مروری بر تاریخچه سازه های غشایی از قدیم تا کنون:

چادرهای ایلات و عشایر را می توان به عنوان ابتدایی ترین نوع سازه های غشایی در نظر گرفت که
دارای انعطاف پذیری قابل توجهی با شرایط اقلیمی منطقه می باشند. در نتیجه این سازه ها ریشه در
سنت کهن چادرسازی دارند. بعدها شکل ساده این چادرها در سیرکها و سالنهای نمایش دیده شد.
نزدیک به چند دهه است که سیستم سازه های کششی و غشایی بدلیل ویژگی های منحصر به فرد خود
در صنعت ساختمان مورد توجه قرار گرفته اند. این سازه ها می توانند به عنوان پوششی برای بناها،
زمینهای بازی، باغها، تراسها، پارکینگ ها و یا با نورپردازی خلاقانه به عنوان یک فضای شهری مطلوب و
شاخص و یا المان شهری و نمادین جلوه کنند
چادر عشایر در ایران
مصالح مورد استفاده در این نوع سازه ها چه از نظر زیبایی شناسی و چه از نظر عملکرد با کلیه
مصالح متعارف و متداول در صنعت ساختمان متفاوت می باشند سازه های غشایی به خاطر خواص
فیزیکی و شکل هندسی شان نیز از دیگر سازه ها متمایزند و می توانند به عنوان سازه های دائم، موقت
یا با قابلیت جابجایی استفاده شوند.
خیمه شفاف در مرکز سرگرمی آستانا، پایتخت قزاقستان
این سازه ها نه تنها سبک، بلکه زیبا، نیمه شفاف و همچنین دارای طول عمر زیاد و گاهی نیز
اقتصادی می باشند به نمایش گذاشتن خلاقیت طراح و مهندس در ایجاد زیبایی و شکستن چهارچوب
های کلاسیک هنر، معماری و مهندسی از جنبه های منحصر به فرد بودن این سازه ها می باشد.
سایبان ستاره ای شکل با ظرفیت 05 نفر برای گردهمایی و تفریح
به بیان دیگر طراحی، محاسبات و اجرای این سازه ها در عین سادگی از پیچیدگی های فراوانی
برخوردارند که نیاز به استفاده از تکنولوژی و علوم روز دارد. در شکلهای زیر انواع دیگری از سازه های
غشایی برای سایبان، المان شهری و سقف استادیوم نشان داده شده است.
ابر درختهای ساخته شده از پوسته های غشایی در باغ دریاچه سنگاپور ننها زیبایی این باغ را
دوچندان کرده است، بلکه به عنوان سایبان و خنک کننده هوا هم مورد استفاده قرار می گیرند، که در
شکل زیر آمده است.
ابر درختهای باغ دریاچه سنگاپور
به منظور رفاه بازدید کنندگان از مرکز تجاری در ورودی آن از سازه های چادری به شکل گل رز
واژگون در ورودی این مجتمع استفاه شده است.
ورودی مجتمع تجاری تهران
مرکز تاریخی شامل ساختمانهایی با قدمت بیش از 033 سال می باشند که بسیاری از
آنها به موزه و مراکز خرید و دفاتر دولتی تیدیل شده اند.
سقف مرکز تاریخی شهر Mexico City
به منظور حفاظت این ساختمان ها از باد و باران و تابش مستقیم نور خورشید سازه چادری منحصر
به فردی که قدمت تاریخی و زیبایی ساختمان ها را از بین نبرد و روشنایی لازم را نیز فراهم آورد برای
مسقف کردن این مرکز طراحی و اجرا شده است که در شکل زیر نشان داده شده است.
سایبان کافی شاپ در تهران
این نوع سایبان ها به منظور رفاه حال مشتریان و حفاظت آنها از تابش مستقیم خورشید و باد و
باران ایجاد شده است که در عین حال به دلیل شکل سایبان ها مکانی فرح بخش را نیز به وجود آورده
است.
مرکز تنیس Queensland Gabba در استرالیا
شکل بالا مرکز تنیس را نشان می دهد که از 62 پنل که پوسته ی غشایی بر
روی آن واقع شده است، تشکیل شده است. این استادیوم در سال 2332 بوسیله پوسته چادری مسقف
شده است تا تماشاچیان را از تابش شدید خورشید و بارش باران و باد محافظت کند.
- -2 1 مزایای استفاده از سازه های غشایی:
پوسته های به کار رفته در این سازه ها نسبت به مصالح متداول ساختمانی دارای تنوع، انعطاف
پذیری بیشتری بوده و سبک هستند به اضافه اینکه قابلیت نفوذ نور را در مواردی نیز دارا هستند و برای
آنها می توان بدون هیچ محدودیتی شکل و ساختار سطحی حتی سه بعدی ایجاد کرد. هرچند سازه های
غشایی در همه موارد قابلیت جایگزینی برای سقف ها و نماهای ساختمانی را ندارند اما توانایی استفاده
شدن به عنوان بخشی از کل ساختمان را برای رفع نیازی خاص بطور حتم دارا هستند. در طول عمر یک
بنا استفاده از سازه های غشایی به میزان قابل توجهی مقرون به صرفه می باشد، زیرا ساختن این سازه ها
با صرفه جویی در مصالح، کم بودن مدت زمان نصب و هزینه کم تعمیر و نگهداری همراه است. با وجود
اینکه مساحتهای چند هزار مترمربعی با این سازه ها قابل پوشش هستند، اما با توجه به وزن کم پوسته
ها و ویژگی های مکانیکی عالی آنها، حداقل تکیه گاه و ستون مورد نیاز است.
- -3 1 طبقه بندی سازه های غشایی
پوشش های چادری قابل طبقه بندی براساس جنبه های مختلف مثل عملکرد سازه چادری )کاهش
نور روز، محافظت از باران و خورشید، المانهای فضاساز، عایق گرمایی و غیره(، دهانه سازه، قابل جریان
بودن یا نبودن هوا،میزان بسته بودن و یا مدت زمان استفاده قابل طبقه بندی است.
نمونه های موجود در سایتهای مختلف از جمله ، نشان می دهد که چه تنوعی در
کیفیت پوسته های غشایی پوشاننده )شفافی و نیمه شفافی، سبک وزنی، فرم های طبیعی و استفاده از
هوای آزاد پیرامونی( و اتصالات آنها می تواند مورد توجه و بهره برداری قرار گیرند. پروژه های انجام شده
با شکلهای توجیه پذیر نشان دهنده بازه نامحدودی از تغییرات قابل ایجاد در این سازه ها می باشد.
تکنولوژی های بکار رفته در سازه، شکل و چند لایه بودن می توانند اهداف معمارانه خاص این سازه ها را
تقویت کنند. برای سازه های جدید، ساختمانها با دیوار و نمای قدیمی برای بازسازی، و یا گسترش
کاربری و فضای مفید ساختمانهای موجود از پوششهای غشایی با تکنولوژی بالا می توان استفاده کرد.
در تقسیم بندی پیشنهادی در ستونها از چپ به راست نشان
دهنده سازه غشایی با پوشش بسته، سازگار با محیط پیرامون و باز می باشند در حالی که ردیف ها نشان
دهنده اهداف ساختن این سازه ها از جمله سازه چادری، پوسته خارجی دوم، پوسته داخلی، سقف
غشایی و نمای خارجی می باشند. در این مقاله جنبه های چند منظوره این نوع سازه ها مورد بررسی
قرار گرفته است
جدول 1 تقسیم بندی پیشنهادی سازه های غشایی -
باز
سازگار با محیط
پیرامون
کاملا بسته
سازه
چادری(غشقایی)
دومین پوسته
بیرونی
پوسته داخلی
سقف های
غشایی
المانهای نمای
خارجی

کلیه مطالب ذکر شده در این مقاله در انحصار مرکز تحقیقات و فناوری NHA میباشد.
استفاده از مطالب فوق در صورت ذکر مرجع بلامانع است