اسلامپ چیست

اسلامپ به میزان ریزش بتن در آزمایش اسلامپ میگویند و بیانگر میزان روانی بتن ساخته شده است .اسلامپ عددی است که بوسیله ی آن آزمایش اسلامپ بتن انجام می شود که نشانگر میزان افت بتن در هنگام ساخت بتن روی میدهد.این ازمایش توسط یک استوانه مخروطی شکل به ارتفاع ۳۰-۴۵ cm انجام میشود.بصورتی که زیر این استوانه معمولا صفحه ی فلزی قرار میدهند. از قسمت کوچک مخروط بتن میریزند سپس کمی تکان می دهند تا بتن متراکم تر بشود.سپس استوانه را آرام بر میدارند.سپس ارتفاع بتن مانده را توسط خط کش اندازه می گیرند. میزان عدد اسلامپ با توجه به نوع بتن ریزی تعیین می شود.

شرح آزمایش اسلامپ
الف – وسایل مورد نیاز
-دستگاه نمونه گیری اسلامپ شامل:
یک سینی فلزی به ابعاد (۴۰*۴۰) یا (۵۰*۵۰) که محل قرار گرفت یک پایه (میلگرد) در آن تعبیه شده باشد.
یک مخروط فلزی به ارتفاع ۳۰ سانتیمتر، که قطر قائده پائین آن ۳۰ سانتیمتر و قطر قائده بالای آن ۱۰ سانتیمتر می باشد و دو عدد دستگیره در دو طرف آن تعبیه شده است.
-میلگردی (به عنوان پایه سنجش ارتفاع بتن) به طول تقریبا ۳۵ سانتیمتر که در یک سر آن خطکشی به عرض ۵ سانت قرار دارد، به طوری که پس از قرار گرفتن این میلگرد در محل خود بر روی سینی، ارتفاع مابین سینی تا زیر خط کش ۳۰ سانتیمتر (برابر ارتفاع مخروط) باشد.
-یک عدد میلگرد ساده به طول ۴۰ الی ۵۰ سانت که برای متراکم کردن بتن داخل مخروط بکار می رود.
-وسیله سنجش ارتفاع، – ترجیحا یک عدد متر کوچک -.
ب – روش آزمایش
در کارگاه ها به هنگام بتن ریزی قسمت های مختلف سازه، آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک بر اساس اُردر صادر شده از طرف پیمانکار – (که در پروژه های خاص و بزرگ بایستی به تائید دستگاه نظارت کارگاه نیز رسیده باشد) – نسبت به اخذ یک یا چند نمونه بتن از محل بتن ریزی اقدام می نماید که در هر بار نمونه گیری از مراحل بتن ریزی بایستی آزمایش اسلامپ انجام شود و نتیجه آن در گزارش آزمایش ذکر گردد.
تعداد دفعات نمونه گیری از هر قسمت از سازه – با توجه به حجم بتن ریزی – در نشریه ۱۰۱ سازمان برنامه و بودجه ذکر گردیده است.
به عنوان مثال
در بتن ریزی فونداسیون بایستی به ازاء هر ۵۰ الی ۱۰۰ متر مکعب بتن با تشخیص نظارت مقیم یک سری نمونه گیری از بتن به عمل آید.
در بتن ریزی ستون ها بایستی از هر ۵۰ متر مکعب بتن ریزی یک نمونه بتن اخذ شود.
در بتن ریزی دال ها بایستی از هر ۳۰ متر مکعب بتن ریزی یک نمونه بتن اخذ شود.
نکته: زمان و مکان اخذ نمونه از بتن با توجه به حساسیت مکانی بتن ریزی و یا شکل ظاهری بتن به تشخیص کارشناس آزمایشگاه و یا نظارت مقیم پروژه خواهد بود.

بر روی مقدار بتنی که برای نمونه برداری از مجموعه بتن موجود در پایکار جدا نموده ایم – قبل از انجام نمونه برداری – بایستی آزمایش اسلامپ صورت گیرد.
برای این منظور ابتدا مخروط اسلامپ را بر روی سینی مربوط و در محل خود مستقر می نمائیم.
با وسیله ای مناسب – ترجیحا یک بیل دستی کوچک که عرض آن از ۱۰ سانت کمتر باشد تا براحتی بتوان بتن را از محل قائده بالای مخروط به داخل آن ریخت – اقدام به پر کردن مخروط می نمائیم.
این عمل بایستی در سه مرحله انجام گیرد که در هر مرحله یک سوم از ارتفاع مخروط را که برابر ۱۰ سانت می باشد با بتن پر نموده و نسبت به ویبره یا متراکم کردن بتن با میله مخصوص اقدام می گردد.
روش تراکم بتن به این صورت می باشد که در هر مرحله از سه مرحله فوق بایستی ۲۵ بار میله تراکم را در داخل بتن فرو ببریم که این عمل به صورت دایره وار و از بیرون دایره به سمت داخل – تا محل مرکز دایره – صورت می پذیرد.
نکته مهم
در مرحله اول بایستی عمق فرو رفتن میله تراکم در داخل بتن به اندازه عمق بتن و تا کف باشد، اما در دو مرحله بعد بایستی به جهت حصول پیوستگی در بین دو لایه به اندازه تقریبی ۳ الی ۵ سانت میله تراکم را در داخل لایه زیرین فرو برده و بدین ترتیب نسبت به نواخت ۲۵ ضربه – به شرح فوق – اقدام نمائیم.
پس از اتمام سه مرحله فوق و پر شدن مخروط با یک خط کش فلزی و یا هر نوع وسیله ممکن سطح بتن را صاف نموده تا با لبه قائده بالایی در یک تراز قرار گیرد.
پس از این مرحله از دستگیره های جانبی مخروط گرفته، چفت و بست مخروط به سینی را باز می کنیم و به آرامی ، با سرعتی ملایم و ثابت، بدور از هر نوع عجله، به صورت قائم مخروط را از روی بتن بر می داریم.
چسبندگی بین بتن و جداره داخلی مخروط باعث خواهد شد تا مخروط در هنگام بالا آمدن از یک طرف تمایل به چسبیدن به بدنه بتن و سر خوردن روی آن و بالا آمدن را داشته باشد که این مساله در نتیجه آزمایش و عدم حصول نتیجه دقیق و واقعی تاثیر گذار خواهد بود.
اپراتور آزمایشگاه بایستی با دقت و قدرت دستان خود سعی در قائم بالا آوردن مخروط داشته باشد تا از بروز این مشکل جلوگیری بعمل آید.
پس از برداشتن مخروط، بتن مقداری افت خواهد کرد، پایه میله ای که به سر آن یک خط کش وصل است را چرخانده و دقیقا بر روی بتن قرار می دهیم تا ارتفاع ریزش بتن را بسنجیم.
با متر کوچکی که در اختیار داریم ارتفاع مابین سطح بالای بتن تا زیر خط کش فلزی را اندازه می گیریم. عدد بدست آمده به عنوان عدد اسلامپ شناخته می شود.
نکته مهم
بعد از ریزش نمودن، اکثر اوقات مشاهده می شود که این ریزش به صورت مایل اتفاق می افتد، در این صورت به جهت سنجش ارتفاع ریزش بتن، حد وسط بالاترین و پائین ترین نقطه از سطح بتن ملاک عمل سنجش خواهد بود.

میزان آب موجود در بتن عامل اصلی روانی (اسلامپ کم یا پائین) یا سفتی (اسلامپ بالا) در بتن می باشد.
این نکته را نباید فراموش نمائیم که هرقدر مقدار آب در داخل بتن کمتر باشد، البته تا حدی که سبب سفتی بیش از حد بتن نشود و مانعی بر سر راه ویبره نمودن صحیح و اصولی بتن نباشد، مقاومت فشاری حاصله بتن بیشتر خواهد بود.
برای بتن ریزی در محل هایی که تراکم آرماتور زیاد بوده (مثلا در ستون ها و پایه های پل های بزرگ با تراکم آرماتور بالا و اشکال هندسی خاص) و یا امکان ویبره نمودن بتن محدود و یا غیر ممکن می باشد (به عنوان مثال در بتن ریزی شمعها) بایستی از بتن روان استفاده نمود، اما اشکالی که در اینجا وارد است این است که استفاده زیاد از آب سبب افزایش نسبت آب به سیمان در بتن و در نهایت کاهش مقاومت حاصله می گردد. توضیح دیگر بر این واقعیت اینکه؛ وجود مقدار زیاد آب در داخل بتن باعث می شود تا پس از گرفتن بتن و خشک شدن آن، تبخیر و جذب آب موجود باعث ایجاد خلل و فرج بیش از حد نیاز در داخل بتن شده که این خود در نهایت موجب ضعف مقاومت فشاری بتن خواهد بود.
به همین دلیل امروزه در مواردی که استفاده بتن روان (با اسلامپ پائین) ضرورت داشته باشد، می توان از مواد مضافی که خاصیت روان کنندگی دارند بهره برد.
تجربه ای که اینجانب در طی سالیان کسب نموده ام حاکی از این مساله است که برای بتن های سازه ای در ایده آل ترین میزان اسلامپ، عدد ۴ یا ۵ است، در این حالت بتن هم ویبره خور مناسبی دارد و هم روند کسب مقاومت آن – صرفنظر از سایر فاکتورهای موثر در مقاومت نهایی بتن – بسیار مطلوب و ایده آل می باشد.
این عدد چنانچه تا سقف ۸ یا ۹ بالا بیاید، چنانچه مصالح سنگی ریزدانه بتن از ارزش ماسه ای بالایی برخوردار باشد، و همچنین از سیمان مناسبی استفاده شود، چندان محل اشکال نبوده و در نهایت نتیجه مورد نیاز بدست خواهد آمد.
برای بتن ریزی شمع های عمیق از اسلامپ ۱۵ بهره می برند.
چنانچه میزان اسلامپ حوالی عدد، ۱۷ یا ۱۸ و پائینتر باشد، یعنی بعد از برداشتن مخروط بتن به اصطلاح وا برود، به آن اسلامپ ریزشی اتلاق می شود.

محمدرضا اصانلو

barazinco.ir