ویژگی های پنبه و کاربرد آن در کارخانه پتو

در کارخانه پتو شکوفه از پنبه برای تولید لحاف، تشک و بالش بسیار استفاده می شود و تا کنون با وجود تولید انواع الیاف مصنوعی هنوز هیچ لیف مصنوعی و طبیعی نتوانسته جایگزین آن شود پنبه مصارف زیادی در تولید ملحفه ها، رختخواب ها، حوله ها و انواع لباس ها و منسوجات دارد از مهم ترین کاربرد الیاف پنبه می توان به تولید منسوجات پزشکی و لباس های ضد آتش اشاره کرد که برای افرادی که در مقابل آتش و مواد مذاب کار می کنند قابل استفاده می باشد.

پنبه مهم ترین لیف گیاهی می باشد و جزء الیاف گیاهی به حساب می آید؛ منشأ الیاف گیاهی طبیعت می باشد و این الیاف از قسمت های مختلف گیاهان به دست می آیند  و ماده ی سازنده ی این الیاف سلولز می باشد. خصوصیات منحصر به فرد الیاف پنبه مثل قیمت مناسب آن، نرمی، سبکی، جذب رطوبت مناسب، استحکام و دوام بالای آن سبب شده تا پنبه جایگاه خود را در مصارف منسوجات حفظ نماید؛ در ادامه خصوصیات و ویژگی های این لیف ارزشمند را توضیح می دهیم:

الیاف پنبه

پنبه در تولید لحاف، تشک، بالش، پارچه های خانگی، پوشاک و حوله بسیار استفاده می شود و از مهم ترین الیاف نساجی می باشد. پنبه، لیف تک سلولی است که یک سلول بلند دارد؛ الیاف پنبه به شکل نواری هستند که در طول دارای پیچ و تاب هستند و یک لیف پنبه به سه قسمت زیر تقسیم می شود:

پوسته خارجی: این پوسته  لایه ی نازکی است که از لیف پنبه محافظت می کند و مانند غلافی سراسر لیف پنبه را در بر می گیرد و سطح آن به وسیله ی یک ماده ی مومی شکل به نام واکسی پوشیده شده است.

لایه ی میانی:لایه ی میانی قسمت اصلی لیف پنبه را تشکیل می دهد و در داخل پوسته ی خارجی قرار دارد و جنس آن سلولز می باشد. لایه ی میانی یک لیف پنبه در واقع به صورت لایه های متداخل هستند.

مجرا یا کانال مرکزی (لومن): لومن در اصل مجرای آب و مواد غذایی برای لیف پنبه می باشد و این بخش از دو بخش دیگر سخت تر است.

طول الیاف پنبه: طول الیاف پنبه یکی از عوامل مهم تأثیرگذار در قیمت و کیفیت این الیاف می باشد و هر چه قدر طول الیاف پنبه بیشتر باشد مقاومت آن بیشتر است و ظریف تر است. هرقدر که طول الیاف پنبه بیشتر باشد نخ ظریف تر و یکنواخت تری می توان از آن تولید کرد.

رنگ الیاف پنبه: پنبه ی سفید و کرم مایل به روشن بهترین نوع پنبه از لحاظ رنگ می باشد ولی الیاف پنبه به رنگ های قهوه ای و کرم زرد در طبیعت یافت می شوند، رنگ الیاف پنبه علاوه بر نژاد پنبه به  خاک مزرعه و شرایط آب و هوایی نیز بستگی دارد. هر چه الیاف پنبه روشن تر و سفید تر باشند گران ترند. در صنعت ریسندگی معمولا الیاف پنبه با درجات کیفیت متفاوت را با درصد های معینی با یکدیگر مخلوط می کنند و سپس الیاف مخلوط شده را به نخ تبدیل می کنند. به طور کلی اگر پنبه در مناطق خشک کشت شود رنگ آن معمولا سفید و روشن است البته گرد و غبار موجود در هوا ممکن است رنگ پنبه را تیره کند که پس از عملیات جدا کردن گرد و غبار رنگ پنبه به رنگ سفید در می آید.

خاصیت ارتجاعی الیاف پنبه (بازگشت پذیری): الیاف پنبه خاصیت ارتجاعی خوبی ندارند و هنگامی که تحت کشش قرار می گیرند به راحتی به طول اولیه ی خود باز نمی گردند.

اثر نور خورشید بر الیاف پنبه: الیاف پنبه در برابر نور خورشید مقاومت و کیفیت خود را از دست می دهند و رنگ آنها متمایل به زرد می شود و آسیب می بینند.

اثر زمان بر الیاف پنبه: مقاومت الیاف پنبه در برابر زمان بسیار خوب است یعنی اگر این الیاف چندین سال به خوبی انبار شوند مقاومت آنها به مقدار کمی کاهش می یابد و کیفیت آن به مقدار بسیار کمی با کیفیت پنبه نو تفاوت پیدا خواهد کرد.

جذب رطوبت الیاف پنبه: الیاف پنبه جذب رطوبت خوبی دارند و هر چه رطوبت نسبی محیط بیشتر باشد جذب رطوبت پنبه نیز بیشتر می شود. این الیاف در شرایط استاندارد یعنی 60 درصد رطوبت نسبی و دمای 20 درجه ی سانتی گراد حدود 8.5 درصد رطوبت جذب می کنند.

تورم الیاف پنبه: ابعاد الیاف پنبه وقتی رطوبت جذب می کنند زیاد می شود و به این افزایش ابعاد در اثر جذب رطوبت تورم می گویند، الیاف متورم زمانی که خشک می شوند و رطوبت خود را از دست می دهند به حالت اولیه برمی گردند. تورم الیاف به شکل افزایش در قطر، افزایش طول و مساحت سطح مقطع ظاهر می شود.

مقاومت کششی الیاف: الیاف پنبه مقاومت نسبتا بالایی دارند و جذب رطوبت توسط الیاف پنبه باعث می شود که مقاومت و استحکام الیاف پنبه افزایش یابد و مقاومت الیاف پنبه در حالت مرطوب 20 تا 30 درصد بیشتر از الیاف خشک می باشد؛ هر چه مقاومت و استحکام الیاف پنبه بیشتر باشد، مقاومت نخ و پارچه ی تولید شده از این الیاف نیز بیشتر است.

اثر حرارت بر الیاف پنبه: الیاف پنبه در برابر حرارت مقاومت بسیار خوبی دارند و اگر این الیاف را ساعت ها در معرض حرارت 120 درجه سانتی گراد قرار دهیم رنگ الیاف متمایل به زرد می شود و اگر در معرض دمای 240 درجه قرار بگیرد بعد از چند دقیقه از بین می رود؛ الیاف پنبه در مجاورت با هوا آتش می گیرد و می سوزد.

اثر عوامل خارجی بر الیاف پنبه: اثر عوامل خارجی بر روی  الیاف پنبه می تواند به صورت آنی یا تدریجی باشد به طور مثال نور بر روی الیاف پنبه به تدریج اثر می گذارد ولی انحلال الیاف پنبه در اسید ها به صورت آنی اتفاق می افتد. به طور کلی اثر عوامل خارجی بر روی الیاف پنبه می تواند بر رنگ، مقاومت و افزایش طول تا حد پارگی این الیاف تاثیر بگذارد.

اثر الکتریسیته بر الیاف پنبه: وجود نمک و رطوبت در الیاف پنبه باعث می شود که هدایت الکتریکی مناسبی از خود نشان دهند ولی اگر جذب رطوبت این الیاف کم باشد، هدایت الکتریکی آنها نیز کم می شود.