نیتروژن یکی از مهمترین موادغذایی...
گاز نیتروژن
نیتروژن یکی از مهمترین عناصر غذایی و عامل کلیدی در دستیابی به عملکرد مطلوب در محصولات زراعی می باشد.نیتروژن در گیاهان بالاترین غلظت را داشته و گلوگاه رشد است و نقش مهمی در افزایش عملکرد دارد،به طوری که کمبود آن بیش از سایر عناصر غذایی عملکرد را محدود می کند.
مهمترین روش تامین نیتروژن مورد نیاز کشاورزی،استفاده از کودهای نیتروژنه است.اما استفاده از کودهای نیتروژنه برای افزایش تولید محصول و افزایش کارایی نیتروژن،از مهمترین مباحث روز می باشد.
در حال حاضر سالیانه حدود 100 میلیون تن نیتروژن بصورت انواع کود های شیمیایی در جهان مصرف می شود و در ایران نیز از 4.2 میلیون تن کود مصرفی بیش از 60% آن از کود های نیتروژنی تشکیل می دهد که با توجه به تولید 85میلیون تن محصولات کاورزی (زراعی-باغی)کارایی آن پایین است.
افزایش جمعیت دنیا باعث افزایش تقاضای مواد غذایی شده و از طرف دیگر ورود بیش از حد نیتروژن به آب یکی از مشکلات زیست محیطی به شمار می آید.به کار گیری روشهای جدید مدیریتی و نیز استفاده از تکنولوژی جدید در استفاده کمتر از نیتروژن می توان علاوه بر افزایش کمی و کیفی تولیدات کشاورزی سبب ارتقای سطح سلامت جامعه شود و در این بین،انتخاب نوع،مقدار و زمان مصرف صحیح کود می تواند در افزایش کارایی بسیار موثر باشد .
تشخیص اختلالات تغذیه ای(کمبود و سمیت)
در صورتی که غلظت هر عنصر غذایی در گیاه،پایین تر از حد بهینه آن برای سوخت و ساز سلولی باشد،کمبود اولیه این عنصر غذایی معمولا در آن به صورت پنهان بوده و علایم ظاهری آن با چشم قابل تشخیص نمی باشد.
یکی از مهمترین عوامل کاهش عملکرد هکتاری محصولات کشاورزی،کمبود پنهان عناصر غذایی در گیاه می باشد که با تشدید کمبود فعل و انفعالات زیستی در گیاه بسیار کندتر و ناکارامد تر انجام می گیرد از طرفی به علت جایگزینی بعضی از عناصر به جای همدیگر مثلا(پتاسیم به جای منیزیم)،کارایی آنزیم ها بطور معنی داری پایین امده و منجر به کاهش رشد و عملکرد می گردد.
از طرفی مصرف نا متعادلفنا بهنگام و بیش از نیاز کود های نیتروژن،سبب تجمع نیترات در گیاه می گردد به عبارت دیگر،تجمع نیترات در گیاهان هنگامی رخ می دهد که سمیت نیترات در گیاه بیش از کاهش ان در اثر جذب و تحلیل باشد.مقدار تجمع نیترات بوسیله توان توارثی گیاه تنظیم شده،و توسط عوامل محیطی،مدیریت ،کود دهی و عملیات زارعی تغییر می کند.
همچنید در اثر تداوم مصرف سبزیجات و یا آب آشامیدنی محتوی نیترات زیاد،در داخل سیستم گوارشی نیتروزآمین ایجاد شده که یک ماده سمی و خطرناک و احتمالا سرطان زا است.گزارشهایی حاکی از مرگ نشخوار کنندگان در نتیجه مصرف علوفه ایی با میزان بالای نیترات وجود دارد،ولی در مورد نوزادان انسان بیشتریت حالت در نتیجه آشامیدن آب حاوی نیترات بالا بوده است.
پس یکی از روش های کاهش تجمع نیترات در اندام های مصرفی گیاهان،رعایت اصول مصرف بهینه کودی،صرف جویی در مقدار مصرف و تقسیط هر چه بیشتر آن می باشد بطور کلی نباید اعمالی انجام داد که مانع از رسیدن نور به گیاه در روز شود به عنوان مثال کشت توام چند محصول که باعث سایه انداختن عمودی گیاهان می شود به تجمع نیترات کمک می کند،در سبزی هایی مانند کاهو،کلم پیچ و امثال آن برگ های مسن خارجی نیترات بیشتری دارند که باید در مصرف آن احتیاط بیشتر نمود.
کشاورزان نیز باید از مصرف زیاد کودهای نیتروژنی بویژه در کشت های پاییزه،خودداری کرده گیاهان را با فاصله مناسب کاشته و برداشت محصولات خود را عصر ها انجام دهند و مصرف بهینه کود محصوصا مصرف سولفات پتاسیم و سولفات روی را در مزارع سبزیکاری خود همگانی کنند.
کودهای حاوی نیتروژن(شیمیایی و زیستی)
اوره:
اوره از ترکیب آمونیاک و گاز کربنیک در شرایط حرارت و فشار بالا تولید می شود.درصد نیتروژن آن بیش از دوبرابر نیتروژن سولفات آمونیوم(21%) است.اوره از نظر واحد نیتروژن مناسب ترین کود جامد می باشد.
اوره به صورت دانه های سفید کوچک است و اصطلاحا به کود شکری معروف است.این کود بیش از 90% کود نیتروژنی مصرفی در ایران را به خود اختصاص داده است و با 46% نیتروژن یکی از پر مصرف ترین کودهای جامد است.درصد بالای نیتروژن و قیمت پایین،اوره را در کشور به عنوان یک جایگزین مناسب برای آمونیوم بدون اب قرار داده است.
نکته مهم اینکه پخش سطحی کود اوره در خاک های بدون خاک ورزی دارای مشکلاتی است،بطوریکه مقدارقابل ملاحظه ای نیتروژن از طریق تصعید هدر می رود،چون اوره پویایی بسیار بالایی دارد،بنابراین در مصرف قبل از کشت آن،بایستی تامل بیشتری نمود و لازم است در حد امکان مصرف آن به صورت تقسیط مکرر باشد.
اوره با پوشش گوگردی:
اوره با پوشش گوگردی یکی از کودهای کند رها می با شد که دارای 35% نیتروژن است و به علت داشتن یک لایه از گوگرد روی آن،حلالیت کود به آهستگی صورت می گیرد و در نتیجه نیتروژن به کندی در اختیار گیاه قرار گرفته و از شستشوی سریع کود اوره نیز جلوگیری می شود.
این کود به علت داشتن گوگرد وآهکی بودن خاک ها،در جهت کاهش PH موضعی خاک نیز مناسب می باشد.
این کود باعث بهبئد شرایط رشد در منطقه ریزوسفر شده که می تواند در جذب بهتره عناصر غذایی به وسیله گیاهان ،در صورت امکان تبدیل گوگرد به سولفات(اکسیداسیون با کمک باکتری های تیوباسیلوس)،موثر باشد.تحقیقات انجام شده در چند سال اخیر به خصوص در زراعت گندم نشان داده که کارایی اوره با پوشش گوگردی در مقایسه با اوره بیشتر است.
سولفات آمونیوم:
این کود از ترکیب آمونیاک و اسید سولفوریک بدست می آید.به علت اسید زدایی هنگام اضافه شدن به خاک،PH ریزوسفر را تا حدودی پایین می آورد.این کود یکی از کودهای مناسب برای خاک های آهکی به شمار می رود.چون هم دارای گوگرد بوده و هم اسیدزا می باشد.
این کود دارای 24% گوگرد و 21% نیتروژن است و از نظر قیمت با توجه به میزان نیتروژن آن یکی از گرانترین کودهای نیتروژنی است ولی مصرف آن برای محصولات باغی و سبزی وصیفی که تولیدکننده به دنبال بهبود کیفیت محصولات تولیدی خود می باشد،اکیدا توصیه می گردد.
نیترات امونیوم:
محتوی 34% نیتروژن است.این کود از ترکیب اسید نیتریک،حاصله از اکسیداسیون آمونیوم،با آمونیاک به دست می آید.این کود به اندازه مساوی نیتروزن آمونیاکی و نیتراتی دارد و از نظر اسیدزایی یک کود خنثی است و ماده ای است که به راحتی منفجر و مشتعل می شود و مقدار زیادی آب را به خود جذب می کند و به صورت کلوخه در می آید.
مشکل قابلیت انفجار را می توان با اضافه کردن نود فسفات آمونیوم و یا سایر مواد بر طرف کرد،به طوری که لازم است در صد نیتروژن به کمتر از 28% کاهش داده شود.نیترات آمونیوم یک جایگزین برای آمونیوم بدون آب نیز هست،زیرا حاوی اوره نبوده و اگر به روش بخش سطحی به کار رود به شدت اوره،دستخوش تصعید نمی شود و همچنین به سادگی در آب حل شده،ولی به شستشو و نیترات زدایی حساس است.به هر حال مصرف آن به صورت تقسیط مکرر در مناطق سردسیر،دیمزارها و باع های میوه قابل توصیه است.
نیترات فسفات آمونیوم:
یکی از کودهای مایع نیتروژنی،کود اوره آمونیوم نیترات با 32%نیتروژن می باشد که در چند ساله اخیر در اروپا مصرف زیادی پیدا کرده است.مصرف خاکی این کود در خاک های بدون خاک ورزی ممکن است باعث هدر رفتن آن شود،ولی مصرف آن به همراه آب آبیاری و محلول پاشی می تواند این اثر را کاهش دهد.این کود به عنوان یک منبع نیتروژنی برای مصرف سرک نیز مناسب است.
محلول 32% اوره آن یک کود نیتروژنه محلول است که از حل کردن اوره و نیترات آمونیوم در آب بدست می آید و تقریبا نصف نیتروژن آن از اوره و نصف دیگر از نیترات آمونیوم است.
کود نیترات فسفات آمونیوم یک چهارم نیتروژن آن به صورت آمونیاک،یک چهارم آن به صورت نیترات و نصف دیگر آن اوره است.PH آن تقریبا 7 و دارای فشار جزیی بخار می باشد.
محلول این کود در بردارنده 28 تا 30 درصد نیتروژن می باشد که این کار بخاطر جلوگیری از بلور شدن در هوای سرد است.محلول 32% اوره نیترات آمونیوم تقریبا برای کلیه گیاهان به طور وسیعی به کار می رود؛مثلا برای سرک پنبه،سبزیجات،ذرت،چغندرقند،بادام،غلات دانه ای،سیب زمینی و بسیاری از گیاهان دیگر محلول 32%UAN به سرعت قابل دسترس برای گیاهان است.نیتروژن موجود در UAN در خاک به راحتی در دسترس گیاه قرار می گیرد.
کارایی کود های نیتروژنی که به خاک اضافه می شوند ، معمولا تنها وابسته به منبع کودی نیست و مدیریت بهینه نیز منجر به افزایش کارایی کود خواهد شد.
در کشور ما سابقه تحقیق و استفاده از کود های نیتروژنه (آمونیوم بدون آب و اوره آمونیوم نیترات –UAN) بسیار کم است و پیشنهاد می شود در زمینه مصرف این دو نوع کود در بعضی مزارع ، آزمایش هایی انجام شود که یقینا از نظر اقتصادی به نفع کشاورزی و مملکت خواهد بود
کود کامل ماکرو:
این کود که معمولا با فرمول 15-10-15 ساخته می شود ، به سه صورت مخصوص مزارع غیر شور با بنیان کلروپتاسیم (MOP) ، مخصوص باغ ها و اراضی شور با بنیان سولفات پتاسیم (SOP) و مخصوص کود ابیاری با بنیان EDTA برای عناصر کم مصرف و سایر منابع کود های قابل حل ، توسط بخش خصوصی تولید و توسط شرکت خدمات حمایتی کشاورزی در سطح کشور توزیع می شود .
لازم به ذکر است کارایی نیتروژن موجود در این کود ها که بیشتر از اوره و سولفات آمونیوم می باشد ، تحت بررسی است . در نتایج اولیه نشان داده شده است که کود کامل ماکرو بیشترین کارایی را دارد .
کود های زیستی نیتروژن :
خاک یکی از پیچیده ترین اکوسیستم های جهان خلقت است قسمت عمده از این پیچیدگی را می توان به دلیل بخش زنده ان مربوط دانست. در این علم تلاش می شود موجودات زنده و به ویژه ریز جانداران خاکزی که به نحوی در افزایش قابلیت استفاده گیاه از عناصر غذایی ، بهبود خاص فیزیکی و شیمیایی خاک و به طور کلی افزایش عملکرد گیاه نقش دارند ، انتخاب و به صورت کودهای بیلوژیک (biofertilizers ) یا انواع مایه تلقیح (inoculants) در اختیار کشاورزان قرار گیرد .
رایج ترین کود های بیلوژیک عبارتند از : باکتری های تثبیت کننده نیتروژن مولکولی دی ازوتروف ها ، ریزوسفری محرک رشد گیاه ، میکرو ارگانیسم های تبدیل کننده مواد آلی زاید به کمپوست و کرم دهای خاکی تولید کننده ورمی کمپوست.
برچسب ها :
گاز نیتروزن | نیتروژن | فروش نیتروژن | فروش اسپری نیتروژن مایع | تولید صنعتی نیتروژن | ازت مایع | کود زیستی نیتروزن | نیتروژن مولکولی دی ازوتروف ها| کود های نیتروژن| نیتروژن موجود در UAN| کودهای مایع نیتروژنی | نیترات آمونیوم | فسفات آمونیوم |گاز کربنیک|کودهای نیتروژنه | روش تامین نیتروژن | کودهای حاوی نیتروژن شیمیایی و زیست نیترات فسفات آمونیوم | ترکیبات نیتروژن | فروش گازنیتروژن | تامین نیتروژن | کاربردهای نیتروژن |اطلاعات فنی وایمنی
