هنر نورپردازی و جایگاه آن در معماری ایران
هنر نورپردازی
روشنایی و درخشندگی از کاربردهای بدیهی نور به منظور رسیدن به اهداف کارکردی و اثرات زیبایی شناختی آن می باشد. روشنایی مناسب می تواند علاوه بر بهبود بازدهی کار در فضا و افزایش جذابیت محیط ،اثرات روانشناختی مثبتی بر کاربران داشته باشد. یکی از اصول نورپردازی صحیح ،روشنایی هماهنگ با نوع کاربری فضاست که در پروژه های مختلفی نظیر محیط نمایشگاهی ،مراکز پزشکی ،دفاتر اداری ،آثار باستانی ،مجموعه های مسکونی ،برجهای تجاری ،فضاهای تفریحی و آموزشی ،رستورانها و همچنین نورپردازی محلهای عمومی مورد نیاز است. نورپردازی ساختمانها به دو بخش کلی نورپردازی داخلی و نورپردازی خارجی بنا تقسیم می شود که در هر دو مورد کاربری پروژه مهمترین عامل تعیین کننده نوع و شدت روشنایی می باشد. نورپردازی داخلی ساختمانها که معمولا با استفاده از وسایل و منابع نوری تامین میشود یکی از مباحث کلیدی معماری داخلی محسوب می شود. از سوی دیگر در پروژه های محوطه سازی نور یکی از ابزارهای غیر قابل تفکیک است که بسیار مورد توجه طراحان و معماران قرار دارد.اگرچه نورپردازی داخلی تاثیر قابل ملاحظه ای بر بهبود کاربری دارد ،نورپردازی خارجی هر بنا نه تنها تاثیر بسزایی بر سیمای شهری پیرامون خود دارد بلکه اگر به شکل درست طراحی و اجرا شود می تواند در کل شهر همچون نگینی بدرخشد و خود را از فواصل دور نمایان سازد. همانطور که میدانید چشمهای بیننده قادر به تشخیص زیبایی هستند بنابراین با نورپردازی نمای خارجی ساختمان این فرصت در اختیار مالکان قرار می گیرد تا زیبایی پروژه خود را شب هنگام نیز در معرض نمایش قرار دهند. با روش و شیوه خاصی که در نورپردازی نمای هر بنایی اختصاص داده می شود ،شخصیت منحصر به فردی برای آن تعریف شده و مسلما با استفاده از سیستمهای جدید نورپردازی هوشمند و مدرن ،این ویژگی بارزتر خواهد شد. |
طراحی روشنایی و نورپردازی ترکیبی است از دانش و هنر. در معماری ایرانی، نمونه های متعددی وجود دارد که نشان میدهد ایرانیان تا چه اندازه به نور اهمیت می داده اند. استفاده هوشمندانه از نور طبیعی و طراحی ساختمان ها به نحوی که بتوان متناسب با اقلیم بیشترین استفاده را از نور روز داشت، پنجره های با شیشه های رنگی که با انتشار نورهای رنگی زیبایی فضای داخلی را در طول روز دوچندان می کنند و آینه کاری در معماری ایرانی که باعث بهره وری هر چه بیشتر از نور در محیط می شود نمونه هایی از این دست هستند.
در سال های اخیر با افزایش اهمیت طراحی روشنایی و نورپردازی گروه زیادی از ایرانیان به فراگیری این دانش و هنر پرداخته اند و با حرکت های ارزشمندی نظیر تشکیل انجمن مهندسی روشنایی و نورپردازی ایرانیان، تالیف و ترجمه کتب مختلف و برگزاری سمینارهای و دوره های آموزشی گوناگون سعی در تعمیق آموخته های خود و گسترش آن به دیگران داشته اند.
تا کنون سمینارها و همایش های علمی گوناگونی در زمینه روشنایی و نورپردازی توسط نهادهای مختلف نظیر شهرداری ها و شرکت های توزیع نیروی برق برگزار شده اند که اغلب آنها به دلیل اینکه با هدف تامین نیازهای سازمان متولی برگزار گردیده اند از جامعیت لازم برخوردار نبوده و به دلیل مسایل ناشی از مدیریت دولتی تکرار نشده و تا کنون چندین همایش برگزار شده که هر کدام از آنها عنوان اولین را داشتند.
در کشورهای پیشرفته نمونه های موفقی از برگزاری همایش های نورپردازی برگزار می شود که در آن متخصصین با ارایه سخنرانی ها و مقالات به تبادل نظر در زمینه آخرین دستاوردها پرداخته و شرکت های تجاری و تولیدی فعال در زمینه روشنایی و نورپردازی نیز با حضور در چنین مجامعی و حمایت از آنها میتوانند پیام خود را به مخاطبین اصلی خود که همانا طراحان نورپردازی و معماران هستند برسانند. از کنفرانس PLDC که هر دوسال یکبار برگزار می شود به عنوان یکی از نمونه های موفق می توان نام برد.
با توجه به جایگاه کشورما به عنوان یکی از کشورهای صاحب تجربه و تخصص در منطقه و بهره مندی از نیروی متخصص جوان و با انگیزه، جای یک همایش جدی که در آن مجالی برای کنار هم جمع شدن انواع دست اندرکاران صنعت روشنایی فراهم شود دیده میشد.
بر این اساس کمیته مرکزی برگزاری همایش که که خود سالها در این زمینه فعالیت داشته و در همایش های متعدد بین المللی شرکت داشته اند بر آن شدند تا برنامه ای را تدارک ببینند که در آن کلیه افراد مرتبط با این فن اعم از طراحان نورپردازُ، مهندسین روشنایی، تولید کنندگان و عرضه کنندگان محصولات مرتبط با روشناییُ، معمارانُ، دانشجویان و کارفرمایان با قرار گرفتن در کنار هم ضمن آشنایی بیشتر با افراد و شرکت های صاحب نام در عرصه بین المللی با آخرین دستاوردها و فعالیت های صورت گرفته در این زمینه آشنا شوند و با یکدیگر به تبادل تجربه بپردازند.
