نگاهی به کاغذ
برای بزرگنمایی روی تصویر کلیک کنید
کاغذ یک پاره اصلی تمدن بشر طی دو هزار سال گذشته بوده است و ارتباط بسیار نزدیک ما با این ماده سبب شده است تا آن را ماده ای با پیچیدگی خاص ندانیم .اما این تصور از حقیقت به دور است کاغذ از منابع گیاهی تهیه می شود،لذا هم از نظر مورفولوژی و هم از نظر فیزیکی و شیمیایی ماده پیچیده است حتی درک ما در زمینه خواص کاغذ تحت کشش که به نظر میرسد ساده باشد نیز به دلیل پیچیدگی آن ناقص است خود فرایند تولید کاغذ یعنی اساس فرایند صاف سازی و تشکیل شبکه ضعیفی از نمد الیاف تا حد زیادی پیچیده است این نمد شبه کاغذ با وجود مقاومت کم آن بایستی بطور پیوسته از بخشهای پرس خشک کن ماشین کاغذ عبور کرده وبا سرعتی که در حال حاضرحدود 60km/h است بصورت نوار پیچانده شود عملی که در جریان آن نمد کاغذ تحت کشش قرار میگیرد برای جلوگیری از پارگی های متوالی کاغذ ویکنواختی آن برخی از پیشرفته ترین مهندسی کنترل مورد نیاز است.
(تعریف کاغذ)
زمانی که به کاغذ فکر می کنیم ذهن ما در درجه اول به سمت ماده ای برای نوشتن وچاپ متمرکز می شود واحتمالا در مرحله دوم ماده ای برای بسته بندی اشیاء با وجود این که محصولات بسیار دیگری پارچه ،مقوا،کاغذ صافی ،پوششهای جراحی وغیره نیز با فرایند های مشابهی تولید می شود تعریف جامعتری برای کاغذ مورد نیاز است .در هر صورت،با توجه به موضوع شیمی کاغذ ،کاغذ را میتوان با تکیه بر روش تولید آن تعریف کرد .
زمانی که به کاغذ فکر می کنیم ذهن ما در درجه اول به سمت ماده ای برای نوشتن وچاپ متمرکز می شود واحتمالا در مرحله دوم ماده ای برای بسته بندی اشیاء با وجود این که محصولات بسیار دیگری پارچه ،مقوا،کاغذ صافی ،پوششهای جراحی وغیره نیز با فرایند های مشابهی تولید می شود تعریف جامعتری برای کاغذ مورد نیاز است .در هر صورت،با توجه به موضوع شیمی کاغذ ،کاغذ را میتوان با تکیه بر روش تولید آن تعریف کرد .
یعنی ماده ای ورقه ای ساخته شده از شبکه از الیاف طبیعی سلولزی که با ته نشینی از یک تعلیق آبی تشکیل شده است.
زمان ومحل دقیق ساخت کاغذ ناشناخته است قبل از 700سال پیش از میلاد پوست حیوانات مهمترین ماده برای ارتباطات نوشتاری بوده است در سال 600 قبل از میلاد این ماده توسط مصریها با کاغذ پاپیروس جانشین شد اگر چه پاپیروس از منابع گیاهی ساخته می شود اما این کاغذ با تعریف گفته شده برای کاغذ مطابق نیست زیرا پاپیروس از کنار هم چیدن قطعات رشته رشته شده ساقه گیاه پاپیروس روی یک صفحه آب پاشی شده ساخته می شد به جای اینکه مانند دستگاههای امروزی از ته نشینی شبکه ای از الیاف از تعلیق آبی استفاده می شود ،انواع مختلفی از اوراق شبیه پاپیروس توسط آلمانیها و چینی ها به مدت 800 سال مورد استفاده قرار میگرفت تا اینکه در سال 200 بعد از میلاد چینی ها هنر کاغذ سازی را با تولید خمیر از الیاف وتبدیل این الیاف به کاغذ کشف کردند در نتیجه چینی ها به عنوان کاشفان ساخت کاغذ به روش نوین وتبدیل معروف شدند.
الیاف مورد استفاده برای کاغذ سازی سلول های ساختمانی گیاهان محسوب میشوند در نتیجه از منابع گیاهی گسترده ای ممکن است تامین شوند در عمل منابع تامین الیاف برای ساخت کاغذ توسط عواملی مثل در دسترس بودن بازده در واحد سطح وکیفیت الیاف محدود شده است در پایان قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم پنبه حاصل از ضایعات نساجی عمده ترین منبع فیبری محسوب می شد ومهمترین کارخانه های ساخت کاغذ در اطراف پارچه بافی ها توسعه یافتند،در اوایل قرن بیستم با افزایش تقاضا برای مصرف کاغذ وعدم تکافوی ضایعات صنایع نساجی برای تامین ماده اولیه ،مصرف چوب بشدت افزایش یافت به طوری که در حال حاضر بیش از 90 درصد الیاف بکر از چوب تامین میشود.
مصرف سالیانه کاغذ و مقوا در جهان حدود 250 میلیون تن است که بیش از نیمی از این مقدار در آمریکای شمالی و اروپا تولید می گردد میزان خمیر کاغذ تولیدی در آفریقا تنها1/2 میلیون تن در سال است مصرف کاغذ در کشورهای پیشرفته دنیا بسیار زیاد است ومصرف سرانه کاغذ ومقوا در نقاط مختلف دنیا بطور چشمگیری متغییر است.
