نیم کلاچ چیست؟
سید جواد قائم مقامی:عمل نیم کلاج،حالت کلاچ درگیر یا حرکت لاک پشتی برای زمانی است که مجبور باشیم به علت ترافیک مسافت کمی را تکه تکه حرکت کنیم یعنی کلاچ را رها کنیم کمی حرکت کنیم و مجددا کلاچ را بگیریم و ممکن است این عمل را چندین بار بنا به شرایط تکرار کنیم. حال اگر سربالائی باشد وضعیت کمی متفاوت است. در بعضی مواقع هم به دلیل ناهموار بودن جاده مثل جاده خاکی یا جاده پرچاله چوله مجبور به حرکت مقطع وتکه تکه هستیم به دلیل شرایط بد جاده باید به تعداد دفعات مکرر کلاچ را رها کنیم و بگیریم تا ماشین ذره ذره جلو یا عقب برود تا از موقعیت رها شویم به همین منظور مجبوریم نیم کلاچ بگیریم.
عمل نیم کلاچ به این صورت است که اول پدال کلاج رو می فشاریم، ماشین را در وضعیت دنده قرار می دهیم و پدال کلاچ را تا نیمه رها می کنیم تا حدی که اتاق ماشین شروع به لرزیدن کند.لرزش اتاق نشان می دهد که دیسک با صفحه درگیر شده است. در این حالت با فشردن پدال گاز و قطع و وصل کردنهای پشت سرهم پدال کلاچ به طور تیکه تیکه حرکت میکنیم یعنی این عمل را بنا به شرایط شیب و فشار وارده به خودرو تکرار می کنیم تا بتوانیم از موقعیت قرارگرفته در آن رهائی یابیم. چون در حالت عادی حتی الامکان نباید نیم کلاچ حرکت کرد چون باعث مستهلک شدن و فشار آمدن به مجموعه کلاج می شود. شایان ذکر است که در برخی خودروها مخصوصا خودروئی که سیستم کلاچ آن کمی ضعیف باشد یا درست تنظیم نباشد ممکن است عمل رها کردن کلاچ در نقطه پائین یا بالا صورت گیرد که اصطلاحا میگیم کلاج بالا ول میکنه یا پائین ول می کنه.حتی پس از لرزیدن اتاق ممکن است مجبور شویم به دلیل ضعیف بودن صفحه کلاچ یا شیب زیاد با پدال گاز بازی کنیم، اصطلاحا گاز گازی کنیم یا پرگاز حرکت کنیم.
در سربالائیها درحین نیم کلاج بهتر است از ترمز دستی استفاده شود یعنی به محض رها کردن پدال تا زمان لرزش اتاق و درگیری دیسک و صفحه،ترمزدستی کشیده باشد و همزمان با فشار به پدال گازو رها کردن پدال کلاچ ترمز دستی آزاد شود.
نکته دیگراین که به جرات می توان گفت ۹۹ درصد افراد نمی دانند کشیدن ترمز دستی بدون فشار دادن ضامن ترمزدستی کار غلطی است. دکمه یا ضامن ترمز دستی در اصل کلاچ ترمز دستی است که موقع کشیدن ترمز دستی باید فشرده شود و به حد مورد نیاز که رسید آزاد شود که ترمز دستی عمل کند. متاسفانه یک درصد از افراد هم این مورد را رعایت نمی کنند و مانند ترمز دستی اتوبوس ۳۰۲ ایران پیما و ناسیونال بدون ضامن می کشند و از صدای چرق چرق آن لذت می برند.
استفاده از ترمز دستی بدون ضامن به مرور زمان باعث می شود که خروسکی یا تاج خروسی زیر اهرم ترمز دستی مستهلک شده و پس از مدتی اگر با کشیدن ترمز دستی تا مثلا ۷خانه خودرو به راحتی متوقف می شد پس از گذشت این مدت باید ترمزدستی را بیشتر بالا بکشید تا عمل کند.از طرفی احتمال آزاد کردن ترمز دستی نیز وجود دارد.البته این عیب از عیوب زیاد دردسر ساز نیست و شاهد بودیم که با تکرار این عمل پس از مدت طولانی در بعضی خودروهای با کیفیت اتفاقی نیفتاده ولی اساس کار به صورتی است که توضیح داده شد.
از پدال کلاچ به عنوان تکیه گاه نباید استفاده کرد. پس از حرکت و تعویض دنده پا به طور کامل باید از روی پدال کلاچ برداشته شود هرچند که کمی ناخوشایند است و بیشتر افراد دوست دارند پای خود را به پدال کلاچ تکیه دهند ولی این کار باعث خرابی تدریجی بلبرینگ کلاج و سفت شدن سیم کلاچ و عیوب مشابه در سیستم کلاج می شود.
یکی دیگر از سوالاتی که اکثر افراد در مورد نحوه استفاده از کلاچ می پرسند،گرفتن پدال کلاچ درزمان استارت زدن خودرو است. بهتر است در زمان استارت زدن با فشردن پدال کلاچ بار را از روی موتور کم کنیم. خصوصا در فصل سرما کمک شایانی به روشن شدن خودرو می کند. چنین تاثیری ممکن است در خودروهای امروزی زیاد احساس نشود ولی در خودروهای کاربراتوری قدیمی آن هم در فصول سرد که معمولا باتری ها هم ضعیف بودند، واقعا کمک بزرگی به روشن شدن خودرو می کرد.
