مراحل اجرائی آندایزینگ

تجهيزات مورد نياز در عمليات آندايزينگ

          دستيابي به كيفيت عالي در آندايزينگ قطعات آلومينيومي به عوامل مختلفي همچون كامل بودن تجهيزات و استفاده صحيح و درست آن‏ ، بالانس بودن ظرفيت مراحل مختلف پروسه عملياتي و مهمتر از همه مديريت ذيصلاح و آگاه نسبت به دانش و تكنولوژي آندايزينگ بستگي دارد. در اين ميان تجهيزاتي كه جهت آندايزينگ مورد استفاده قرار مي گيرد حائز بيشترين اهميت مي باشند كه عمدتا” عبارتند از:

تانك آندايزينگ :

          مهمترين موردي كه در جريان عمليات آندايزينگ بايد مد نظر قرار گيرد تانك و تجهيزات جانبي آن است كه عمليات آندايزينگ در داخل آن انجام مي شود. بدنه تانك مي بايست در مقابل خوردگي اسيدسولفوريك مقاوم باشد. روشهاي مختلفي براي نيل به اين منظور وجود دارد كه انتخاب هر كدام از آنها به قيمت ، نوع مواد و قابليت مقاومت آن در مقابل خوردگي بستگي دارد. مانند پوشش سرب ، لاستيك سخت ، انواع پلاستيكها ، آجرهاي ضد اسيد ، در رابطه با روشهاي فوق بطور مختصر توضيحاتي ارائه مي گردد:

الف – پوشش سربي :

          ساليان زيادي از سرب به عنوان يك لايه محافظ در تانكهاي كوچك و متوسط آندايزينگ استفاده مي شد كه از مزاياي آن سهولت و سرعت در نصب و تعمير آن بود اما در حال حاضر اين روش جهت پوشش دادن به بدنه تانك كاربرد كمتري دارد.

          علاوه بر اين در برخي از كارگاهها لايه سربي فوق به عنوان كاتد مورد استفاده قرار مي گيرد كه مشكلاتي را نيز به وجود مي آورد. بطور مثال گاهي در هنگام در آوردن و يا جاي گذاردن قطعات كار به علت بي دقتي اپراتور اتصال كوتاهي بين كار و بدنه تانك ايجاد مي شود كه باعث خرابي قطعه كار و صدمه زدن به پوشش سربي تانك اسيدسولفوريك در معرض خوردگي قرار مي گيرد كه هزينه زيادي را جهت تعمير به دنبال خواهد داشت. از مشكلات ديگري كه ضمن استفاده از لايه سربي به عنوان كاتد به وجود مي آيد قدرت پرتاب ناهماهنگ در جريان داخل تانك مي باشد كه باعث ايجاد ضخامت هاي نامتناسب پوشش در قسمت هاي مختلف قطعه كار مي گردد.

ب – پوشش لاستيكي:

          در برخي از صنايع استفاده از پوشش لاستيكي در بدنه تانكها با توجه به هزينه مناسب و ويژگيهاي خاص آن رواج دارد. مهمترين خصوصيتي كه مواد لاستيكي بايد دارا باشند تا به عنوان پوشش مورد استفاده قرار گيرند عبارتند از:

• مقاومت در مقابل خوردگي اسيد در غلظت هاي نرمال و معمولي.
• مقاومت در مقابل حرارتي ناشي از عمليات ، به خصوص هنگامي كه مايع الكتروليت جديد در حال ساخت مي باشد، زيرا در چنين حالتي حرارت معمولا” به 50 تا 60 درجه سانتيگراد مي رسد.
• مقاومت مكانيكي در مقابل ضربه هاي ناشي از برخورد قطعه با بدنه تانك.
• مقاومت در مقابل سايش به خصوص هنگامي كه قطعات را در داخل حمام قرار مي دهند يا از آن خارج مي كنند‌، زيرا در چنين حالتي احتمال تماس قطعه با بدنه تانك وجود دارد.

بطور معمول ضخامت پوشش لاستيكي در سطوح جانبي تانك حداقل 5/1 ميليمتر و در لبه ها و گوشه ها حدود 3 ميليمتر توصيه شده است تا در برابر ضربه هاي مكانيكي ، تنش هاي حرارتي و فعل و انفعال حرارتي مقاومت نمايد.

ج – آجرهاي مقاوم در مقابل اسيد:

          برخي از حمامهاي بزرگ آندايزينگ و همچنين كف سالن هاي عملياتي را با آجرهاي ضد اسيد مي پوشانند. با توجه به مقرون به صرفه بودن آن از نظر اقتصادي و مقاومت آجرها در مقابل خوردگي اسيد ، در مواقعي كه نصب تانك آندايزينگ در داخل زمين الزامي است استفاده از آجرهاي ضد اسيد بهترين و مطلوبترين روش مي باشد. سيماني كه جهت اتصال آجرهاي مزبور بكار مي رود نيز مي بايست در مقابل اسيد مقاومت باشد.

د – پوشش پلاستيك (PVC ) :

          استفاده از مواد PVC به عنوان پوشش داخلي تانك كاربرد وسيعي پيدا كرده است و از لحاظ قيمت و كارآيي نيز با ديگر مواد پوششي قابل رقابت مي باشد.

كاتد:

          برخي از عناصر و فلزات مي توانند به عنوان كاتد در داخل تانك آندايزينگ قرار گيرند كه عمده ترين آنها سرب ،‌ آلومينيوم و گرافيت است.

الف – ورق آلومينيوم معمولي ترين فلز در ساخت كاتد مي باشد كه توسط پيچ و مهره و يا هر وسيله ديگري به ميله حامل جريان منفي (كاتد) وصل مي شود وقتي كه جريان الكتريسيته برقرار مي گردد ورق آلومينيومي يا كاتد در مقابل خوردگي محافظت خواهد شد و در حالتي كه جريان برقرار نيست ورق فوق الذكر در داخل محلول الكتروليت به مرور حل مي شود ولي مقدار آن بسيار كم و جزيي است و به شرايط محلول داخل تانك بستگي دارد. در صورتي كه از اسيد سولفوريك با غلظتي كمتر از 250 گرم در ليتر به عنوان محلول الكتروليت استفاده شود و حرارت حمام نيز كمتر از 25 درجه سانتيگراد باشد ورق اكسترود شده آلومينيومي به ضخامت 3 ميليمتر ساليان دراز مي تواند بعنوان كاتد مورد استفاده قرار گيرد و راندمان خوبي را نيز به همراه داشته باشد.

ب – گرافيت از ديگر موادي است كه ميتوان از آن به عنوان كاتد استفاده نمود. ورق گرافيت قابليت انتقال مقدار زيادي از جريان را دارا مي باشد اما حمل و نقل و جابجايي آن مشكل بوده و جهت نصب نيز نياز به دقت زيادي دارد.

          توجه به اين نكته الزامي است كه ميله هاي حامل جريان منفي كه از يك سو به صفحات كاتدي و از سوي ديگر به قطب منفي منبع تغذيه متصل اند مي بايست حتما” از جنس آلومينيوم انتخاب گردند زيرا در صورتي كه از مس به عنوان ميله هاي انتقال جريان استفاده شود بطور قطع باعث ايجاد اشكالاتي در محل اتصالات شده و خوردگي الكتروليتي را بر روي آلومينيوم ايجاد خواهد نمود.

          علاوه بر آن خورده شدن مس در جو اسيدي و تشكيل نمك مس در محلول الكتروليت باعث خرابي كار نيز مي گردد. (در صورتي كه بنابه دلايلي استفاده از ميله مسي الزامي باشد مي يابد روي آن را با رنگ يا مواد ضد اسيدي پوشاند تا مانع خوردگي و يا تركيب آن با محلول الكتروليت گردد