پمپ خلا شیردوشی، فلسفه وجود دستگاه شیردوش
یکی از قطعات اصلی دستگاه شیردوش که فروشندگان و سازندگان شیردوش های ثابت و حتی شیردوش های برقی سیار بر روی آن تاکید می کنند، مدل پمپ خلا، قدرت آن در تولید میزان خلا در دقیقه و ثابت بودن خلا تولیدی می باشد. هر چه پمپ وکیوم شیردوشی قوی تر باشد، قیمت دستگاه و توان آن بالاتر است و از طرف دیگر دامدار هزینه کمتری بابت سرویس، تعمیر و یا تعویض آن در آینده خواهد پرداخت. از طرف دیگر پمپ با کیفیت به معنی یکسان بودن شرایط دوشش دام و سلامت سیستم پستانی دام هاست. با این وجود با کیفیت ترین پمپ ها هم می بایست سالیانه سرویس شوند و نیز در صورت استفاده نادرست به سرعت کارایی خود را از دست می دهند.
در این نوشتار مواردی در خصوص عملکرد، سرویس و نگهداری پمپ خلا به شما یادآوری می شود.
سرعت حرکت روتور پمپ خلا شیردوشی، 1400 دور در دقیقه است. این سرعت بیانگر قدرت بالای این وسیله و از طرف دیگر آسیب پذیر بودن آن است. این پمپ ها در زمان کار کردن به شدت داغ هستند و پایین بودن کیفیت پوسته و نامناسب بودن آلیاژ پمپ مشکلات بسیاری را در زمان دوشش به وجود خواهد آورد. مواردی مانند:
- ترک خوردن پوسته پمپ،
- گیر کردن روتور به پوسته پمپ و حرکت نکردن آن در آب و هوای سرد زمستان،
- نوسان تولید خلا و
- استهلاک بالای پمپ خلا
که صرفا به علت بی تعهدی فروشنده و به منظور کاهش قیمت پمپ خلا، گریبانگیر دامدار و اختلال در شیردوشی او می شود.
خروجی هوای پمپ در زمان کارکرد دستگاه، به شدت داغ می شود. داغ شدن پمپ در طول زمان باعث دفرمه شدن دیواره آن و تغییر حالت از گرد به بیضی خواهد شد. هر چه جنس پوسته پمپ ضعیف تر باشد، این تغییر زودتر رخ خواهد داد و دامدار زودتر مجبور به سرویس پمپ خلا شیردوشی خود خواهد شد.
سیلندر پمپ در حالت عادی گرد و صیقلی است و همانطور که گفته شد در اثر گرمای شدید در زمان کار کردن، تغییر شکل می دهد و حالت بیضی به خود می گیرد. لطفا توجه داشته باشید که عبارت بیضی شدن صرفا به منظور درک بهتر از تغییر شکل پوسته است. در واقع این تغییر شکل با چشم قابل تشخیص نیست.
همانطور که می دانید ایجاد خلا با چرخش روتور ایجاد می شود. به این صورت که فاصله بسیار کم فیبرهای تعبیه شده بر روی روتور با دیواره پمپ، هوا را به بیرون میراند. پس اگر فاصله فیبرها با پوسته پمپ از حالت استاندارد بیشتر و یا کمتر شود، پمپ به خوبی عمل نمی کند و کاهش راندمان پمپ و کاهش تولید خلا مورد نیاز برای دوشش را به دنبال خواهد داشت.
در سرویس کلی پمپ وکیوم چه اصلاحاتی انجام می شود؟
در سرویس اولیه پمپ وکیوم، صرفا برخی قطعات مانند فیبر و وبلبرینگ تعویض می شوند. اما در سرویس کلی، با تراشکاری پوسته، پمپ دوباره حالت گرد به خود می گیرد. گاهی روتور نیز به دلایلی دارای انحراف می شود و اصطلاحا لنگ می زند. در این وضعیت نیز با تراشکاری شفت را صاف و زوایای به وجود آمده را اصلاح می کنند.
گرچه برخی سرویس کاران، پمپ خلا را در داخل چال شیردوشی باز و تعمیر می کنند، اما توجه داشته باشید که سرویس دقیق و اصولی پمپ وکیوم نیاز به تجهیزات مخصوصی دارد و بهتر است در محیط کارگاهی انجام پذیرد. مورادی مانند تنظیم فاصله روتور و پوسته، میزان برداشت از پوسته در هنگام خط افتادن پوسته و صاف کردن شفت موتور در صورت بروز انحنا، مواردی است که انجام آن در محیط دامداری بدون داشتن تجهیزات استاندارد غیر ممکن است. گاهی بهتر است پمپ باز و سرویس نشود تا اینکه توسط فرد نامجرب و بدون تجهیزات انجام گردد.
تعمیراتی مانند تعویض فیبرها و پاکسازی داخل پمپ از آلودگی ها، جز آن دسته از اموری است که سرویس کار شیردوشی می تواند در دامداری انجام دهد.
تعویض فیبر وکیوم
در تمامی پمپ های روغنی، قطعه ای به نام فیبر وکیوم وجود دارد که وظیفه بیرون راندن هوا از پمپ و تولید خلا را به عهده دارد. به مرور و با کارکرد دستگاه، این قطعه ساییده می شود. در صورت پایین بودن کیفیت فیبر، تیغه می سوزد و کوتاه می شود و در نتیجه فضای لازم برای تولید خلا، بین روتور و پوسته پمپ ایجاد نمی شود. به تدریج و با بروز این حالت، خلا کمتری در دقیقه تولید می شود و درجه نشانگر خلا (که بعد از پمپ وکیوم تعبیه شده است) عدد پایین تری را نشان می دهد ( این عدد در حالت عادی حدود 50 درجه می باشد). در حالت بحرانی، با برداشتن دو تا سه خرچنگی در انتهای چال شیردوشی در زمان دوشش، بقیه خرچنگی ها از پستان جدا می شوند و شیردوشی متوقف می گردد. در این حالت پمپ توان جبران خلا از دست رفته را ندارد و می بایست سرویس شود.
اهمیت روغندان در کنار پمپ وکیوم شیردوشی
یکی از نکات بسیار مهم در خصوص پمپ های وکیوم روغنی، سرعت مناسب روغن رسانی به آن است. اگر پمپ روغنی اصطلاحا خشک کار کند خواهد سوخت. بنفش شدن بلبرینگ ها و سوختن فیبر وکیوم تنها به دلیل خشک بودن پمپ در هنگام حرکت است.
از این رو، روغندان قطعه جانبی بسیار مهمی در کنار پمپ است و پر بودن آن با روغن 10 و یا روغن غلیظ تری که کمی با گازوییل رقیق شده است ضروری است. اپراتور شیردوشی همواره موظف به کنترل پر بودن ظرف روغن و سالم بودن آن است.
توجه داشته باشید که صرفا پر بودن روغندان موجب اطمینان از سلامت کارکرد آن نمی باشد. کلیه شیلنگ های روغندان و رابط های آن می بایست کنترل شوند تا روغن به داخل پمپ جریان داشته باشد. پارگی شیلنگ های روغندان، له شدن و مسدود شدن سره فلزی روغندان (معمولا به علت شیطنت کارگر شیردوشی ایجاد می شود)، توقف جریان روغن به علت ورود جسم خارجی به داخل ظزف روغن و مسدود کردن مجاری انتقال روغن پمپ وکیوم، از جمله مواردی است که می بایست در زمان شیردوشی مورد بررسی قرار گیرند.
نقش جسم خارجی در خراب شدن پمپ خلا شیردوشی
ورود هرگونه جسم خارجی به داخل پمپ، مشکلات جدی برای آن به وجود خواهد آورد. اگر تکه های جدا شده از لاینر، شیلنگ و یا حشرات (به دلیل باز بودن در روغندان) وارد پمپ شوند، می توانند چسبندگی و گاه خط افتادن بر روی دیواره پوسته را ایجاد کنند که در نهایت منجر به جلو انداختن زمان سرویس پمپ خواهند شد. استفاده از روغن های نامرغوب نیز می تواند موجب چسبندگی و قفل شدن پمپ گردد.
گاهی آسیب به پمپ فراتر از خط افتادگی پوسته است و عوارضی مانند شکستگی فیبرها، قفل شدن و از کار افتادن آن بروز می کند. موضوعی که عملا دستگاه شیردوش را از کار می اندازد و شیردوشی را مختل می کند. یکی دیگر از علل ورود جسم خارجی به داخل پمپ، شیطنت کارگر و وارد کردن عامدانه جسم خارجی به داخل مجاری پمپ است.
سهل انگاری در زمان شستشوی دستگاه و ورود هر گونه زائده به خط هوای دستگاه شیردوشی نیز منجر به ورود جامدات به درون پمپ و بروز مشکل خواهد شد.
لزوم نصب پمپ خلا یدکی
با توجه به اینکه دستگاه شیردوشی ثابت برای دوشیدن تعداد بیشتری دام که امکان دست دوشی آن ها وجود ندارد ساخته و راه اندازی می شود و از آن جا که بدون پمپ و خلا، دستگاه شیردوشی بدون استفاده خواهد ماند، ضروری است که دامدار برای شرایط اضطراری یک پمپ وکیوم اضافه و یا حتی یک یونیت وکیوم یدکی تهیه نماید.
باید در نظر داشته باشیم که هر یک دقیقه وقفه در حین دوشیدن دام ها به علت از کار افتادن پمپ، ضرر مالی زیادی به دامدار وارد می نماید که هزینه آن بسیار بیشتر از قیمت یک دستگاه پمپ خلا خواهد بود.
