانک
سیستم سپتیک به گونه ای عمل می کند که ابتدا عملیات تصفیه اولیه و ته نشینی بر روی فاضلاب انجام می شود. سپتیک تانک برای نگهداری فاضلاب ورودی تقریباً یک تا سه روز طراحی شده است.در این مدت، جامدات معلق نسبتا سنگین به عنوان لجن در کف مخزن ته نشین می شوند و مواد معلق سبکتر (مانند روغن و چربی) به تدریج به صورت کف غلیظی روی سطح مایع شناور می شوند.
هنگامی که فاضلاب وارد سپتیک تانک می شود، پساب به اندازه حجم خود از لوله خروجی خارج می شود. لجن ته نشین شده در کف سپتیک تانک در اثر فعالیت باکتری های بی هوازی تجزیه شده و گاز تولید می شود.
نتیجه فعل و انفعالات فوق کاهش قابل توجه حجم لجن است. به همین دلیل لجن سپتیک تانک بسته به زمان اقامت اولیه معمولاً هر 2 تا 4 سال یکبار تخلیه می شود. زهکشی سپتیک تانک یکی از ضروری ترین و مهم ترین کارهایی است که باید انجام شود.
پساب مخزن که به درستی طراحی و اجرا شده است حاوی مقداری مواد معلق و کدورت است، اما فاضلاب هنوز کاملا صاف نشده و بوی بدی دارد. همچنین ممکن است همچنان حاوی باکتری های بیماری زا، کیست ها و تخم کرم باشد. به همین دلیل نباید از پساب سپتیک تانک برای آبیاری فضای سبز و زمین های کشاورزی استفاده کرد. البته با استفاده از شبکه زهکشی زیرزمینی می توان پساب سایبان را به سمت درختان (نه سبزی ها) هدایت کرد و به تغذیه آنها کمک کرد.