تست مایع نافذ

هدف و دامنه کاربرد: T-610

هنگامی باید روش های آزمون مایع نافذ را بر اساس این گفتار انجام داد که کد مرجع این را مشخص کرده و به این گفتا با عنوان SE- ارجاع داده باشد. در حالت کلی این گفتار با 165 روش آزمون استاندارد برای تست مایع نافذ مطابقت دارد.

این سند، جزئیاتی را که در دستورالعمل انجام تست مایعات نافذ باید مد نظر گرفته شود، ارائه می دهد.

هنگامی که کد مرجع، جهت انجام تست مایعات نافذ به این گفتار ارجاع داده باشد، باید روش آزمون مایع نافذ تشریح شده در این گفتار، همراه با گفتار 1 با عنوان الزاماتبه کار رود. تعاریف (General Requirements) عمومی I اصطلاحات مورد استفاده در این گفتار، در ضمیمه اجباری همین گفتار و نیز در ضمیمه اجباری گفتار 1 آمده است.

کلیات T-620

روش مایعات نافذ یکی از روش های موثر برای تشخیص ناپیوستگی های سطحی موجود در مواد و فلزات غیر متخلخل است.

ناپیوستگی های قابل تشخیص در این روش عبارتند از:

دندانه شدن های ،(Seams) درزهای نورد ،(Cracks) ترک ها تورق ،(Cold shuts) سرد جوشی ها ،(Laps) فورجینگ .(Porosities) و تخلخل ها (Lamination)

اساس کار این روش به این گونه است که در ابتدا مایع نافذ بر سطح مورد نظر اعمال و زمان لازم برای (Penetrant) نفوذ به ناپیوستگی ها داده می شود.

سپس مایع نافذ اضافی را پاک کرده، اجازه می دهیم قطعه بر (Developer) خشک شود. پس از آن ماده آشکار ساز روی سطح اعمال می گردد.

نقش آشکارساز جذب مایع نافذ حبس شده درون ناپیوستگی هاست.

همچنین اختلاف رنگ پس زمینه )کنتراست( را با مایع نافذ برای وضوح بهتر نشانه ی ناپیوستگی ها افزایش می دهد.

رنگدانه های موجود در مایع نافذ در دو نوع مختلف هستند که عبارتند از:

1 قابل مشاهده زیر نور مرئی

2( فلورسنتی )قابل مشاهده تحت نور فرابنفش

الزامات دستورالعمل مکتوب T-621

الزامات: تست مایع نافذ حتما باید بر اساس T-621.1

دستورالعمل مکتوب اجرا شود که این دستورالعمل نیز حتما را دارا باشد و T- باید حداقل، اطلاعات موجود در جدول 621 همچنین حتما باید برای هرکدام از الزامات، یک مقدار واحد یا محدوده ی مقادیری مشخص در نظر بگیرد.

تایید صلاحیت دستورالعمل: بعد از اینکه T-621.2 صلاحیت دستورالعمل توسط کد مرجع تایید شد، تغییر در به اینصورت خواهد بود که T- الزامات با مراجعه به جدول 621 با تغییر متغیرهای ضروری 1 باید صلاحیت دستورالعمل مجددا اثبات شود در حالی که تغییر در متغیرهای غیرضروری 2 نیاز به اثبات مجدد صلاحیت دستورالعمل ندارد. با این وجود تغییر در همه ی متغیرها اعم از ضروری و غیرضروری نیاز به ارائه ویرایش جدید دستورالعمل و یا ضمیمه شدن به دستورالعمل نوشته شده دارند.

تجهیزات T-630

که (penetrant materials) منظور از اصطلاح مواد نافذ در این گفتار استفاده شده، تمامی مواد نافذ، امولسیفایرها، حلال ها یا تمیز کننده ها، آشکار سازها و ... است. دسته بندی و از گفتار 24 SE- تشریح مایعات نافذ و نواع مواد آن ها در 165 آورده شده است.

الزامات گوناگون T-640

کنترل آلاینده ها: استفاده کننده از این استاندارد T-641

حتما باید گواهی تایید مبنی بر مجاز بودن میزان آلاینده ها برای مواد نافذ مورد استفاده روی آلیاژهای پایه نیکل، فولاد های زنگ نزن آستینی یا دوپلکس و تیتانیم را اخذ کند.

در گواهی حتما بایستی کد مربوط به ترکیب شیمیایی مایع و نتایج حاصل از تست آن ها مطابق (Batch Number) نافذدر این گفتار، آورده شود. قابل ذکر است )II( با ضمیمه اجباری

1 . essential variable

2 . nonessential variable

www.weld-eng.ir

E.K.A Nafta Co.

که این یافته ها در صورت نیاز کد مرجع حتما باید نگهداری و بایگانی شوند.

آماده سازی سطح: T-642

به طور کلی ممکن است بتوان با آزمایش روی سطح )a( خود قطعه جوشکاری شده، نورد شده، ریخته گری شده و یا آهنگری شده بتوان به نتایج رضایت بخشی دست یافت.

با این حال اگر در سطح قطعه بی نظمی هایی وجود داشته باشد که باعث پوشیده شدن نشانه های مربوط به ناپیوستگی ها شود، در آن صورت آماده سازی سطح به روش های سنگ زنی، ماشین کاری یا دیگر روش ها بلامانع است.

قبل از هر بار انجام تست مایعات نافذ، سطح مورد تست و منطقه مجاور آن تا فاصله یک اینچ 25mm بایستی کاملا خشک شده و از هرگونه کثیفی، گریس، پرز، پوسته، سرباره جوشکاری،جرقه های جوشکاری، رنگ، روغن و یا هرگونه مادهخارجی که ممکن است باعث بسته شدن دهانه باز ناپیوستگی های سطحی قطعه شده و یا تداخلی در آزمایش ایجاد کنند، تمیز گردد.

تمیز کننده های معمول عبارتند از مواد شوینده، )c( حلال های آلی، محلول های پوسته زدا و رنگ زداها.

روش های گریس زدایی و تمیز کاری اولتراسونیک نیز ممکن است استفاده شوند.

را T- حلال های تمیز کننده باید الزامات 641 )d(برآورده کنند.

انتخاب یک روش مناسب جهت تمیزکاری یکی از مراحل مهم فرآیند تست است.

توجه:

T- جدول 621

الزامات دستورالعمل تست مایعات نافذ

الزامات متغیر ضروری

متغیر غیر ضروری

شناسایی و هرگونه تغییر در نوع یا گروه مواد نافذ شامل: آشکارسازها و امولسیفایرها ... 

آماده سازی سطح عملیات نهایی و تمیزکاری، شامل نوع حلال تمیزکننده

روش اعمال مایع نافذ 

روش حذف مایع نافذ اضافی از روی سطح 

غلظت امولسیفایر )آب دوست یا چربی دوست( و زمان توقف در مخازن غوطه وری و مدت زمان متلاطم 

سازی در امولسیفایرهای آب دوست غلظت امولسیفایرهای آب دوست در روش اسپری کردن آن ها 

روش اعمال آشکارساز 

حداقل و حداکثر دوره زمانی بین مراحل و وسایل کمکی جهت خشک کردن 

(Penetrant Dwell Time) کاهش دادن زمان انتظار جهت نفوذ مایع نافذ 

(Developer Dwell Time/Interpretation ) افزایش دادن زمان انتظار عملکرد آشکارساز )زمان تفسیر 

time)

حداقل شدت نور 

دمای سطح قطعه اگر  خارج از محدوده 1 تا 12 درجه سلسیوس باشد و یا خارج از محدوده دمایی ای باشد که قبلا برای آن تایید صلاحیت شده.

اثبات یا تایید عملکرد، در صورتی که نیاز شود. 

الزامات صلاحیت پرسنل 

مواد، شکل ها یا اندازه هایی که باید تست شوند و گستره ی آزمایش 

تمیز کاری پس از آزمایش