شیردوشی شتر با دستگاه گاودوش !!
طراحی و اجرای شیردوش مناسب دوشش شتر، می بایست با توجه به مواردی همچون شناخت آناتومی بدن شتر، رفتارشناسی دام، وضعیت پستان و سرپستان ها، نحوه آزادسازی شیر و تعامل حیوان با شخص دوشنده شیر باشد.
در بسیاری از کشورها، شیر شتر به عنوان شیری سالم معرفی می شود اما به علت تولید شیر پایین شترها، تعداد کم شترداری صنعتی و نیز سختی در دوشش شتر، قیمت آن همواره جزو محصولات به نسبت گران قیمت می باشد.
مشهور است که هر چه یک دام، رفتار مادرانه ضعیف تری داشته باشد دوشش دام راحت تر انجام می شود و رفتار خصمانه کمتری در سالن و در مواجهه با دستگاه شیردوش از خود نشان می دهد. به عبارت دیگر دام خود را با شرایط شیردوشی زودتر منطبق می نماید.
تصوری قدیمی در بین شترداران مطرح است که دوشیدن شتر بدون حضور فرزند امکان پذیر نیست. بنابراین برای فریب دادن شتر، در حالیکه بچه شتر در حال مکیدن یک سرپستان می باشد، سر پستان های دیگر را می دوشند. عملیاتی که در زمان دوشش با دستگاه شیردوشی به راحتی امکان پذیر نیست و در گله های بزرگ نیز تقریبا غیرممکن است و یا نیاز به نوعی فریم شیردوشی دارد که مادر بتواند در تماس دایم با فرزندش باشد.
سوالی که برای بعضی از شترداران مطرح می شود این است که آیا با دستگاه شیردوش گاو و گوسفند می توان شتر را نیز دوشید؟ پاسخ هم آری و هم نهاست.
تمام دستگاه های شیردوش از نظر برخی مشخصات مانند موتور، پمپ، شیلنگ ها و شاسی طراحی یکسانی دارند و مشترک می باشند. اما قطعاتی مانند لاینر، خرچنگی و پولساتور دارای شکل منحصر به فرد و خاص آن دام می باشند. برای مثال همانطور که لاینر گاودوش صرفا برای دوشیدن گاو است، با پولساتور شتردوش نیز فقط می بایست شتر را دوشید. در غیر اینصورت دام دچار آسیب های پستانی می شود و یا اینکه اصلا اجازه دوشیدن شیر خود را نمی دهد.
در ایران متاسفانه لاینر مخصوص دوشیدن شتر وجود ندارد. اما می توان از لاینرهای با سایز مشابه برای دوشیدن این حیوان استفاده نمود. لاینر می بایست به گونه ای انتخاب شود که با طول سرپستان ها متناسب باشد، اگر لاینر کوتاه و یا بلند باشد، ماساژ ناشی از خلا در قسمت صحیح سرپستان وارد نمی شود و پستان آسیب می بیند.
جنس لاینر (لاستیکی یا سیلیکون) و کیفیت لاینر (مواد اولیه) نیز در امر دوشیدن و سلامت پستان دام نیز بسیار مهم است.
پولساتورها به عنوان قلب دستگاه شیردوش و تنظیم کننده فاز ضربان و استراحت لاینر نیز اهمیت بسیار زیادی در دوشیدن شترها دارند. اگر در تنظیمات دوشیدن شتر از تنظیمات پولساتور بز و یا گاو استفاده شود ممکن است دام آسیب ببیند و یا شیر به طور کامل تخلیه نشود.
باید توجه داشت که دوشیدن شتر با دوشیدن گاو جدا از تفاوت های فیزیکی، تفاوت های روانشناختی ای نیز دارد. متخصصان ژنتیک گاو و گوسفند سال های زیادی است که بر روی صفانی مانند نحوه شیردهی، آرامش دام، وضعیت پستان و سرپستان ها، نحوه برخورد با انسان و بسیاری از صفاتی که برای پرورش و شیردهی لازمند، اصلاح نژاد انجام داده اند. تغییراتی که هیچ وقت حداقل در کشور ایران بر روی شترها انجام نشده است و نمی توان انتظار داشت که شترها همانند گاو در سالن شیردوشی با آرامش بایستند و بدون حضور بچه خود، شیر را از پستان آزاد کنند.
با توضیحات بالا، اگر قصد دوشیدن شتر خود با دستگاه شیردوش را دارید در نظر داشته باشید که ممکن است رفتار یک دام در برابر دوشش با دستگاه شیردوش، با شتر دیگر متفاوت باشد. یعنی ممکن است یک شتر به آسانی و حتی بدون حضور بره شتر شیر خود را آزاد کند و یک شتر دیگر با وجود فراهم بودن همه شرایط اجازه دوشش شیر کمی را به پرورش دهنده خود دهد.
نحوه آماده سازی پستان در شتر نیز با دام های دیگر متفاوت است. در حالیکه گاو 30 تا 90 ثانیه برای آزاد سازی شیر زمان نیاز دارد، این مقدار برای شتر تا چند دقیقه افزایش می یابد و شیردوش می بایست با آرامش بیشتری این آماده سازی را انجام دهد.
در پایان اگر قصد دارید شتر خود را به روش صنعتی و با دستگاه بدوشید، بعد از فراهم کردن:
فریم شیردوشی مناسب (برای جلوگیری از آسیب به شخص دوشنده و خود دام)،
لاینر شتردوشی و یا لاینر مشابه،
تنظیم ضربان پولساتور،
تنظیم میزان خلا،
می توانید این عملیات را پس از کسب تجربه و آماده شدن دام برای دوشش با دستگاه به دفعات و به راحتی انجام دهید .
