بوتاکس چیست؟موارد کاربرد بوتاکس و موارد ممنوعیت بوتاکس

بوتاکس چیست؟

بوتاکس : باکتری کلستریدیوم بوتولونیوم از خود سمی بنام بوتولونیوم ترشح کرده که باعث عارضه ای بنام بوتولیسم می شود.

در صورت راه یابی این سم به بدن فلج عضلانی ایجاد می گردد.(مصرف کنسرو های آلوده به این سم فلج عضلانی ایجاد کرده که گاهی باعث مرگ می شود.)

محققان از کارکرد فلج کننده این سم استفاده کرده و دارویی به نام بوتاکس را تولید کرده اند.

بوتاکس نام تجاری سم بوتولونیوم است.که مقداری در ساختار آن تغییر ایجاد شده است.

در واقع بوتاکس (botax) و دیسپورت (disport) اسامی تجاری این دارو هستند که توسط شرکت آلرگان در آمریکا ساخته می شود. در سایر کشورها این دارو بنام های دیگری تولید می شود.

اگرچه در حال حاضر تمامی دارو های تهیه شده از سم بوتولونیوم را بنام بوتاکس مطرح می کنند.

حقایقی در مورد بوتاکس :

در سال ۱۸۹۵کشف شد و در سال ۱۹۸۰ اولین بار در علم پزشکی بکار گرفته شد. بعد از مشاهده اثرات آن در کاهش چین های دور چشم که در اثر تزریق آن جهت درمانهای دیگر غیر زیبایی بود جراحان پوست و زیبایی را به این نتیجه سوق داد که می توان از بوتاکس در زیبا سازی چهره نیز استفاده نمود.

با اینکه استفاده از آن در علم پزشکی حدودأ ۴۰ سال است در زیبایی تقریبا ۲۰سال است که رایج شده است و مصرف این ماده در این مدت بسیار بالا بوده است.

در سال ۲۰۰۲ بوتاکس از وزارت دارو و غذایی آمریکا (FDA) مجوز گرفته است هر چند که هنوز بسیاری آن را به دیده تردید می نگرند.

آیا تزریق سم بوتولونیوم (بوتاکس) برای بدن خطرناک است؟

خیر. برای آنکه دچار مسمومیت ناشی از این سم شویم میزان این سم باید چند هزار برابر آن چیزی باشد که در هنگام تزریق این ماده مورد استفاده قرار می گیرد که البته این واقعیت در مورد بسیاری از دارو ها صادق است.

موارد کاربرد آن :

۱-اختلالات عضلات چشم

۲-سردرد های مزمن و میگرنی

۳-تعریق زیاد زیر بغل و کف دست

۴-کاربرد زیبایی

۵-تسکین درد ناشی از سندرم مچ دست

۶- اختلالات انقباض مثانه

چگونگی اثر بوتاکس بر ماهیچه های صورت :

بعضی از چین و چروک ها در صورت حاصل انقباض مداوم ماهیچه های صورت بوده و فلج موقت این عضلات یا به عبارتی بلوکه کردن استیل کولین و عدم انقباض عضلانی ، این ماهیچه ها خود را رها کرده و در نتیجه چروک های حاصله نیز صاف می شود.

قبل از تزریق بوتاکس چه اقدامی لازم است؟

قبل از تزریق،هیچگونه آزمایشی لازم نیست نیاز به بیهوشی و یا بیحسی ندارد.

آیا تزریق بوتاکس دردناک است؟

خیر ،از آنجا که تزریق توسط سوزنهای بسیار ظریف انجام می شود دردی ندارد ولی در مورد افراد خیلی حساس می توان قبل از انجام کار از بیحسی و یا کمپرس یخ استفاده نمود.

موارد ممنوعیت تزریق :

۱- زنان باردار و شیرده

۲- کسانی که سابقه حساسیت به بوتاکس و آلبومین دارند.

۳- کسانیکه در محل تزریق عفونت فعال دارند.

۴- افراد مبتلا به بیماریهای عضلانی-عصبی نظیر میاستنی-گراو و یا ام اس (MS)

۵- افرادی که ثبات روانی ندارند و یا از تزریق خود انتظارات غیر واقعی دارند.

۶- افرادی که از بعضی آنتی بیوتیکها نظیر جنتا مایسین استفاده می کنند.

اثر این ماده چه مدت باقی می ماند؟

اثر دارو ۴-۲ روز پس از تزریق آغاز و پس از یک هفته تا ۱۰ روز به حداکثر خود می رسد.البته ماهیچه ای که در آن تزریق شده فلج واقعی نمیشود ولی تا حد زیادی محدودیت حرکتی پیدا کرده  که ۶-۴ ماه بطول می انجامد(میزان تزریق – نوع ماده و تعداد دفعات تزریق در مدت آن اثر بسزایی دارد.)

پس از برطرف شدن اثر بوتاکس با معیاری حذف آن توسط سیستم ایمنی و بازگشت دوباره عملکرد استیل کولین و قدرت انقباض عضله مجددأ از سر گرفته می شود.به همین دلیل این ماده نوعی مهار است نه درمان و فقط در مورد چروکهای دینامیک اثر داشته و در مواقعی که انقباض مداوم عضله ای احتمال آسیب پوستی وایجاد خطوط استاتیک را دارد مورد استفاده قرار می گیرد تا از ایجاد خطوط استاتیک جلوگیری نماید.

چند وقت بکبار تزریق کنیم؟

از آنجا که دوام بوتاکس همیشگی نیست لذا بعد از پایان یافتن اثر آن و بازگشت خطوط، تزریق مجدد لازم میباشد.بین دو تزریق متوالی حداقل باید ۹ هفته فاصله باشد تا خطر تشکیل آنتی بادی علیه دارو در بدن به حداقل برسد.

بهترین سن تزریق؟

محدودیت خاصی وجود ندارد اگر چه بهترین سن ۵۰-۳۰ سالگی است.

آیا در صورتی که تزریق بوتاکس قطع شود چین و چروک و افتادگی صورت بیشتر می شود؟

خیر از آنجا که تزریق این ماده باعث ایجاد کشیدگی و سنگینی در پوست می شود با از بین رفتن این اثر، بنظر می رسد پوست افتاده و چروک دار شده در صورتیکه در اصل بازگشت دوباره چروک های حاصل از انقباض و  حرکتهای حاصل از آن بر چهره چنین تصوری را ایجاد می کند.

عوارض بوتاکس:

-تزریق اشتباهی به ماهیچه های کناری محل مورد نظر و درگیر شدن عضله اشتباهی.

-سردرد موقت، خون مردگی در محل تزریق

-اشک ریزی

-دوبینی

-کاهش قدرت بستن چشم و خشکی چشم

تمامی موارد فوق موقت بوده و پس از مدتی از بین می رود.

بعد از تزریق چه نکاتی را رعایت کنیم:

• ۴-۳ ساعت پس از تزریق دراز نکشید. برای استراحت نیمه نشسته قرار بگیرید.
• جهت کم شدن درد از کمپرس یخ استفاده کنید.
• در ۴-۳ ساعت اول عضلات ناحیه را مکرر منقبض کنید.
• محل تزریق را ماساژ و مالش ندهید.
• از مصرف مسکن ها بجز استامینوفن تا ۴روز خودداری کنید.
• در دو روز اول از دو لا شدن زیاد خودداری کنید.

در صورت افتادگی پلک چه کار هایی می توان انجام داد؟

-استفاده از قطره اپراکلونیدین

-استفاده از دستگاه های ایجاد کننده انقباض مثل فارادیک جهت ایجاد انقباض و وادار کردن عضله به انقباض و برگشت به حالت اولیه.