راهنمای فنی انتقال و كاشت نهال

راهنمای فنی انتقال و كاشت نهال

 بسته بندی و انتقال نهال :
یكی از عوامل بسیار مهم در موفقیت درختكاری ، بسته بندی و انتقال از مراكز تولید نهال یعنی نهالستان ، به منطقه مورد كاشت می باشد . پس از انتخاب نهال سالم ، باید ریشه نهالها را كاملاً در داخل پوششی از پلاستیك یا گونی یا چادر برزنتی قرار داد تا ریشه های نهال در اثر مجاورت با باد و آفتاب و هوای آزاد از بین نرود ، سپس با وسایل نقلیه ، نسبت به انتقال سریع نهال ها اقدام شود . باید توجه شود به اندازه میزان مصرف روزانه نهال از نهالستان تحویل گرفته شود.

دستورات فنی كاشت نهال

آماده كردن عرصه كاشت :
در صورت مسطح بودن زمین ، با استفاده از ادوات كشاورزی ، گاوآهن و غیره ، شیاری به عمق حدود 40 سانتیمتر و به فواصل لازم ، بسته به شرایط منطقه ایجاد می گردد. سپس محل چاله ها در داخل و حاشیه شیارهای ایجادشده ، مشخص می شود.
اول با استفاده از تراز دستی یا دوربین ، خطوط تراز و همچنین محل غرس نهال ، مشخص می گردد . سپس روی خطوط تعیین شده ، شیاری به ابعاد حداقل 40 × 20 سانتیمتر ، به منظور جمع آوری هرز آبهای سطحی بین دو خط تراز و جلوگیری از فرسایش خاك حفر و در داخل آن ، چاله احداث می شود.

تراكم كاشت :
به طور كلی فواصل كاشت نهال از یكدیگر ، بستگی به اهداف و شرایط محیطی دارد . فواصل كشت در شمال كشور كمتر ، در جنوب و مناطق بیابانی بیشتر و در سایر مناطق متوسط می باشد . در ایجاد فضای سبز هم ، فواصل كشت با توجه به نوع گونه و شرایط منطقه و اهداف تغییر می یابد .
در هر صورت بهتر است از نظرات و تجارب اهل فن و كارشناسان منابع طبیعی منطقه استفاده گردد.

گودبرداری :
شكل چاله غرس نهال درختكاری ، معمولاً بصورت مكعب مستطیل ، مكعب مربع بوده ، به وسیله دست یا به وسیله مته گود برداری حفر می شود . موقع كندن ، خاك رویی را (به عمق 30-20 سانتیمتری ) كه به آن خاك زراعی گفته می شود جداگانه ریخته و خاك زیری را از آن جدا كرده ، با مقداری كود پوسیده دامی مخلوط كرده ، سپس كف گوده را پس از پایان عملیات خاكبرداری شخم زده ، نرم می نمائیم.
ابعاد چاله ها براساس سن ، وضعیت ریشه و نوع گونه تعیین می گردد بطور كلی هر قدر ابعاد آن بزرگتر باشد ، استقرارو رشد نهال بهتر خواهد بود .

زمان كاشت :
بهترین زمان كاشت نهال ، معمولاً هنگام خواب نهال است در مناطق گرم و متعدله و نیمه سردسیر ، بهترین زمان كاشت ، پائیز پس از خواب رفتن نهال است ولی درمناطق سردسیر نهالكاری بهتر است پس از سپری شدن یخبندان انجام شود.
بهترین شرایط برای غرس نهال روزهای ابری وهوای آرام است .
در روزهای آفتابی وگرم و یا یخبندان و روزهایی كه باد شدید است از كاشت نهال جداً خودداری شود .ختم زمان كاشت در پائیز طوری تنظیم و برنامه ریزی شود كه ریشه نهال با محیط جدید قبل از فرارسیدن یخبندان انس پیدا نموده باشد لذا بایستی پایان زمان كاشت 2 الی 3 هفته قبل از بیداری ظاهری نهال باشد .
البته زمان كاشت نهالهای گلدانی ، از قاعده فوق مستثنی است زیرا نقل وانتقال و كاشت آنها در تمام طول سال عملی است مع الوصف رعایت موارد ذیل ضروری است .
1-درموقع انتقال نهال نبایستی درجه حرارت مبدا با مقصد اختلاف داشته باشد .
2-رطوبت بافت خاك گلدان درحدی باشد كه مانع از هم پاشیدگی خاك گلدان شود.
3-موقع كاشت ، ظرف گلدان ( نایلون و سفال و...) با احتیاط جداگردد، از كاشت نهال با ظرف و گلدان بطور جدی خودداری شود .

نحوه كاشت نهال :
پس از پایان عملیات ترازیابی،احداث شیار و حفره چاله،عرصه آماده كشت برای نهال كاری می گردد.طریقه كاشت به شرح زیر صورت می گیرد:
ابتدا در داخل چاله مقداری خاك سطحی زمین كه با كود پوسیده دامی مخلوط شده ریخته می شود بطوریكه در موقع قراردادن نهال در داخل چاله ، یقه (طوقه ) نهال در سطح كف بانكت قرار می گیرد سپس بقیه خاك را مخلوط با مقداری كود به داخل چاله ریخته و نهالهای ریشه لخت را به آرامی تكان داده ، تا خاك چاله در لابلای ریشه قرار گیرد. آنگاه خاك اطراف یقه نهال با فشار پا فشرده می شود . نهال اصولاً بایستی در وسط چاله كشت شود.

آبیاری :
بعد از كاشت ، بلافاصله بایستی آبیاری انجام و آبیاری های بعدی نیز با توجه به شرایط اقلیمی منطقه و زمان شروع فعالیت نهال تنظیم گردد.
روشهای مختلفی برای آبیاری وجود دارد ، با توجه به شرایط كشور از نظر محدودیت آب قابل دسترس ، بهترین روش آبیاری از نظر صرفه جویی در مصرف آب و هزینه (در بلند مدت ) و سهولت كار آبیاری ، آبیاری قطره ای می باشد.

عملیات مراقبت و نگهداری :
برای بهبود شرایطی كه مناسب بقاء و رشد بعدی نهالها باشد عملیات مراقبت (سله شكنی ، وجین علف هرز ، مرمت حصار و قیم ، واكاری نهالهای خشكیده ) و در صورت لزوم آبیاری پس از كاشت نهال امری ضروری است

طور درخت مناسبی انتخاب كنیم؟

برای انتخاب درخت مناسب باید 6 فاكتور را در محل كاشت در نظر بگیریم. این فاكتورها نیازهای درختان هستند و هر درخت با میزان متفاوتی از آنها سازگار است:

- رطوبت

- نور

- آلاینده‌ها

- دما

- خاك

- آفت

چطور درخت بكاریم؟

نهال‌های ریشه عریان:

1ـ قراردادن ریشه در آب به مدت 3 تا 6 ساعت

2ـ حفر چاله‌ای بزرگ‌تر از ریشه

3ـ قراردادن نهال در چاله به صورت عمودی و بدون فشار آوردن به ریشه‌ها

4ـ پركردن چاله و آبیاری نهال

5ـ ریختن اندكی كود دور چاله بدون این كه تنه درخت را لمس كند.

6ـ آبیاری درخت هر 7 تا 10 روز یك‌بار.

نهال‌های گلدانی:

1ـ حفر گودالی به قطر 2 تا 5 برابر قطر دهانه گلدان

2ـ اضافه‌كردن كود

3ـ كندن ریشه‌های در هم تنیده شده

4ـ قراردادن نهال در گودال

5ـ پركردن گودال و آبیاری آن

-------------------------------------------------------------------------------------

زمان هرس گیاهان

- شمشاد نام علمی : Buxus sempervirens
زمان هرس: بهار، پاییز


2- جوالدوزک
نام علمی : Catalpa speciosa
زمان هرس: آخر تابستان،زمستان

3- سدر
نام علمی : Cedrus
زمان هرس:تابستان


4- ارغوان
نام علمی : Cercis
زمان هرس:زمستان
نحوه هرس: هرس این درخت بسته به نوع فرم آن می تواند بدون هرس و تنها با قطع اجباری شاخه های خشک به صورت گلدانی و باز باشد و یا با هرس شاخه زنی می توان تاج آن را انبوه و کروی ساخت.


5- افرا
نام علمی : Acer
زمان هرس:زمستان


6- عرعر
نام علمی : Aillanthus
زمان هرس: زمستان،تابستان


7- ابریشم
نام علمی : Albizzia
زمان هرس: بهار


8- زرشک
نام علمی : Berberis
زمان هرس:زمستان،تابستان


9- دم موشی
نام علمی : Buddleia davidii
زمان هرس:اواخر زمستان
نحوه هرس: یا شاخه اصلی را در زمستان از قسمت های داخلی حذف نمود(هرس نسبتا شدید)تا گیاه تحریک به رشد دوباره گردد.


10- به ژاپنی
نام علمی : Chaenomeles
زمان هرس:تابستان،زمستان

11- شبه سرو
نام علمی : Chamaecyparis lawsoniana
زمان هرس:تابستان


12- گل یخ
نام علمی : Chimonanthus praecox
زمان هرس:بهار ، تابستان

13- درخت پر
نام علمی : Cotinus coggyria
زمان هرس:تابستان

14- شیر خشت
نام علمی : Cotoneaster
زمان هرس:بهار،تابستان،زمستان

15- سرو
نام علمی : Cupressus
زمان هرس:بهار و تابستان

16- گل طاووسی
نام علمی : Cytisus
زمان هرس:بهار

17- یاس زرد
نام علمی : Forsythia
زمان هرس:بهار


18- زبان گنجشک
نام علمی : Franinus
زمان هرس:زمستان

19- لیلکی
نام علمی : Gleditsia
زمان هرس:زمستان

20- ختمی درختی
نام علمی : Hibiscus syriacus
زمان هرس:بهار،تایستان و پاییز

21- یاسمن
نام علمی : Jasminum officinal
زمان هرس:بهار ،تابستان
نحوه هرس: در بهار و تابستان بر حسب زمان گلدهی باید بعد از اتمام دوره گلدهی نسبت به حذف شاخه های ضعیف اقدام نمود و شاخه های خیلی بلند را تا نیمه کوتاه نمود.

22- سرو کوهی
نام علمی : Juniperus
زمان هرس:بهار ،تابستان

23- برگ نو
نام علمی : Ligustrum
زمان هرس:زمستان ،بهار،تابستان


24 - ماگنولیا
نام علمی : Magnolia
زمان هرس:تابستان
نحوه هرس: بهتر است تا جای ممکن به دلیل التیام زخمهای حاصل از هرس و کندی رشد درخت هرس نشوند ولی در صورت لزوم می توان نسبت به خذف شاخه های نابجا و یا شکسته اقدام کرد.

25- زیتون تلخ
نام علمی : Melia
زمان هرس:تابستان

26- توت
نام علمی : Morus spp
زمان هرس:زمستان ،تابستان

27- خرزهره
نام علمی : Nerium oleander
زمان هرس:تابستان

28- نرگس درختی
نام علمی : Philadelphus
زمان هرس:بهار،تابستان،پاییز
نحوه هرس: این درختچه معمولا نیازی به هرس چندانی ندارد و تنها باید هر سه یا چهار سال یکبار در اوائل بهار یا پاییز تعدادی از ساقه های خیلی مسن را از قاعده قطع کنیم.همچنین هرس پنسمان یا چیدن نوک شاخه های تازه روئیده در تابستان باعث جلوگیری از حجیم شدن تاج شده و آنرا متراکم تر می سازد.

29- نوئل
نام علمی : Picea
زمان هرس:بهار ،تابستان


30-کاج
نام علمی : Pinus spp
زمان هرس:بهار

31- چنار
نام علمی : Platamus spp
زمان هرس:تابستان ،زمستان

32- صنوبر
نام علمی : Populus spp
زمان هرس:تابستان

33- پیراکانتا
نام علمی : Pyracantha spp
زمان هرس:تابستان ،آخر زمستان

34- بلوط
نام علمی : Quercus spp
زمان هرس:تابستان،زمستان

35- سماق
نام علمی : Rhus
زمان هرس:زمستان


36- اقاقیا
نام علمی : Robinia
زمان هرس:تابستان،زمستان

37- بید
نام علمی : Salix spp
زمان هرس:زمستان،تابستان

38- اسپیره
نام علمی : Spirea
زمان هرس:بهار

39- سرو خمره ای
نام علمی : Thuja
زمان هرس:بهار،تابستان،پاییز

40- نارون
نام علمی : Ulmus spp
زمان هرس:اواخر تابستان ،زمستان

41- بداغ
نام علمی : Viburnum spp
زمان هرس:بهار،اواسط تابستان

42- مروارید درختی
نام علمی : Symphoricarpus
زمان هرس:اوائل بهار

43- گز
نام علمی : Tamarix spp
زمان هرس:بهار ،تابستان

44- سرخدار
نام علمی : Taxus spp
زمان هرس:اواخر بهار،تابستان