تاريخچه آجر

تاريخچه
آجر از قديمي ترين مصالح ساختماني است که قدمت آن بنا به عقيده برخي از باستان شناسان به ده هزار سال پيش مي رسد.در ايران بقاياي کوره هاي سفال پزي و آجر پزي در شوش و سيلک کاشان که تاريخ آنها به هزاره چهارم پيش از ميلاد مي رسد پيدا شده است. همچنين نشانه هايي از توليد و مصرف آجر در هندوستان به دست آمده که حاکي از سابقه شش هزار ساله آجر در آن کشور است وازه آجر بابلي و نام خشت هايي بوده که بر روي آنها منشورها قوانين و نظاير آنها را مي نوشتند گمان مي رود نخستين بار از پخته شدن خاک ديواره ها و کف اجاق ها به پختن آجر پي برده اند .

به اعتقاد باستان شناسان، اولين بار آجر در سرزمين بين النهرين تهيه شده است. به هر صورت بايد آجر پس پيدايش آتش و در نواحي که معادن سنگ وجود نداشته اند اختراع شده باشد. نمونه هاي زيبا و باعظمت کاربرد آجر در معماري ايران باستان نماينده پيشرفت درخشان ايرانيان در توليد و مهندسي کاربرد اين مصالح است. در اين ميان مي توان از زيگورات چغازنبيل، ايوان مدائن، کاخ هاي فيروزآباد و لرستان در قبل از اسلا م و همين طور مساجد جامع اصفهان و يزد، گنبد کاووس و ارگ تبريز مربوط به دوران بعد از اسلا م نام برد.
رمز توانايي آجر در خلق شگفت انگيزترين ساختمان هاي تاريخ در تناسبات آن نهفته است. اين ابعاد در طي زمان متحول شده و در حال حاضر با ساختار و توانايي بدن انسان هماهنگ شده است. ابعاد آجر به طريقي است که به راحتي در يکديگر قفل و بست مي گردند. اين خاصيت، کيفيت هاي مهندسي بي شماري از جمله در محل اتصال دو ديوار به يکديگر به وجود ميآورد. آجرها به کمک ملا ت به يکديگر متصل مي شوند و سطح يکنواختي را به وجود ميآورند. اين ابعاد متناسب باعث شده است که اين مصالح به منظور اجراي دهانه هاي وسيع به صورت قوس و طاق و گنبد که از زمان قبل از ساسانيان در ايران رواج داشته است، کارآيي منحصر به فردي داشته باشد.
خواص آجر باعث شده است که به عنوان مصالح پرکننده ديوار و سقف از جمله پرمصرف ترين مصالح باشد. زيبايي آجر و الگوي حاصل از آجر چيني باعث شده است که به صورت نما در داخل و خارج بنا مورد استفاده قرار گيرد و هويت خاصي به ساختمان ببخشد. استفاده از آجر به عنوان فرش کف و پلکان، فارغ از مقاومت مطلوب آن ويژگي هاي اقليمي اين مصالح کويري را بيشتر به نمايش مي گذارد.
کوره هاي آجر پزي ابتدايي بي گمان از مکان هايي تشکيل مي شده که در آن لايه هاي هيزم و خشت متناوبا روي هم چيده مي شده است.

فن استفاده از آجر ازآسياي غربي به سوي غرب مصر و سپس به روم و به سمت شرق هندوستان و چين رفته است در سده چهارم اروپايي ها شروع به استفاده از آجر کردند ولي پس از مدتي از رونق افتاده و رواج مجدد از سده 12 ميلادي بوده که ابتدا از ايتاليا شروع شد.
در ايران باستان ساختمان هاي بزرگ و زيبايي بنا شده اند که پاره اي از آنها هنوز پا بر جا هستند. نظير طاق کسري در غرب ايران قديم ، آرامگاه شاه اسماعيل ساماني در گنبد کاووس و مسجد اصفهان را که با آجر ساخته اند همچنيني پلها و سد هاي قديمي مانند پل دختر سد کبار در قم از جمله بناهاي قديمي مي باشند.