الیاف ویسکوزریون و کاربرد آن در پتو و سایر منسوجات

ویسکوزریون جزء الیاف بازیافته ی سلولزی می باشد که مصارف زیادی در تولید انواع روتختی، رومبلی، پتو، پرده، نخ، انواع پوشاک مانند کت و شلوار، پیراهن، کروات، روسری و... دارد.

الیاف بازیافته به روش های صنعتی از پلیمرهای طبیعی مثل سلولز و انواع پروتئین ساخته می شوند، مواد اولیه ی الیاف بازیافته به شکل پلیمر یا به صورت های دیگر است که در طبیعت وجود دارند ولی به صورت لیف نیستند.مواد اولیه ی الیاف بازیافته می تواند از سه منبع طبیعی به دست آید که این سه منبع مواد اولیه الیاف بازیافته عبارتند از مواد سلولزی (منابع گیاهی)، مواد پروتئینی (منابع حیوانی یا گیاهی)، مواد معدنی (منابع معدنی وفلزی)

الیاف بازیافته سلولزی: الیاف بازیافته سلولزی از منابع سلولزی تهیه می شوند و سه نوع لیف ویسکوزریون، کوپوآمونیوم، پلی نوزیک از منابع سلولزی طبیعی تهیه می شوند که این سه نوع لیف با یکدیگر شباهت ها و تفاوت هایی دارند.

مواد اولیه برای تولید ویسکوزریون: همه ی گیاهان و نباتات که به اندازه ی کافی دارای سلولز باشند می توانند برای تولید ویسکوزریون مورد استفاده قرار گیرند. کیفیت یک گیاه برای تولید ویسکوزریون به درصد سلولز آن بستگی دارد ولی در صنعت بیشتر از چند ماده ی خاص برای تهیه ی ویسکوزریون مورد استفاده قرار می گیرد و استفاده از این مواد در هر کشور بستگی به میزان یافت شدن و مقدار در دسترس بودن این مواد بستگی دارد. در ادامه به عمده منابع اولیه تولید ویسکوزریون اشاره می کنیم:

چوب درختان: از چوب تنه ی درختان مانند کاج، صنوبر، سرو و سایر درختانی که عمده ی مواد تشکیل دهنده ی آنها سلولزی با زنجیر های بلند می باشد، برای تهیه ی ویسکوزریون استفاده می شود؛ در واقع مقدار سلولز موجود در چوب این درختان حدود 80 تا 95 درصد می باشد. استفاده از هر یک از این درختان برای تولید ویسکوزریون بستگی به وجود و وفور این درختان در منطقه ی مورد نظر دارد.

ضایعات سلولزی یا تفاله ی نیشکر: تفاله ی نیشکر به علت اینکه تا 50 درصد دارای سلولز است برای تهیه ی ویسکوزریون مورد استفاده قرار می گیرد. بعد از اینکه آب نیشکر از ساقه ی این گیاه جدا شد باقی مانده ی ساقه ی نیشکر که به صورت ضایعات سلولزی است تفاله ی نیشکر نامیده می شود. در ایران به دلیل اینکه مزارع پهناور نیشکر فراوانی وجود دارد، تفاله ی بسیار زیادی از نیشکر به جا می ماند که این تفاله های به جا مانده صرف تولید محصولاتی غیر ویسکوزریون مانند انواع صفحات و تخته های سلولزی می شوند.

لینتر پنبه: لینتر پنبه الیاف بسیار کوتاه و پرز مانندی هستند که بعد از جدا شدن الیاف بلند پنبه از روی تخم پنبه یا پنبه دانه بر روی پنبه دانه باقی می مانند. لینتر پنبه به علت اینکه دارای طول کوتاهی است، برای تولید نخ مناسب نمی باشد و این الیاف بسیار کوتاه از پنبه به وسیله ی ماشین های مخصوص جدا می شوند و به دلیل اینکه حدود 99 درصد حاوی سلولز هستند، مناسب تولید الیاف ویسکوزریون می باشند.

گیاهان دیگر: گیاهانی مانند کاه برنج و انواع غلات مانند گندم و جو و هم چنین ساقه ها و شاخه های دیگر گیاهان و درختچه ها که دارای سلولز هستند نیز می توانند برای تهیه ی ویسکوزریون مورد استفاده قرار بگیرند ولی تهیه ی الیاف ویسکوزریون از این مواد معمول نمی باشد.

به طور معمول ویسکوزریون از موادی که درصد بیشتر آن سلولز خالص با طول زنجیر های مولکولی بلند می باشد و تبدیل این مواد به ویسکوزریون به راحتی و با هزینه ی مناسبی انجام شود، تولید می شود. در حال حاضر بیشتر الیاف ویسکوزریون از چوب و تنه ی درختان مانند درخت کاج تولید می شوند.

خصوصیات الیاف ویسکوزریون

ویسکوزریون شباهت ها و تفاوت هایی با الیاف پنبه دارد زیرا الیاف پنبه نیز مانند الیاف  ویسکوزریون از الیاف سلولز ساخته شده اند، برخی از ویژگی های الیاف ویسکوزریون به شرح زیر می باشد:

درخشندگی و جلای ویسکوزریون: سطح الیاف ویسکوزریون مانند پنبه پیچ و تاب ندارد و صاف است به همین دلیل جلا و درخشندگی الیاف ویسکوزریون بیشتر از پنبه می باشد و به دلیل عدم وجود پیچ و تاب بر روی الیاف ویسکوزریون، اصطکاک بین الیاف ویسکوز- ویسکوز کمتر از اصطکاک بین الیاف پنبه – پنبه است به همین علت در شرایط یکسان مقاومت نخ پنبه از نخ ویسکوزریون بیشتر است.

جذب رطوبت ویسکوزریون: میزان جذب رطوبت الیاف ویسکوزریون از الیاف پنبه بیشتر است و جذب رطوبت الیاف ویسکوزریون در شرایط استاندارد حدود 13 درصد می باشد.

مقاومت ویسکوزریون: در ابتدای پیدایش الیاف ویسکوزریون، مقاومت این الیاف کم بود به طوری که وقتی الیاف اولیه از این دست خیس می شدند مقاومت آنها بسیار کاهش می یافت به صورتی که بعضی از قسمت های لیف در آب حل می شد. در حال حاضر پژوهش های علمی و صنعتی منجر به افزایش مقاومت این الیاف شده است.

خاصیت ارتجاعی یا کشسانی ویسکوزریون: خاصیت ارتجاعی الیاف ویسکوزریون از پنبه کمتر است و خاصیت ارتجاعی پنبه نیز از پشم کمتر است. به طور کلی خاصیت کشسانی الیاف سلولزی کم می باشد یعنی بعد از آنکه الیاف ویسکوزریون تحت کشش قرار می گیرند تمایل کمی به بازگشت پذیری دارند.

نمای ظاهری ویسکوزریون: نمای طولی الیاف ویسکوزریون در زیر میکروسکوپ به شکل یک میله ی صاف و مستقیم می باشد و بر خلاف الیاف پنبه دارای پیچ و تاب نیست و سطح مقطع عرضی الیاف ویسکوزریون در زیر میکروسکوپ به شکل دندانه دندانه است.

طول و قطر ویسکوزریون: طول و قطر الیاف ویسکوزریون قابل کنترل می باشد زیرا ویسکوزریون یک لیف بازیافته است و به روش های صنعتی ساخته و تولید می شود و این الیاف به هر قطر و طول دلخواه قابل تولید هستند. الیاف ویسکوزریون هم به صورت الیاف بلند (در حد طول پشم)، هم به صورت فیلامنتی (طول یکسره) و هم به شکل الیاف کوتاه (بریده بریده) تولید می شوند به همین دلیل الیاف ویسکوزریون هم می توانند در سیستم ریسندگی الیاف کوتاه (پنبه ای) ریسیده شوند و هم می توانند در تولید نخ ها در مخلوط با الیاف پشم مصرف شوند.

جرم مخصوص ویسکوزریون: جرم مخصوص الیاف ویسکوزریون حدود 1.5 تا 1.53 گرم بر سانتی متر مکعب می باشد.