انواع سپتیک تانک و مزایای آن

سپتیک تانک ها معمولا بر اساس نوع مخزن به چهار دسته بتنی، آجری (مصالح ساختمانی)، پلی اتیلن و مصالح کامپوزیتی تقسیم می شوند. اگرچه فرآیندهای تصفیه آنها مشابه است، اما از نظر هزینه تهیه، سهولت نصب و بهره برداری، سرعت ساخت، دوام، سطح آب بندی و استحکام ساکن بدنه خودرو، مزایا و معایب خاص خود را دارند.

سپتیک تانک بتنی
این سپتیک تانک ها از بتن مسلح با درجه بندی 400-300 کیلوگرم بر متر مکعب ساخته شده اند. گریدهای پایین تر بتن باعث افزایش نفوذپذیری و احتمال خوردگی فولاد می شود، در حالی که عیارهای بالاتر بتن با سرد شدن بتن ترک خواهند خورد. در این نوع سپتیک تانک مهمترین مشکل نفوذ و نشت فاضلاب از بدنه و درزها می باشد. از آنجا که فاضلاب به دیوارها نفوذ می کند، میله های فولادی به سرعت خورده می شوند و آسیب جدی تری به بتن وارد می کنند و در عین حال خاک و محیط اطراف سپتیک تانک را نیز آلوده می کنند.
از آنجایی که مقدار pH سپتیک تانک اسیدی است و مقدار pH بتن کاملاً قلیایی است، نفوذپذیری بتن تأثیر بسیار تعیین کننده ای بر کارایی و عمر مفید سپتیک تانک دارد. در برخی موارد، استفاده از سیمان یا پوشش‌های آب‌بند مبتنی بر آسفالت می‌تواند نفوذپذیری را بیشتر کاهش دهد. بدیهی است که استفاده از این پوشش ها هزینه ساخت این گونه سپتیک تانک ها را تا 30 درصد افزایش می دهد.
در کشور من سپتیک تانک پیش ساخته بتنی با ظرفیت 10 متر مکعب ساخته و اجرا شده است. سپتیک تانک های پیش ساخته دارای حداقل یک صفحه زیرین می باشند که با توجه به ظرفیت دارای یک یا چند قسمت اصلی و یک قسمت سقف می باشند که به صورت جداگانه به محل نصب حمل و سپس روی هم چیده می شوند. درزهای بین اجزا معمولاً با ملات آب بند پر می شود.شکل سپتیک تانک مخزن پیش ساخته معمولاً به صورت استوانه ای عمودی با مقطع دایره ای و قطر داخلی 2000-1600 میلی متر و ضخامت بدنه مخزن 150-100 می باشد. میلی متر
شکل 4-12 نمونه ای از سپتیک تانک پیش ساخته بتنی را نشان می دهد.

سپتیک تانک آجری (با مصالح ساختمانی)
این سپتیک تانک ها معمولاً از آجر متراکم و ملات سیمان ساخته می شوند. البته در برخی موارد به جای آجر از بلوک سیمانی یا سنگ استفاده خواهد شد. در هر صورت بزرگترین مشکلات و ایرادات این سپتیک تانک ها نفوذپذیری زیاد و نشتی بیش از حد دیوار و کف آنهاست.

علاوه بر این به دلیل عدم مقاومت کافی دیوار در برابر فرورفتگی و فشار جانبی، پس از مدتی ساخت، ترک ها و درزهای زیادی بر روی دیوار و کف ایجاد می شود که باعث نشت فاضلاب از مخزن و آلودگی خاک اطراف می شود. .حتی اگر روی بدنه آنها روکش سیمانی به ضخامت 1-2 سانتی متر زده شود باز هم این نواقص و مشکلات جدی است زیرا در اثر کوچکترین فرورفتگی روکش سیمانی به دلیل شکنندگی از دیوار جدا می شود.
در برخی موارد برای کاهش نشتی بدنه از رنگ آسفالت روی مخزن سوخت استفاده می شود. اگرچه این پوشش ها نشتی منافذ دیوار را کاهش می دهند، اما نمی توانند از نشت درزهای فاضلاب و ترک ها جلوگیری کنند. زیرا این پوشش ها به دیوار می چسبند و در امتداد دیوار ترک می خورند.
از آنجایی که این دیوارهای آجری یا دیوارهای بلوکی می توانند فشار جانبی کمی را تحمل کنند، حداکثر عمق این مخازن به 4 متر محدود می شود.البته این در مورد پرکردن پشت دیوار است وگرنه حداکثر عمق 2.5 متر است.
سپتیک تانک پلی اتیلن
مزایای پلی اتیلن در سیستم های جمع آوری و تصفیه فاضلاب باعث افزایش مصرف انواع لوله های پلی اتیلن و مخازن ذخیره سازی در این زمینه شده است. در سال های اخیر با ظهور تکنولوژی داخلی برای تولید لوله های با قطر 3500 میلی متر، تولید و استفاده از انواع مخازن ذخیره پلی اتیلن نیز رو به گسترش بوده است.
مزایای مواد پلی اتیلن منجر به تولید سپتیک تانک با این مواد شده است. آب بندی کامل، مقاومت در برابر خوردگی بالا و ساخت و نصب سریع یکی از مهمترین مزیت های سپتیک تانک پلی اتیلن می باشد.

ماده اولیه این سپتیک تانک ها پلی اتیلن گرید 80 یا 100 و چگالی گرید 100 0.945 گرم بر سانتی متر مکعب می باشد. مشکل اصلی این نوع سپتیک تانک، قیمت بالای آن نسبت به انواع آجری و بتنی است، اما مزایای دیگر آنها باعث شده مصرف آنها در حال حاضر افزایش یابد.
سپتیک تانک های پلی اتیلن از منظر شکل بدنه و سطح مقطع به دو دسته تک جداره و دو جداره تقسیم می شوند. ضخامت مقطع مخازن ذخیره تک جداره تا 12 میلی متر می باشد و به همین دلیل مقاومت فشار جانبی آنها نسبت به مخازن ذخیره دو جداره بسیار کمتر است.

بنابراین سپتیک تانک های تک جداره بدون دیوارهای حائل یا محفظه نمی توانند در زیر زمین دفن شوند. علاوه بر این، سیستم تولید آنها برای ساخت دیواره داخلی سپتیک تانک مشکل است، در این صورت، سپتیک تانک بیشتر کارایی خود را از دست خواهد داد. بنابراین استفاده از این نوع مخزن پلی اتیلن تک جداره به عنوان سپتیک تانک توصیه نمی شود.
در مقابل سپتیک تانک های پلی اتیلن دو جداره تا 100 میلی متر ضخامت دارند که این ضخامت بالا و هندسه مقطعی باعث می شود که مقاومت جانبی بالایی داشته باشند. به این ترتیب می توان این سپتیک تانک ها را حتی بدون هیچ اتاقک یا دیوار حائل در زیر زمین دفن کرد. علاوه بر این، ضخامت دیواره آنها بسیار زیاد است، هر صفحه یا دیواری را می توان در سپتیک تانک جوش داد و هر گونه اتصالات مورد نیاز را می توان نصب کرد.
مهمترین مزایای سپتیک تانک پلی اتیلن عبارتند از:
1- مقاومت در برابر خوردگی بسیار بالا به دلیل شرایط اسیدی فاضلاب و شرایط نامساعد محیطی
2- سپتیک تانک کاملا آب بندی شده است و هیچ گونه آلاینده ای را به بیرون پخش نمی کند
3- دیوار بسیار مقاوم (از نوع دو جداره) در برابر فشار خاک اطراف سپتیک تانک
4- سرعت ساخت، نصب و رفع اشکال سریع
5- قابل دفن در زیرزمین هدف انتقال وزن فاضلاب به سپتیک تانک و جلوگیری از اشغال فضای مفید است.
6- وزن سبک، حمل و نقل و نصب آسان
7- سپتیک تانک حتی چند سال پس از نصب اولیه قابل جابجایی است
8- با توجه به شیر تخلیه و شیر بازرسی، کارکرد و تخلیه لجن از سپتیک تانک آسان است.
9- برای ساخت سپتیک تانک نیازی به کار ساختمانی در محل نیست
10- پلی اتیلن دوجداره برای سپتیک تانک نیاز به محفظه یا دیوار حائل ندارد.