مانیتورینگ علائم حیاتی دارای اپشنهای متفاوت

همه چیز در مورد مانیتورینگ علایم حیاتی

مانیتور علائم حیاتی:

مانیتور علایم حیاتی که به آن مانیتورینگ فیزیولوژیک هم می گویند، علائم حیاتیبیمار را به طور مستمر نمایش می دهد یعنی اطلاعات مربوط به علائم حیاتیبیمار را جمع آوری کرده، آن‌ها را بر روی صفحه نمایش ظاهر می‌سازد و در شرایط نامطلوب بیمار، هشدارهای لازم را به تیم پزشکی می‌دهد.‌ به طور کلی می‌توان گفت که مانیتورینگ مجموعه‌ای است از سیستم هایی که برای کنترل علائم حیاتی بیمار در یک جا جمع شده است و لذا سیستم جدیدی برای شناسایی به حساب نمی‌آید. بیمارانی که در حالت نا متعادل (un stable) به بیمارستان مراجعه می‌کنند، بیماران بستری در بخش‌های  CCUو  ICU و بیمارانی که تحت اعمال جراحی با ریسک بالا قرار می گیرند از جمله مواردی هستند که به استفاده از این دستگاه نیازمندند .

مانیتور بیمار، پارامترهای بسیاری را از بیمار با استفاده از روش‌های مختلف ثبت می‌کند. این پارامترها شامل: ECG ، IBP ، NIBP ، دمای بدن (درجه سیلسیوس) ، ‌ (۲SpOدرصد) ، برون ده قلبی (لیتر بر دقیقه) ، نرخ ضربان قلبی (ضربان بر دقیقه BPM)، نرخ تنفس (ضربان بر دقیقه BPM ) ، میزان گازهای تنفسی (درصد یا بخشی از فشار بر حسب میلی متر جیوه)، EEG ، میزان گازهای خونی و فشار خون (mmHg) است.

یـکی از نکات مهم در انتخاب مانیتور برای مراکز درمانی و بیمارستانی، توجه به بخش های مـــراقــبـــت‌هـــای ویـــژه و ســـایــر بـخــش‌هــای بــا حساسیت بالاست. یک مانیتور اتاق عمل باید پارامترهای اصلی نظیر ECG، IBP، NIBP، ۲SpO، دمای بدن، برون ده قلبی و ‌۲ETCO را نمایش دهد. نکته مهم دیگر، استفاده از سیستم آشکارساز آریتمی‌ها است که قابلیت نمایش وآلارم داشته تا در شرایط حساس پرسنل درمانی را آگاه کند.

آیتم‌های مهم برای خرید دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی

– تصویر دستگاه، صفحه نمایش ( اندازه بر حسب اینچ،( Traces، (Remote

– اعتبار کمپانی سازنده و محدوده فروش (جهانی ، منطقه ای و …)

– دارا بودن تاییدیه‌ها مثل (FDA) یا نشان ها مثل (CE) یا استانداردهای لازم

– قیمت، مدت گارانتی و خدمات پس از فروش، مدت زمان تحویل و پرسنل سرویس

-محدوده سنی قابل استفاده (بزرگسالان یا نوزادان) و بخش‌های قابل استفاده (مثل اورژانس، اتاق عمل، آمبولانس و …)

– باتری (نوع، تعداد، مدت زمان کار با باتری، قابلیت و زمان شارژ مجدد، هشدار ضعیف بودن باتری)

– بد ساید یا قابل حمل بودن و ماژولار یا یکپارچه بودن

– پارامترهای نمایش داده شده

– ECG(تـعــداد لـیــدهــا، دامـنــه ضـربـان قلـب، دقـت، هشـدارهـا، تشخیـص آریتمی،آنالیز ST ، تعداد لیدهای آنالیز شده)

– فشار خون تهاجمی (IBP) تعداد کانال‌ها، دامنه مقیاس‌ها

– هشدارها (دیداری، شنیداری، پیغام)

– فشار خون تهاجمی (NIBP) تکنیک اندازه گیری، اندازه کاف، طریقه اتصال به لوله

– پالس اکسیمتر ( نوع پروب، یکبار یا چند بار مصرف)

– دما (تعداد ورودی ها، نوع پروب)

– سازگاری با (MRI)شدت میدان بر حسب تسلا

– قابلیت شبکه کردن ( با سیم یا بیسیم، پروتکل ارتباط، حداکثر تعداد دستگاه در یک شبکه، نیاز به ایستگاه مرکزی، معماری، مشاهده از راه دور)

– رکوردر (تعداد کانال ها) و خروجی های جانبی (دیجیتال، آنالوگ)

– ابعاد، وزن و برق ورودی VAC

با توجه به نوع و محل استفاده از این دستگاهها، حداقل مواردی که باید در خرید این نوع تجهیزات رعایت شوند در ۳ گروه حساسیت پایین، حساسیت متوسط و حساسیت بالا ارایه میشود.

دستگاههای حساسیت پایین: این دستگاهها برای نشان دادن علایم حیاتی اولیه ساخته شده اند و توانایی اندازه گیری میزان ضربان قلب از طریق ECG یا SpO2 دارند. معمولا قابلیت NIBP و دما نیز به این مانیتورها اضافه میشود.

حساسیت متوسط: معمولا در بخشهای اورژانس، بیمار خواب و جراحیهای عمومی از آنها استفاده میشود. این مانیتورها ممکن است ماژولار و یا یکپارچه باشند. این تجهیزات برای بیمارانی استفاده میشود که نیاز به سطح متوسطی از مراقبت دارند. توانایی آنها علاوه بر توانایی مانیتورهای حساسیت پایین، شامل IBP و یا ETCO2 نیز میباشد. تجزیه و تحلیل آریتمیها نیز ممکن است در آنها گنجانده شود و اغلب به صورت سانترال استفاده میشوند.

حساسیت بالا: معمولا در بخشهای مراقبتهای ویژه و یا اتاق عمل، بعد از بیهوشی استفاده میشوند. میتوانند یکپارچه و یا ماژولار باشند و علاوه بر توانایی مانیتورهای حساسیت پایین، تواناییهای شامل اندازه گیری چندین فشار خون تهاجمی، ETCO2، آنالیز ST و آریتمی، BIS، SvO2 و بروندهی قلبی را دارند. از آنها میتوان بصورت سانترال و یا غیر سانترال استفاده نمود.

انواع سیستم‌های مونیتورینگ از نظر نحوه اتصال

مونیتورینگ کنار تختی (BED SIDE)، مونیتورینگ سانترال، تله مونیتورینگ

انواع سیستم‌های مونیتورینگ از نظر نحوه ماژول‌ها

مـونیتـورینـگ اتـاق عمـل، مـونینـورینـگ CCU، مـونیتـورینگ اورژانس، مونیتورینگ فشارخون ، مونیتورینگ قند خون، هولتر مونیتورینگ، مونیتورینگ عملکرد تنفسی و …

رکوردر حرارتی؟

معمولا مونیتورهای قلب دارای امکان چاپ اطلاعات و سیگنالهای بیمار با استفاده از رکوردرهای حرارتی هستند. در صورتی که دستگاه مانیتور دارای رکوردر حرارتی باشد می توان از آن برای چاپ سیگنال ECG     خط اول همراه با پارامتر های بیمار استفاده کرد. همچنین با انتخاب گزینه مناسب می توان از طریق کابل شبکه، دستور چاپ اطلاعات را از روی مانیتور به سیستم مرکزی پرستاری ارسال نمود. در این صورت مطابق با پارامترهای تنظیم شده در سیستم مرکزی اطلاعات بیمار چاپ می شود.

معمولا  بالا و پایین افتادگی قطعه ST و شیب آن در تحلیل ECG حائز اهمیت است.

  بالا و پایین افتادگی قطعه ST بر حسب میلی ولت و شیب قطعه ST بر حسب میلی ولت بر ثانیه برای ضربان غالب محاسبه می شود.

 نقطه ST در صورتی که نرخ ضربان کمتر از ۱۲۰ ضربان در دقیقه باشد، ۸۰ میلی ثانیه پس از نقطه پایان  QRS  و در غیر این صورت ۶۰ میلی ثانیه بعد از نقطه پایان QRS در نظر گرفته می شود. شیب قطعه ST برابر با زاویه ای است که خط واصل بین پایانQRS offset) QRS) و نقطه ST با سطح افق می سازد و بر حسب میلی ولت بر ثانیه نشان داده می شود

روش کار

یک مانیتور پارامترهای مختلف مرتبط با بیمار را به روش های مختلف جمع آوری می‌کند . ورودی‌ها پس از تقویت و پردازش، بسته به نوع اطلاعات قابل نمایش، به صورت یک شکل موج و یا مقادیر عددی نمایش داده می‌شود. محدوده آلارم دستگاه بر روی مقادیر مشخص مربوط به هر پارامتر تنظیم می‌شود تا در شرایط نامناسب بیمار، به تیم پزشکی هشدار داده شود.

اجزاء تشکیل دهنده سیستم مونیتورینگ 

۱-صفحـه نمـایـش‌: بستـه بـه نـوع سیستـم بـایـد قابلیت نمایش اطلاعات مورد نیاز جهت نمایش را دارا باشد. امروزه اکثر سازندگان سعی می کنند تا سیستم‌هایی با صفحه نمایش لمسی را ارائه دهند (جهت آسانی کارکرد و کوچک تر شدن دستگاه.)

۲-صـفـحه کلید یا سلکتورهای مناسب‌: باید بـتــوان بـا سـرعـت و سـهـولـت مـنـاسـبـی تـنـظـیـمـات گوناگون سیستم را انجام داد.

۳- ماژول‌های مختلف: با توجه به نوع و کاربرد دسـتـگــاه سـیـستـم از مـاژول‌هـای گـونـاگـونـی بهـره می‌برد که برخی از آن‌ها عبارتند از:

– ماژول ECG: ‌همانند یک سیستم   ECG است با ایـن تفاوت که عموما فقط ۳ لید از ۱۲ لید قلبی را نمایش می‌دهد.

– ماژول کنترل دما‌: به طور پیوسته دمای بدن بیمار را نمایش می‌دهد .

-ماژول  ۲SPO: قابلیت های آن دقیقا مثل یک پالس اکسی متر است .

-مــاژول کـنـتــرل فـشــار: ‌از یــک فـشــارسـنـج اتــومـاتیـک بـرای سنجـش منظـم فشـار خـون بیمـار استفاده می کند.

۴- سـنـسـورها‌: با توجه به اینکه سیستم ازچه ماژول هایی بهره می برد ، سنسورهای مختلفی برای انتقال اطلاعات حیاتی به دستگاه مورد استفاده قرار می گیرند . سنسور دما، کاف فشارسنج اتوماتیک، پروب ثبت ECG، پروب پالس اکسی متر و سنسور قند خون به نسبت کاربرد بیشتری دارند.

۵- باطری: عموما دو نوع باطری در یک سیستم مونیتورینگ پیشرفته وجود دارد.

 – باطری BACK UP: که جهت حفظ اطلاعات اساسی سیستم به کار می رود و عموما یک باطری ۳‌ ولت کوچک است.

– باطری اصلی دستگاه: ‌که می تواند باطری نیکل کادمیوم یا باطری سرب و اسیدی باشد.

۶- برد تغذیه: ‌این برد وظیفه تبدیل ولتاژ برق شهری را به ولتاژ مورد نیاز دستگاه برعهده دارد و بسته به نوع دستگاه از قسمت های مختلفی تشکیل می شود.

تله مانیتورینگ داخل بیمارستانی

در این راهکار مانیتورهای موجود دریک یا چند بیمارستان از طریق بستر های شبکه، قابل متصل شدن به مراکز مانیتورینگ هستند و پزشک می تواند پارامترها و علائم حیاتی  بیمار خود را بررسی و کنترل نماید. این سامانه قابلیت اتصال به PACS  را نیز دارا می باشد و پارامتر های حیاتی بیمار را بر اساس استاندارد DICOM  ذخیره سازی می کند.

مانیتورهای قلب معمولا ماژول های زیر را پشتیبانی می کنند. البته برخی از آنها به صورت ثابت روی هر دستگاهی وجود دارد، ولی برخی دیگر در صورت درخواست مشتری بر روی دستگاه نصب می شوند و اختیاری(Optional) هستند.

• ماژول ECG/Resp : برای نمایش شکل امواج سیگنال قلب(ECG)  و سیگنال تنفس(Respiration) و نیز نمایش پارامترهای نرخ ضربان قلب(Heart Rate) و نرخ تنفس(Respiration Rate)  به کار می‌رود.
• ماژول SpO2 : برای نمایش شکل موج پلتیسموگراف و نمایش پارامتر های نرخ ضربان نبض(Pulse Rate) و درصد اشباع اکسیژن خون(SpO2) را دارد.
• ماژول NIBP : قابلیت اندازه گیری فشارهای سیستولیک ، دیاستولیک و فشار میانگین بیمار به روش غیر تهاجمی و به صورت خودکار را دارد.
• ماژول IBP : برای نمایش شکل موج فشار خون تهاجمی و نیز نمایش مقادیر فشار های سیستولیک ، دیاستولیک و فشار میانگین به کار رود.
• ماژول Temp : برای اندازه گیری دما و نیز نمایش اختلاف دما بین دو کانال Temp به کار می‌رود.
• ماژول CO2: برای اندازه گیری درصد دی اکسید کربن در هوای بازدم استفاده می شود. همچنین قابلیت نمایش شکل موج آن، نمایش نرخ تنفس و تشخیص حالت Apnea را دارد.

سیستم های مونیتورینگ سانترال

این سیستم ها برای کنترل علائم حیاتی بیمارانی که بر روی تخت های مختلف یک بخش قرار دارند از داخل استیشن پرستاری به کار می روند .حداقل اجـزاء تشکیـل دهنده یک سیستم سانترال عبارت است از:

۱- حداقل ۴ سیستم مونیتور ‌علائم حیاتی که البته حتـی بـا یـک دستگـاه مـونیتور نیز می توان سیستم سانترال داشت.

۲- یک دستگاه به عنوان سرور سانترال ‌: به این منظـور عمـوما از یک سیستم کامپیوتری به عنوان سرور دستگاه سانترال استفاده می شود که حداقل امکانات خاصی را باید بتواند مهیا کند مثل امکان ذخیـره سـازی عـلایـم حیـاتی حداقل تا ۲۴ ساعت برای هر بیمار.

۳- کـانـال هـای ارتبـاطـی منـاسـب ‌: بسته به نوع سـرور مـورد استفـاده، تفـاوت مـی‌کنـد و مـی‌تـواند امـواج رادیـویـی ، کـابـل‌هـای مخـابراتی و فیبرهای نوری و . . . باشد.

سخت افزارهای مورد استفاده در سیستمهای مانیتورینگ علائم حیاتی جهت ذخیره اطلاعات

همزمان با پیشرفت تکنولوژی و تاثیر آن در روند کنترل علائم حیاتی بیماران در بخشهای ویژه ، سیستمهای مانیتورینگ علائم حیاتی بیمار به عنوان یکی از اجزاء اصلی و غیر قابل حذف این بخشها در آمده است . این سیستمها عموما بر مبنای یک سیستم کامپیوتری بنا می شوند . به این معنا ه وقتی ساختار آنها را به لحاظ سخت افزاری بررسی می کنیم می توانیم اجزاء یک کامپیوتر کامل را در آنهامشاهده کنیم . منتهای مراتب با توجه به اینکه این کامپیوتر تک منظوره طراحی شده است ، لذا برای بالا بردن کارایی و نیز کم کردن حجم دستگاه و نیز رعایت پاره ای استانداردهای اجباری تعدادی از قطعات آنها تغییر شکل داده و یا از قطعاتی که بیشتر کاربرد صنعتی دارند استفا ده شده تا قطعات موجود در بازار که جنبه استفاده عمومی دارند .

اولین باری که یک مانیتور علائم حیاتی را باز کردم ، با این پیش زمینه به دنبال قطعات اصلی آن می گشتم تا پس از شناسایی نسبت به رفع عیب مورد نظرم اقدام کنم . با کمی تلاش اکثر قطعات را شناختم . در این میان یک حلقه مفقوده داشتم و آن هارد دستگاه بود . چراکه هیچ اثری از هارد در این دستگاه نبود . با توجه به اینکه سیستم دارای پردازنده بود و همچنین سیستم عامل داشت و اطلاعات بیمار را می توانست ذخیره کند ، لزوم وجود یک چنین قطعه ای غیر قابل انکار بود . البته باید اعتراف کنم آن روز به نتیجه دلخواه نرسیدم . آنچه در زیر به آن می پردازم نتیجه تجربیات من بعد از آن روز هست که امیدوارم برای شما سودمند باشد .

در سیستم های مانیتورینگ علائم حیاتی جدید علی رغم pc base بودن تقریبا هیچگاه نمی توان اثری از هارد به شکل تجاری مرسوم در بازار مشاهده کرد . در عوض از سیستمهای دیگری استفاده می شود که به صورت الکترونیکی اطلاعات را بر روی قطعاتی ذخیره میکنند . در ادامه به معرفی چند مورد که کاربرد بیشتری دارند می پردازیم

۱-      حافظه های فلش ( flash memory  ) : یکی از پرکابرد ترین ابزارهای ذخیره اطلاعات می باشند که در سیستمهای خانگی نیز استفاده از آنها بسیار باب شده است . حسن استفاده از آنها در مقابل هارد دیسکهای معمول کم مصرف بودن ، کوچک بودن ، عمر بالا و نیز عدم صدمه پذیری در اثر حرکات تند و حتی ضربه ها می باشد.