احداث نهالستان

احداث نهالستان
شرایط محل احداث نهالستان

1-زمین اختصاص یافته برای احداث نهالستان باید حداقل از سه سال قبل زیر كشت درختان میوه و گیاهان جالیزی و صیفی نرفته باشد.

1-1 پس از كندن نهال ها ، زمین خزانه باید حداقل دو سال آیش و مجددا برای تولید نهال مورد استفاده قرار گیرد .

1-2 در صورت وجود عوامل بیماری زای خاكزی مدت آیش سه ساله بوده و ضدعفونی خاك الزامی است.

2- نهالستان باید در منطقه ای احداث شود كه خطر سرمازدگی زمستانه برای جوانه پیوندك یا شاخه حاصل از پیوندك وجود نداشته باشد.

3- سطح خزانه حداقل یك هكتار باشد .

4- خاك نهالستان باید مرغوب و حاصلخیز بوده فاقد عوامل محدود كننده فیزیكی و شیمیایی باشد .

5- خاك نهالستان باید عاری از نماتد های بیماری زا و یا نماتد های ناقل بیماری ویروسی باشد . برای نمونه برداری از خاك قبل از احداث نهالستان ، از هر هكتار 5 نمونه ( عمق30-0) گرفته شود و پس از مخلوط شدن یك نمونه بدست می آید كه در آزمایشگاه بررسی شده و از نظر وجود نماتد های ناقل و نماتدهای Meloidogyne مورد بررسی قرار می گیرد .

6- نهالستان نباید در مسیر زه آب یاهرز آب ها یا آب های حاصل از سیلاب كه از باغ های درختان میوه عبور می كنند قرار داشته باشد .

7- نهالستان باید در مكانی احداث شود كه حداقل خطر انتشار عوامل بیماری زا وجود داشته باشد و از احداث نهالستان در كانون الودگی بیماری های مسری اجتناب شود .

ب) آماده سازی زمین

1- خاك نهالستان باید كاملاً حاصلخیز بوده و فاقد محدودیت های فیزیكی و شیمیایی باشد تابا رشد بهینه باعث كاهش حساسیت آن به استرس ها و عوامل بیماری زا شده و شرایط برای تولید نهال استاندارد فراهم باشد .

2- استفاده از كود های میكرو كامل، سولفات پتاسیم ودر صورت نیاز كود فسفات قبل از شخم ، استفاده ازكود آلی تنها در صورتی كه كاملاً پوسیده باشد و عاری از عوامل بیماریزا و بذر علف های هرز باشد قابل توصیه است .

3- شخم خاك به عمق 35 سانتی متر ( دو شخم عمود بر هم) دیسك ودرصورت لزوم لولر انجام شود.

4- تقسیم بندی زمین به كرتهای مشخص به طوریكه هركرت به تركیب پیوندی خاصی اختصاص داده شود و بین كرت ها از چهار طرف 2 متر فاصله باشد . هر كرت باید دارای مجزایی باشد كه روی آن نوع پایه و پیوندك ، تاریخ كشت پایه و تاریخ پیوند نوشته شده باشد .

5- در صورتی كه آلودگی به عوامل بیماری زا وجود داشته باشد قبل از كاشت باید با استفاده از متام سدیم ضد عفونی خاك صورت گیرد .

 ج) پایه:

برای پایه می توان از پایه رویشی یا پایه گذاری استفاده كرد . در گونه هایی كه امكان استفاده از پایه های كلونال وجود دارد حتی المكان از این پایه ها استفاده شود . بدیهی است نوع پایه بسته به شرایط   ( اقلیم، كشت متراكم یا استاندارد) توسط كمیته فنی نهال هر استان قابل تعیین و اعلام است .

در صورت استفاده از پایه بذری ، بذر انتخابی از همان محدوده جغرافیایی که قرار است نهال ها در آن کشت شوند تهیه می شود. حتی المکان باید سعی شود بذرهای انتخابی از یک رقم خاص باشد (جهت یکنواختی پایه ها). بذر انتخابی باید دارای قوه نامیه بالا بوده و کهنه نباشد .

زمان کاشت بایدبه نحوی باشد که نیاز سرمایی بذور کاملاً رفع شده و بذور به طور یکنواخت و منظم سبز کنند. در صورت چینه سرمایی مصنوعی باید پس از اینکه نیاز سرمایی کاملاً  رفع شد بذور در زمین کشت شوند . در صورت لزوم در مورد بذری مانند آلبالو خراش دهی بذرنیز صورت می گیرد .

در صورتی که از باغ مادری برای تهیه بذر استفاده می شود ، باغ مادری بایستی حداقل 600 متر از باغ های دگر فاصله داشته باشد.

د)نگهداری نهالستان درسال اول:

1-کلیه علف های هرز که می توانند منبع پایداری برخی عوامل بیماریزا بوده و موجب کاهش رشد نهالها شود بایستی از درون و حاشیه نهالستانها به طورکامل حذف شوند .

2-در صورت مشاهده هرگونه علائم بیماری اعم از عوامل بیماری زای قارچی یا علائم بیماری های ویروسی باید نهالهای آلوده به سرعت حذف شوند تا از سرایت بیماری به سایر نهال ها ممانعت شود.

3- نهالستان باید به طور مرتب مورد بررسی قرار گیرد و آفات و بیماری های عمومی نظیر آفات مکنده چوبخوار ها و سفیدک پودری و غیره به طور کامل کنترل شده و سم پاشی های لازم به موقع صورت گیرد.

4- نهال های دارای رشد کم و نهال هایی که دارای علائم بیماری هستند باید حذف شوند.

5- رشد پایه ها باید در حد مناسب باشد(آبیاری مناسب و استفاده از کود ازت به صورت  سرک) و انجام عملیات لازم بطوریکه در اوایل شهریور ماه نهال ها شرایط زیر را داشته باشند.

I.   ) تنه ی راست داشته باشد و کج و معوج نباشد.

II. ) حداقل ارتفاع از طوقهcm60 و تا ارتفاع cm20 شاخه ی فرعی وجود نداشته باشد و تنه فاقد زخم باشد.

III. ) حداقل قطر طوقه 8 میلی متر باشد و قسمت های پائینی تنه کاملاً چوبی شده باشد.

IV.   ) وضعیت ریشه از نظر رشد مناسب باشد.

V. ) پایه در زمان پیوند نباید بیش از یک فصل زراعی رشد کرده باشد و از پیوند پایه های دوساله اجتناب شود (بجزگردو)

ه)پیوند:

1- ارقام توسط کمیته فنی نهال تعیین و به خزانه دارتوصیه می شوند.

2-   پیوندک بایستی از باغ مادری عاری از عوامل بیماری زا تهیه شود . در غیر این صورت و تا زمان آماده شدن باغ مادری پیوندک ار درختانی که قبلاً توسط کمیته فنی نهال با استفاده ازبررسی های آزمایشگاهی جهت اطمینان از عدم وجود عوامل ویروسی و شبه ویروسی چک شده و اتیکت گذاری شده است تهیه می شود. ( کمیته فنی نهال موظف است با انجام بازدیدهای مکرر در طول فصل بهار نسبت به انتخاب درختان منبع پیوندک اقدام نموده و درختان سالم اتیکت گذاری کند تا در زمان مناسب از انها پیوندک تهیه شود.)

3-پیوند بایستی در فصل مناسب (ارجحیتب با پیوند شکمی خواب است) انجام شود به طوریکه خطر سرمازدگی زمستانه جوانه پیوندک یا شاخه اصل از رشد پیوندک را تهدید نکند ، انتخاب محل احداث نهالستان در این خصوص از اهمیت اصی برخوردار است.

4-در هسته دارها و دانه دارها پیوند شکمی نسبت به انواع پیوند ارجحیت دارد و از پیوند لوله ای نباید استفاده شود.

5- پیوند باید در ارتفاع مناسب زده شود (در هسته دارها 20-15 سانتی متر بالای طوقه ودر دانه دارها 20-10 سانتی متر بالای طوقه)

6- خزانه دار موظف است از ارقام اصلی و از ارقام گرده زا به صورت جداگانه در نهالستان خود پیوند بزند به طوریکه در زمان فروش نهال هردو رقم را به خریدار به صورت توام عرضه کند .

7- منبع پیوندک باید عاری از عوامل مهم بیماری زا خصوصاً عوامل ویروسی و فیتوپلاسمایی باشد.

8- ابزار پیوند زنی باید کاملا× و به طور مرتب ضد عفونی شود.

  باغ مادری:

چنانچه تولید گنندگان نهال بخواهند به صورت صحیح و حرفه ای نهال تولید کنند باید اقدام به احداث باغ مادری نمایند و مواد گیاهی مورد نیاز خود را از باغ مادری تهیه کنند . باغ های مادری معمولاً به دو منظور: 1- تولید بذر. 2- تولید پیوندک احداث می شوند.

در احداث باغ مادری باید سرایط زیررعایت شود:

1-باغ مادری در زمین مرغوب احداث شود و حداقل تا 3 سال قبل از احداث باغ هیچگونه درخت میوه ای در آن کشت نشده باشد.

2-خاک محل احداث باغ مادری باید عاری از عوامل بیماری زا و به ویژه نماتد ها باشد.

3-باغ مادری تولید پیوندک باید حداقل 200 متر از باغ های دیگر فاصله داشته باشد و درمورد باغ های مادری تولید بذر این فاصله باید 600 متر باشد.

4-برای ایجاد باغ مادری به منظور تولید پیوندک پس از تهیه زمین درختان با فواصل 1*2 متر کاشته می شوند ارقام مختلف در ردیف های جداگانه ، و فاصله بین گونه ها باید 3 مترباشد . در باغ های مادری که به منظور تولید بذر احداث می شوند فواصل درختان مشابه فواصل درختان در باغ های تجاری است . بین قطعات مربوط به گونه های مختلف فواصل بیشتری منظور شود تا کاملاً از یکدیگر مجزا باشند .

5- باغ های مادری باید کاملاً در مقابل آفات و بیماری ها محافظت شوند.

6- درختان باغ مادری تولید پیوندک نباید گل بدهند( مگر به منظور چک کردن درستی ارقام)

7- باغ های مادری نباید در مسیر روان آب های سطحی و هرز آب سایر باغات قرار داشته باشند و اب آبیاری باید عاری از عوامل بیماریزا و ناقل ها باشد.

8- در بستر باغ های مادری و حواشی باغ تا فاصله 10 متری نباید اجازه رشد به سایر گیاهان (علف های هرزو گیاهان خودروو غیره) داده شود.

9- باغ های مادریتولید پیوندک نباید بیش ا ز10 سال و تولید بذربیش از 12 سال نگهداری شود.

   ز)نگهداری نهالستان در سال دوم:

1-نهالستان عاری از هرگونه بیماری و آفت باشد.

2-نهالستان باید عاری از هرگونه علف هرز در حاشیه ها و درون نهالستان باشد.

3-پیوندک های دارای رشد کم و دارای علائم بیماری حذف شوند

4-آبیاری و کود ازته سرک در حد مناسب داده شود به طوری که نهال پیوندی در اواخر شهریور ماه دارای شرایط زیر باشد:

I.)تنه راست داشته باشد و تا راتفاع 50 سانتی متری فاقد انشعاب باشد.

II.) محل پیوند به خوبی جوش خورده باشد و هیچگونه زایده ای از پایه دیده نشود.

III.) حداقل ارتفاع از طوقه120-100 سانتی متر باشد.

IV.) حداقل قطر نهال در ارتفاع10 سانتی متر بالای محل پیوند 12میلی متر باشد.

V.)پیوندک نباید بیش از 1.5 سال عمر داشته باشد.

ح) كندن بسته بندی و عرضه نهال:

1-کندننهال های پیوندی حتی الامکان باید به صورت مکانیزه صورت گیرد.

2-نهال های کنده شده ، بایستی دارای سیستم ریشه ای مناسب باشند به طوریکه ریشه اصلی حداقل از عمق 30متری قطع شده باشد ، و دارای چندین ریشه فرعی درجه 2 و 3 باشد.

3-نهال ها بایستی در دسته های 10 تا 20 تایی یسته بندی شوند و به هر بسته اتیکت زده شود روی اتیکت نام رقم ، پلیه،رقم گرده زا ، نام تولید کننده ومحل تولید نهال و تاریخ کندن ذکر شده باشد.

4-ریشه نهال های بسته بندی شده قبل از انتقال باید زیر خاک مرطوب قرار داده شوند تا زا سرمایزدگی ،باد و آفتاب محافظت شود.

5-ریشه نهال های بسته بندی شده برای حمل بایستی باگونی نخی مرطوب پوشانیده شده و پس از آن با نایلون کاملاً پوشانده شود،سپس این بسته ها در کامیون بارگیری شده و روی آنها با نایلون یا برزنت پوشانده شود.

6-قبل از کاشت ریشه نهال ها بایستی با ایپستفاده از محلول 0.5 تیوفونین – متیل – تیرام ضد عفونی شود . ضد عفونی می تواند پس از کندن نهال ها توسط تولید کننده  صورت گیرد.

7- تولید کننده نهال موظف است لیست خریداران و تعداد نهال های فروخته شده به آنها را در دفتر ثبت و برای مدت لااقل 5 سال نگهداری نماید.

8-تولید کننده نهال موظف است فاکتور فروش با ثبت تاریخ؛ خصوصیاتو تعداد نهال را ارائه نماید . خریداران می توانند فاکتور فروش را تا زمان حصول اطمینان از صحت و سلامت نهال نزد خود نگه دارند.

 ط)شرایط مورد لزوم جهت گواهی و صدور اجازه فروش نهال:

1-نهاستان در سال او یکبار و در سال دوم دوبار مورد بادید کمیته فنی قرار می گیرد. در سال اول وضعیت پیایه باید مورد تأیید قرار گیرد.

در سال دوم در نوبت اول اواسط مرداد ماه خصویات نهال و وضعیت سلامت مورد بررسی قرار می گیرد و در صورت نیاز به حذف نهال های دارای علائم به خزانه دارتوصیه لازم خو.اهد شد. دربازدید دوم (اوایل مهم ماه) عملکرد خزانه دار در رفع اشکالات احتمالی و وضعیت رشد و سلامت نهال مجدداً مورد بررسی قرار می گیرد.

2-نهالستان عمدتاً ه صورت چشمی ودر صورت نیاز با بررسی های آزمایشگاهی به منظور بررسی وجود عوامل بیماری زا چک می شود . نهال ها باید عاری ازهر گونه نشانه و علائم(sing & symptom) عوامل بیماری زا باشند.

3-درصورت وجود برخی از بیماری های مهم نظیر شارکا یا سوختگی برگ باید از تولید نهال در آن منطقه خودداری شود .نهالستان های دارای بیماری های فوق به طور کلی قابل تایید نمی باشند.

4-در پایان بازدید دوم علائم مربوط به بیماری های ویروسی و فیتوپلاسمایی باید زیر یک درصد باشد و در صورت نداشتن این سطح از سلامت نهالستان قابل تایید نمی باشند .

5-نهال های غیر پیوندی و اختلاط ارقام مجموعاً باید کمتر از 0.5 باشد.

6- نهال های تولید شده باید دارای شرایط ذکر شده در موارد I-V بندهباشد.

7- نهال های باید عاری از عوامل ویروسی ، قارچی، باکتریایی ، نماتد های بیماری زا ، فیتوپلازمایی و ویروئیدی و برخی آفات مهم باشد . این عومل به شرح زیر است:

عوامل ویروسی :

                                                              Apple mosaic virus

                                              Apple chlorotic leaf spot virus           

                                                                    Plum pox virus             

                                                              Prunus dwarf virus

                                                 Prunu necrotic ringspot virus

عوامل قارچی:

                                                               Rosellinia necatrix

                                                                     Veriticivium sp

                                                                         Venturia sp

پوسیدگی فیتوفترایی                                     Phytoohthora sp 

 پوسیدگی  لب شتری                              Taphrina daformans                        آرمیلاریایی                                                 Armillaria mellea  

عوامل باکتریایی :

  سرطان طوقه                                            Agrobacteriun sp

شانکر باکتریایی هسته داران                   Pesudomonas syringae                                

 عامل بیماری آتشک                                     Ervinia amylorera                                                                                          

 آفات:

شپشک نخودی شپشک آسایی شپشک گوجه

کنه قرمز اروپایی

سرشاخه خوار رزاسه

نماتدها:

عوامل فیتوپلازمایی

عوامل ویروئیدی

8-در پایان سال دوم در صورت امکان 0.1 از نهال ها با ازمون Ncm –ELISA  جهت بررسی وجود آلودگی ها چک می شود.

ی)مراحل اجرایی تولید نهال

مراحلی را که یک تولید کننده نهال باید قبل از تولید نهال انجام دهد تا نهالستان وی جهت گواهی و تأیید دردستور کار کمیته نهال قرار گیرد به شرح ذیل است. بدیهی است تمام حمایت های فنی ، مالی (شامل کمک های بلاعوض ، تسهیلات بانکی ، یارانه) و معنوی تنها از تولید کننده هایی به عمل خواهد آمد که مراحل زیر را طی نموده و نهال خود را بر اساس دستور العمل فوق الذکر تولید کنند.

1-ارائه درخواست احداث نهالستان به کمیته فنی نهال

2-بازدید کمیته فنی نهال از زمین محل احداث نهالستان

3-نمونه برداری از خاک و آب

4-تأیید زمین جهت احداث خزانه

5-آماده سازی زمین

6-احداث خزانه(تهیه بذور با پایه و احداث نهالستان زیر نظر کمیته فنی نهال)

7-عملیات داشت سال اول

8-بازدید کمیته فنی در سال اول

9-تأیید درختان ارقامی که بایستی پیوندک از انها تهیه گردد، توسط کمیته فنی نهال.

10-تهیه پیوندک و انجام پیوند در شهریورماه سال اول و مشخص کردن ارقام در نهالستان.

11-عملیات داشت سال دوم

12-بازدید کمیته فنی نهال در دو مرحله در سال دوم

13-تأیید نهالستان و صدور گواهی سلامت نهال

14- کندن نهال ازنهالستان و فروش نهال با صدور فاکتور و اتیکت گذاری