تاريخچه توليد بذر ذرت هيبريد

استفاده گسترده از هيبريدهاي ذرت همراه با بهبودعمليات زراعي توسط کشاورزان عملکرد ذرت را در آمريکا در طي پنجاه سال از دهه ي 1930 به بيش ازسه برابر افزايش داده است کهه در مورد هيچ محصوليدر دنيا چنين افزايشي اتفاق نيافتاده است که در اين بين سهم اصلاح نبات ذرت 60 % برآورد گرديده است.
اولين بار شول در سال 1908 پيشنهاد توليد لاين هاي6 نسل و سپس _ اينبرد را از طريق خود گشني بمدت 7
تلاقي اين اينبرد لاين ها را بمنظور تعيين بهترين ترکيب
يا هيبريد ارائه داد.
همانند هر تئوري يا نظريه ديگري پذيرش ذرت هيبريدنيز بسيار کند بود. دليل اوليه آن اين بود که از نظر اقتصادي توليد بذر ذرت هيبريد بخاطر قدرت بسيار پائين بوته ها و عملکرد کم بذر حاصل از والدين اينبرد لاين غير اقتصادي و غير معمولي بوده است.

درسال 1922 آقاي جونز پيشنهاد استفاده از هيبريدهايدابل کراس را جهت تسهيل در توليد اقتصادي و تجاري توليد بذر ذرت پيشنهاد داد که شامل تلاقي دو اينبردلاين جهت توليد سينگل کراس و سپس تلاقي بين دو سينگل کراس جهتت توليد بذر هيبريد دابل کراس مي باشد که اين بذر به کشاورزان فروخته ميشود.
يک دهه ديگر سپري شد تا به نژادگران بتوانند هيبريدهاي دابل کراس برتر را توليد نمايند. از آن زمان استفاده از هيبريدها بسرعت توسعه يافت بطوريکه تااوايل دهه 1940 اغلب ذرت کشت شده در آمريکا هيبريد بودند. بين اوايل دهه 1930 تا اوايل دهه 1950توليد بذر ذرت هيبريد در مزارع ايزوله با فاصله حدود220 يارد انجام مي گرفته است که در آن 2 رديف والد
پدري و 6 رديف والد مادري به تناوب کشت ( نسبت 6:2) و قبل از ظهور کاکل ها گلهاي نر خطوط پدري حذف مي شده است. در طي دهه 1940 بسياري از شرکتهاي خصوصي شروع به کا ر تحقيقاتي ذرت کردند و اين مسئله تا 1950 ادامه داشت. در اوايل دهه 1950دو مسئله عمده اتفاق مي افتد که شامل افزايشميزان کود مصرفي ( به ويژه نيتروژن ) و ديگري افزايشتراکم بوته در واحد سطح مي باشند. در حواليسالهاي 1960 بعد از اينکه ارقام و لاين هاي با واکنش
بهتر به شرايط حاصلخيزي بالاتر خاک و تراکم بوته بيشتر توليد مي گرديدند و در واقع عملکرد اينبرد لاينها اصلاح گرديدند .
انتقال بسوي استفاده از هيبريدهاي سينگل کراس که عموما برتر از دابل کراس ها از نظر عملکرد و ساير صفات مي باشند انجام يافت. بذر هيبريدهاي سينگلکراس معمولا گران تر مي باشند زيرا والدهاي اينبرد آنها کم محصول تربوده و به تنش هاي محيطي نيز در مقايسه با والدهاي سينگل کراس مورد استفاده در توليد بذر دابل کراس ها حساس تر مي باشند. امروزهديگر تقريبا تمامي بذر ذرت هيبريد مورد استفاده درکشورهاي پيشرفته سينگل کراس و مقداري نيز دابلکراس و تري وي کراس است.
در ايران نيز بدنبال آغاز تحقيقات ذرت در کشور در سال1349 تحقيقات مربوط به امکان توليد بذر ذرت هيبريد نيز از سال 1350 به وارد کردن والدين هيبريدهاي مختلف دابل کراس انتخابي از بررسي هاي سال قبل از کشورهاي يوگسلاوي آغاز مي گردد.
بطوريکه توليد بذر 10 هيبريد مختلف از سه گروه
زودرس شامل:
zpdc455_zpdc370_zpdc346

و متوسط رس شامل :
Zpdc682 _ zpdc599_ zpdc584
ودر گروه دير رس شامل هيبريدهاي دابل کراس هاي :
Zpdc790 _ zpdc755 _zpdc752 _zpdc719
در سطح 20 هکتار مورد بررسي قرار ميگيرد. عملکرد
1 تن در هکتار / 0تا 105 / توليدي در اين سال بين 444
بوده است .نتيجه گيري انجام شده در اين سال شامل
مساعد بودن منطقه براي توليد بذر ذرت هيبريد بوده
است . در سال 1351 دوباره مجددا توليد بذر 8
هيبريد مختلف که والدين آنها نيز از موسسه زمون پل
يوگسلاوي وارد گرديده بودند مورد بررسي قرار گرفته
است . از اين تعداد 3 هيبريد :
Zpsc76 _ zpscic _ zpscia
بعنوان هيبريدهاي سينگل کراس در سطحي معادل 1/1 هکتار يک هيبريد تري وي کراس در سطحي 5 هکتار و بالاخره 4 هيبريد دابل کراس / معادل 1يعني zptc62:Zpdc790 _ zpdc682 _ zpdc599 _ zpdc4484 هکتار مورد بررسي قرار مي / در سطحي معادل 1گيرند. نتيجه حاصل از اين بررسي نيز مجددا مساعدبودن منطقه را براي توليد بذر ذرت هيبريد مورد تاکيدقرار داده و نسبت کاشت 2 رديف والد پدري و 6 رديفوالد مادري براي توليد بذر هيبريدهاي دابل کراس وتري وي کراس و نسبت 2 رديف والد پدري و 4 رديفوالد مادري براي توليد بذر هيبريدهاي سينگل کراس
بعنوان الگوهاي مناسب اعلام مي گردد.
در سال 1353 بررسي در مناطق رشت بعنوان منطقهاي با نزولات آسماني فراوان و رطوبت نسبي بالا و کرج بعنوان منطقه اي با نزولات نسبتا پائين و رطوبت نسبيکم و همچنين طول فصل زراعي طولاني انجام ميگيرد. شرايط حاکم در رشت مناسب براي توسعهبيماري هاي :Helminthosporium turcicum / Fusariunشناخته شدند علاوه بر اين مشکلات رطوبت بالاي دانهدر زمان برداشت نيز وجود داشت . اين در حاليست کهکرج مجددا بعنوان منطقه اي مناسب براي توليد بذر
ذرت هيبريد تحت شرايط آبياري مورد تاييد قرار گرفت.
در سال 1354 بررسي هاي مربوط به توليد بذر ذرتهيبريد علاوه بر کرج و رشت به مناطق دشت نازساري و قائمشهر نيز توسعه داده شد.
روند افزايش سطح توليد بذر ذرت هيبريد در سال1361 باز هم افزايش يافت و بالاخره در سال 1363 بهخودکفائي کامل از نظر بذر ذرت هيبريد مورد نيازکشور حاصل گرديد.