سخنان حکیمانه ی امیر المومنین علی بن ابیطالب «علیه السلام»
سخنان حکیمانه ی امیر المومنین علی بن ابیطالب «علیه السلام»
ایمان شخص را از قسمهاش باید شناخت. *
برادر کسی است که در سختی برادری کند. *
اظهار توانگری جزء شکر است. *
ادب مرد بهتر از طلای اوست.*
پرداخت قرض از دین است. *
زن و فرزند را ادب کن تا به آنها سود رسانده باشی. *
با بدان نیکی کن تا از بدی آنها جلوگیری کنی. *
برادران این دوره جاسوس عیوب اند. *
آسایش مردم در ناامیدی (از مال مردم) است.*
پنهان داشتن سختیها از جوانمردی است. *
نیکی با پدر و مادر خیری است که پیش فرستاده می شود. *
پس از صبر، خود را به پیروزی بشارت ده. *
برکت مال به زکات است. *
دنیا را با آخرت سودا کن تا سود ببری.*
گریه مومن از ترس خدا باعث روشنی چشم است. *
با نیکی، آزادها بنده می شوند. *
کار خیر را زود انجام ده تا کامیاب شوی. *
شکم انسان دشمن او است. *
صبح شنبه و پنجشنبه برکت است.*
بلای انسان در زیر زبان است. *
باقیمانده ی عمر قیمت ندارد. *
کار نیک را با منت باطل مکن. *
خوشرویی (هنگام بخشش) بخشش دیگری است.*
به خدا توکل کن، کفایتت می کند. *
تاخیر کار، بداقبالی است. *
آنچه اول عمر از دست رفته در پایان زندگی جبران کن. *
کسالت و بی حالی در نماز از ضعف ایمان است. *
ورود دستهای زیاد در سفره برکت است.*
از کارهای ناپسند تغافل کن تا محترم شوی. *
هشیاری و زیرکی خود را در ترک گناه قرار ده. *
فروتنی انسان به کرم او است. *
گودال حرص را جز خاک چیزی پر نکند. *
رخنه ی دین به مرگ علماء است.*
جامه ی سلامت کهنه نمی شود. *
دوام سلطنت، در سایه ی عدالت است. *
احسان را با عذرخواهی تکرار کن (اگر از ناقابلی عذر خواهی کنی چنان است که دوباره نسبت به او احسان کرده ای). *
ثواب آخرت از نعمت دنیا بهتر است. *
بقای جان به غذا است، و بقای روح به فنا (و انتقال از این جهان) است.*
ستایش اهل کرم، موجب مزید عطای آنها ست. *
هر چه داری بذل کن (البته تا حدی که خود را محتاج دیگران نکنی). *
جمال انسان به حلم است. *
بخشش اندک تهیدست (که از آنچه داشته داده) بسیار است. *
همنشین بد، شیطان است.*
جولان باطل یک ساعت است، و دولت حق تا قیامت. *
زیبایی سخن به کوتاهی و اختصار است. *
همنشین نیک غنیمتی است. *
با مستمندان همنشینی کن تا شکرت زیاد شود. *
آنکه مرگ (و نیستی) ندارد بزرگوار است.*
علم انسان یاور اوست. *
زیور زنان طلاست. *
حیای انسان پرده ای است (بر اعمال زشتش). *
ترشی غذا بهتر از ترشی سخن است. *
تند مزاجی، مرد را به هلاکت می دهد.*
وفا از مردم بی اصل و نسب ممتنع است. *
شغل انسان گنج است. *
خوش خویی غنیمت است. *
از خدا بترس، از دیگران در امان باش. *
بهترین رفیق آن است که به خیر رهبریت کند.*
با نفس مخالفت کن تا آسوده شوی. *
معامله ی آنکه دین به دنیا فروشد سراپا زیان است. *
رفیق انسان، دلیل خرد او است. *
خالی بودن دل (از غصه) بهتر از پر بودن کیسه است. *
ترس خدا دل را جلا می دهد.*
اخلاص در دوستی از خوشی پیمانی است. *
بهترین زنان آن است که بچه آور و مهربان باشد. *
بهترین مالها آن است که در راه خدا صرف شود. *
داروی قلب رضایت به قضا و قدر است. *
درد نفس در حرص است، و درمانش در جلوگیری از آن.*
نشانه ی عقل انسان، گفتار او است. *
علامت گوهر انسان، رفتار او است. *
دوام خوشی به دیدار دوستان است. *
دولت افراد پست و نالایق، آفت مردان است. *
دینار بخیلان سنگ است.*
دین انسان گفتار او است. *
دولت پادشاهان به عدالت است. *
همیشه خشم را فرو نشان که سرانجام نیک بیابی. *
طغیانگران را بگذار در طغیان خود بمانند (یعنی جز انجام وظیفه نهی از منکر چیزی به عهده تو نیست). *
یک گناه زیاد است و هزار طاعت کم.*
«ذراقه ی» شاهان لبها را می سوزاند (ذراقه گیاه خوشبویی بوده و مراد این است که استفاده از سلاطین خطرناک است). *
ذلت انسان در طمع است. *
آن که ذلت فقر دارد، نزد خدا عزیز است. *
یاد جوانی، حسرت است. *
روانی زبان، سرمایه ای است.*
یاد مرگ، جلای قلب است. *
دیدار دوست، جلای چشم است. *
پدرت را مراعات کن، تا پسرت ترا مراعات کند. *
رفاه زندگی در سایه ی امنیت است. *
رتبه ی علم بالاترین رتبه هاست.*
روزی خود به دنبال تو می دود، آسوده باش. *
تولد، قاصد مرگ است. *
نقل حدیث، موجب نسبت پیدا کردن با پیغمبر – صلّی الله علیه و آله و سلّم – است. *
هنگام غلبه ی هوای نفس، حق را مراعات کن. *
رفیق شخص، نشانه ی عقل او است.*
مردم را به میزانشان وزن کنید (یعنی با هرکسی در حدود عقل و معرفت وی رفتار کنید). *
زحمت مردان صالح، رحمت است. *
زوال علم، از مرگ علما آسان تر است (چه آن که اگر کتابی از علم مثلاً نابود شود، علما با تحقیق و زحمت آن را زنده کنند، ولی بدون علماء دانش و کتاب نفعی ندهد). *
هرکس را به قدری که احترامت می کند دیدن کن. *
زاویه های دنیا پر از مصیبت است.*
دیدن رفیق، ستایشی از محبتهای او است. *
دیدن ضعیفان، از تواضع است. *
زیور باطن از زینت ظاهر بهتر است. *
بدگمانی، از کارهای حرام است. *
خوشی دنیا، فریبی است.*
بدخویی وحشتی است که راه گریز ندارد. *
روش هر کس معرفت باطن اوست. *
سلامت انسان در نگهداری زبان است. *
خاموشی زبان سلامتی انسان است (در مواردی که حرف زدن وظیفه و لازم نباشد). *
بزرگان امت فقیهانند.*
حربه ی ضعیفان شکایت است. *
بالا رفتن انسان به فروتنی است. *
عیب علم، خودپسندی است. *
برای تحصیل بهشت، دامن همت به کمر زن. *
اندکی معرفت، به از بسیار عمل است.*
موی سفید قاصد مرگ است. *
شفای قلب به قرائت قرآن است. *
توانگر بخیل، از مستمند سخاوتمند درویش تر است. *
شرط دوستی، ترک رنج و تکلف است. *
بدترین خلق کسی است که مردم از او بترسند.*
صدقه مایه ی نجات است. *
صدقه ی بدن روزه است. *
صبر موجب ظفر است. *
نماز شب روشنایی روز است. *
مصلحت انسان به حفظ زبان است. *
با نیکان رفاقت کن، تا از شر اشرار در امان باشی. *
سکوت نادان، عیب پوش او است. *
با خویشان نیکی کن، حامیانت زیاد می شوند. *
صلاح دین به تقواست، و فسادش به طمع. *
هر که به غیر از خدا امید بندد، رنجش بیهوده است.*
خدا روزی هرکس را ضمانت کرده است. *
کتک دوست دردناک تر است. *
روشنی دل از خوردن حلال است. *
ضربه ی زبان از ضربت نیزه سخت تر است. *
هر که به اشرار اعتماد کند گمراه است. *
هر که دین به دنیا فروشد گمراه است.*
تنگی قلب از تنگی دست مشکل تر است. *
هر که دستش تنگ (و ممسک) است سینه اش تنگ است. *
دنیا بر اهل بغض و دشمنی تنگ است. *
خوشا به حال آنکه عافیت نصیبش شد. *
عمر دراز با عبادت، از امتیازات پیمبرانست.*
هر که رنجش کم است عمرش زیاد است. *
تحصیل ادب به از تحصیل زر است. *
هر که امیدش کوتاه است عمرش دراز است. *
اطاعت از دشمن نابودی است. *
خوشا به حال آن که اهل و عیال (ناصالح) ندارد.*
اطاعت خدا غنیمت است. *
ظلم، انسان را به خاک هلاک می افکند. *
مظلمه ی ستمدیدگان از بین نمی رود. *
ظلم، ستمگر را نابودی می دهد. *
عطش مال از عطش آب سخت تر است.*
تاریکی ستم، ایمان را تیره می کند. *
سایه ی والیان حق، سایه ی خداوند است. *
سایه ی عمر ستمگر کوتاه است. *
سایه ی کریمان پهناور است. *
با قناعت زیست کن تا پادشاهی کنی.*
بلند همتی از ایمان است. *
عیب سخن، درازی آن است. *
سرانجام ظلم وخیم است. *
دشمن دانا به از نادان دوست. *
گرفتاری آخرت دشوار است، وسیله ی سهولت فراهم کن.*
در حفظ (علوم) بکوش نه در جمع کتاب. *
کیفر ستمکار مرگ زودرس است. *
به دنبال هر شبی روزی است. *
هر که سالم است غنیمت برده. *
متوکلان گران قدراند.*
کشاکش مرگ، از همنشینی ناجنس آسان تر است. *
جوان خردمند، به از پیر بی خرد است. *
آن که ترا به بدرفتاری دلالت کند فریبت داده. *
هر که ترا بیجا به خشم آورد خیانت کرده. *
از مطلب حق غضب کردن، زشت است.*
غنیمت مومن، به چنگ آوردن حکمت است. *
هر که دین به دست آورده، رستگار شده. *
افتخار به فضیلت، به از فخر به نژاد است. *
هر که از شر نفس سالم ماند رستگار است. *
زیرکی انسان دلیل اصالت اوست.*
نجات در راستی است. *
هر دلی به چیزی مشغول است. *
ناسپاس نعمتش دوام ندارد. *
گفتار هرکس معرف ضمیر او است. *
پذیرفتن حق از دین است.*
قوت قلب اثر ایمان صحیح است. *
حرص، قاتل حریص است. *
کار را به اندازه و تدبیر انجام ده، تا از لغزش برهی. *
ارزش هر کسی به اندازه دانش اوست. *
همنشین هرکس دلیل دین او است.*
تزدیک شدن به اشرار، زیان بخش است. *
سخت دلی از سیری است. *
ارزش هرکس، به قدر همت اوست. *
کلام خدا، داروی دلهاست. *
کافر سخاوتمند از مومن بخیل به بهشت نزدیکتر است.*
ناسپاسی نعمت را زوال دهد. *
پیر را درد پیری بس است. *
حسود را درد حسد بس است. *
کمال علم به حلم است. *
تکمیل بخشش به عذر خواهی است.*
این عیب برای دنیا بس که وفا ندارد. *
علم به مرگ، غصه ای کافی است. *
موی سفید برای اعلام مرگ کافی است. *
چنان که رحم کنی رحمت کنند. *
هر چه بکاری بدروی.*
گفتار نرم زنجیر دلهاست. *
سخن نرم گو، تا محبوب شوی. *
دوران پیری جزء عمر نیست. *
حسود آسایش ندارد. *
سلطنت دانش، زوال پذیر نیست.*
هر دشمنی علت و مصلحتی دارد، جز دشمنی حسود. *
هر که همت بلند دارد اندوهش طولانی است. *
پرحرف، ملامتگر زیاد دارد. *
آبشخور شیرین و گوارا، مورد هجوم است (یعنی طالبین حضور صاحبان کمال زیاداند). *
محفل علم باغستان بهشت است.*
همنشینی اشرار، چون سفر دریا (خطرناک) است. *
آن که لب فرو بندد، پشیمانی نبیند. *
مجلس بزرگواران، آموختن سخنان (نیک) است. *
فضیلت انسان، زیر زبانش نهفته است. *
همنشینی با احزاب و دسته های مختلف، دین را تباه کند.*
نور مومن از نماز شب است. *
فراموشی مرگ، زنگار قلب است. *
دل را با نماز در تاریکی، روشن کن. *
چون موی سفید شود، خبر مرگت رسیده. *
نرم ترین بستر برای خواب امنیت است.*
رسیدن به آرزوها، در سایه ی توانگری است. *
آتش فراق از آتش جهنم سوزنده تر است. *
طراوت و خرمی چهره، در اثر راستگویی است. *
نیکی بی مورد ظلم است. *
گناه صدقه ی منت گذار، از ثوابش بیشتر است.*
زمامداری احمق زودگذر است. *
وای بر آن که اخلاقش بد، و رویش زشت است. *
تنهایی از همنشین بد بهتر است. *
آن که بدی ترا نادیده گیرد برادری کرده. *
آن که با تو دشمنی نورزد دوستی کرده.*
وای بر حسود از شر حسد. *
خدا رزق سرپرست کودک را می رساند. *
وای بر آن که بر آزادگان ستم کند. *
اندوه هرکس به قدر همت او است. *
هیهات از نصیحت دشمن.*
